تامین ۲۴/ بخشی از پرداختِ تامیناجتماعی به حسابهای سپردهگذاری فردی واریز میشود و بودجه بازنشستگی با شرکتهای مستقل مدیریت بودجه که مسئول مدیریت داراییها را بر عهده دارند تشکیل میشود. علاوه بر این، طرحهای بازنشستگی شغلی اجباری برای کارمندانی که در صنایع مشغول به کار هستند نیز وجود دارد که در سطح ملی توسط توافقنامههای جمعی بین کارمندان و کارفرمایان تامین میشود.
کارفرمایانی که عضو این توافقنامه جمعی نیستند، ممکن است طرحهایی داوطلبانه را ارائه دهند. این طرحها تکمیلکننده چشمانداز حقوق بازنشستگی در سوئد هستند. حقوق بازنشستگی در سوئد عموما از سه منبع متفاوت تامین میشود که همه آنها در کنار هم میزان کلی این حقوق را دربرمیگیرند. این سه منبع شامل حقوقهای بازنشستگی عمومی، حقوقهای بازنشستگی مرتبط با شغل و حقوق بازنشستگی خصوصی میشود.
حقوق بازنشستگی عمومی
هر شهروند سوئدی میتواند بر اساس مالیاتی که پرداخت کرده است از حقوق بازنشستگی عمومی استفاده کند؛ که شامل حقوق بازنشستگی درآمدمحور، حقوق بازنشستگی ویژه و حقوق بازنشستگی تضمینشده میشود. این طیف از حقوق بازنشستگی با زبانی ساده در ادامه آورده شده است.
حقوق بازنشستگی درآمدمحور
مولفه اصلیِ سیستم حقوق بازنشستگی دولتی، حقوق بازنشستگی بر پایه درآمد است، که بودجه آن بر پایه مالیات بر درآمد افراد به دست میآید. این میزان سهم به 16 درصد میرسد که در حسابهای ملی ثبت شده است. با اینکه سن بازنشستگی منعطف است، مزایای بازنشستگی را میتوان از 61 سالگی درخواست کرد.
حقوق بازنشستگی درآمدمحور از تمام عوایدی به دست میآید که یک شهروند سوئدی از شانزدهسالگی به دست میآورد. بااینکه هر فرد میتواند این وجه را از 61 سالگی دریافت کند، هرچه مبلغ بیشتر برای این حقوق پرداخت کند، درنهایت حقوق بازنشستگی بیشتری میگیرد. مزایای تامیناجتماعی مانند مرخصیهای پزشکی و یا مزایای بیکاری بهعنوان پرداختها به حساب میآیند. همچنین سالهایی که فرد به رشد فرزندانش، تحصیل یا خدمت نظامی پرداخته است به حقوق بازنشستگی تبدیل و به میانگین رشد درآمد فهرست میشود.
سیستم حقوق بازنشستگی از بودجه ملی مستقل است و پرداختهای حقوق بازنشستگیِ درآمدمحور به سیستم صندوقهای میانجی متصل میشوند: صندوقهای بازنشستگی ملی اول، دوم، سوم و چهارم. هر صندوق یکچهارم پرداختها را دریافت میکند و مسئول پرداخت یکچهارم حقوقهای بازنشستگی است. موازنه خودکار به این معناست که سازمان بازنشستگی داراییهای خود را تنظیم میکند و با افزایش سهمها و یا وام گرفتن وجه نقد برای تامین حقوقهای بازنشستگی، از دخالت دولت جلوگیری میکند.
حقوق بازنشستگی ویژه
حقوق بازنشستگی ویژه بخش بودجهبندیشدهای از حقوق بازنشستگیِ سالخورگی است که مربوط به درآمدها میشود. این سیستم حقوق بازنشستگی توسط «اعتبار بازنشستگی ویژه» دولتی اداره میشود.
از هر درآمدی که قابلتبدیل به حقوق بازنشستگی باشد، 5/2 درصد به طرح بودجهبندی حق بازنشستگی تخصیص مییابد که اجباری است. این پول در حسابهای سپردهگذاری فردی با انتخاب شخصی نگهداری میشود. کارمندان میتوانند حداکثر پنج صندوق مالی از میان هفتصد صندوق مشترکی که از طریق مدیران مستقل صندوقها به آنها ارائه میشود، را انتخاب کنند و این حقوق بازنشستگی ویژه را به آنها بپردازند. همچنین دولت صندوق سپردهگذاری ویژهای تشکیل داده است برای کسانی که نمیخواهند خود برای سرمایهگذاریشان تصمیم بگیرند. سهم آنها به صورت خودکار در «صندوق سپردهگذاری ویژه» قرار میگیرد که توسط «هفتمین صندوق بازنشستگی ملی سوئدی» مدیریت میشود. هر فرد میتواند صندوق بازنشستگی انتخابیاش را در هر زمانی به صورت رایگان تغییر دهد. این حقوق بازنشستگی را از 61 سالگی میتوان دریافت کرد.
«اعتبار بازنشستگی ویژه» مسئول اجرای این سیستم حقوق بازنشستگی ویژه است. این اعتبار، پرداختها را جمعآوری میکند و آنها را در گزینههای سرمایهگذاری که فردی انتخاب شده است میگذارند. بنابراین، هیچ رابطهای بین فرد و مدیر صندوق نیست. زمانی که فرد برای دریافت حقوق بازنشستگی ویژه خود درخواست میکند، موظف است بین انصراف از بیمه صندوق و یا تبدیل حساب به یک طرح بیمه سنتی، یکی را انتخاب کند. این بیمه سنتی، پرداختهای بازنشستگی در طول عمر را با نرخی ثابت تضمین میکند.
حقوق بازنشستگی تضمینشده
علاوه بر دو مورد ذکرشده، حقوق بازنشستگی تضمینشده، حداقلی از حقوق بازنشستگی را برای افراد بالای 65 سال با درآمد پایین و یا فاقد درآمد و آنهایی که حداقل 40 سال مقیم سوئد بودند تامین میکند. این حقوق بازنشستگی به وسیله بودجه دولتی تامین میشود.
حقوق بازنشستگی مرتبط با شغل
دومین رکن مزایای حقوق بازنشستگی از طریق توافقنامههای جمعی بین کارمندان و کارفرمایان مشخص میشود. کارمندان با قراردادهای دائمی به صورت خودکار در طرح «حقوق بازنشستگی مرتبط با شغل» قرار میگیرند. این طرحها با عنوان ITP برای شغلهای یقهسفید و SAF-LO برای شغلهای یقه آبی شناخته میشوند. برخی صنایع مانند بانکها و بیمهها، طرحهای حقوق بازنشستگی متفاوتی از ITP دارند، با این حال مزایایی که ارائه میدهند تقریبا مشابه است. کارفرمایانی که عضوی از این توافقنامه نیستند ممکن است طرحهایی داوطلبانه ارائه دهند، که این طرحها میزان و سطحی از مزایایی که توسط ITP معرفی شده است را پوشش میدهند. درنتیجه، طرحهای حقوق بازنشستگی در سوئد به صورت بسیار گستردهای استاندارد شدهاند. سوئد 5/4 میلیون کارمند فعال دارد که طرح ITP حدود 16 درصد آنها را پوشش میدهد. جالب اینکه حدود 90 درصد از کسانی که حقوق بازنشستگی مرتبط با شغل دریافت میکنند در استکهلم، پایتخت سوئد، زندگی میکنند.
علاوه بر این دو طرح عمده حقوق بازنشستگی که شرح آن رفت، بسیاری از سوئدیها حقوق بازنشستگی عمومی و مرتبط با شغل خود را با نوع دیگری از حقوق بازنشستگی تکمیل میکنند و آن استفاده از طرحهای بازنشستگی خصوصی است که مرتبط با توافقنامههای جمعی نیست.
بودجه بازنشستگی
سوال این است که صندوقهای بازنشستگی برای تامین هزینههای خود چه تعبیهای اندیشیدهاند. برای تامین مالی مزایای بازنشستگی، سه روش عمده برای شرکتها قابلدسترس است: صندوقهای بازنشستگی، بیمههای بازنشستگی، و محل ذخایر. با این حال، به کارگیری آنها وابسته به طرح بازنشستگی است که اجرا میشود. از محل ذخایر و صندوق بیمهها برای بازنشستگی مشاغل خدمات اجتماعی استفاده میشود، در حالی که بیمههای بازنشستگی بیشتر متعلق به آنهایی است که عضوی از توافقنامه جمعی بین کارفرما و کارمندان هستند. درمجموع، بیمه بازنشستگی متداولترین شکل تامین مالی حقوقهای بازنشستگی در شرکتهای کوچکتر و شکل مسلط تامین بودجه بازنشستگی در میان کارگران یقه آبی است. کمپانیهای بزرگتر اما عموما در طرح ITP شرکت میکنند و از محل ذخایر با ترکیبی از بیمه اعتباری برای قابلیت پرداخت بازنشستگی محافظت میکند. با این حال، در سالهای اخیر، بنیادهای بازنشستگی ثابت کردهاند که دستگاههایی بهشدت محبوب در میان کمپانیهای بزرگتر شدهاند.
منبع : هفته نامه آتیه نو
مترجم : تیبا بنیاد
افزایش حقوق بازنشستگانبازنشستگیبودجه بازنشستگانصندوقهای بازنشستگی