تامین ۲۴/ روزنامه آرمان، حال برای بررسی تاثیر سیاست‌های اجرایی رئیس‌جمهور آتی آمریکا بر اقتصاد ایران با سید کمیل طیبی، اقتصاددان و تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته ایم :
انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا تا چه حد بر اقتصاد ایران تاثیر می‌گذارد و به طور کلی رویکرد اقتصادی دو حزب دموکرات و جمهوریخواه آمریکا بر چه اصولی پایدار است؟
امروزه کشور آمریکا به عنوان یکی از قدرت‌های اقتصادی جهان شناخته می‌شود و به طور طبیعی تغییر رئیس‌جمهوری این کشور بر اقتصاد تمامی کشورهای جهان تاثیر می‌گذارد که ایران نیز از این امر مستثنی نیست. اگر بخواهیم رویکرد اقتصادی دو حزب اصلی آمریکا را به طور کلی مورد بحث و بررسی قرار دهیم باید گفت که دموکرات‌ها بیشتر درون‌نگر هستند و به اقتصاد داخلی آمریکا توجه دارند. در مقابل، جمهوریخواهان همواره رشد اقتصادی را در اولویت برنامه‌های خود داشته‌اند و به طبع در آینده بر آن استوار خواهند بود که البته آنها تلاش می‌کنند این رشد را از بیرون تامین کنند. به عبارت دیگر، دموکرات‌ها به مسائلی مانند عدالت اقتصادی، کاهش نابرابری درآمدی و دیگر نابرابری‌ها می‌پردازند. از طرف دیگر جمهوریخواهان به‌دلیل اینکه شرکت‌های بزرگ مانند شرکت‌های نفتی را در اختیار دارند، بیشتر به رشد و توسعه اقتصادی توجه می‌کنند. دموکرات‌ها معتقدند که نقش صحیح دولت تنظیم و نظارت بر اقتصاد است. یکی دیگر از اصول آنها توزیع رفاه اقتصادی در میان افراد نیازمند جامعه است. به اعتقاد دموکرات‌ها دولت باید با تامین فرصت‌های آموزشی، خدمات پزشکی و رفاه اقتصادی برای شهروندان خود اطمینان پیدا کند که توجه لازم به آنها صورت می‌گیرد. دموکرات‌ها خواهان افزایش مالیات هستند. به اعتقاد آنها با افزایش مالیات، دولت قادر است خدمات بهتری در اختیار شهروندانش قرار دهد و با توجه به پررنگ‌تر بودن نقش دولت، مردم اقشار متوسط و ضعیف از رفاه بیشتری برخوردار می‌شوند؛ نگرشی که بنا به اعتقاد برخی مخالفان به دلیل فساد در بدنه دولت در بسیاری مواقع محقق نشده و این قشر متوسط و ضعیف آمریکا بوده‌اند که علاوه بر پرداخت مالیات‌های سنگین از خدمات مورد انتظارشان محروم ماندند. جمهوریخواهان معتقدند اگرچه دولت وظیفه نظارت بر مسائل اخلاقی را برعهده دارد، اما نباید به مسائل شخصی افراد ورود کند. اصول این حزب بر مسئولیت فردی استوار است و اینکه هر فرد مختار است هر طور می‌خواهد زندگی کند. به عنوان مثال، جمهوریخواهان معتقدند افراد در ادامه تحصیل و یا استفاده از خدمات بهداشتی آزاد هستند و هر طور که بخواهند می‌توانند درباره این موارد و مسائل این چنینی تصمیم بگیرد و دولت هیچ دخالتی در این تصمیم‌گیری‌ها ندارد.
آیا توجه بیش از حد جمهوریخواهان به اقتصاد آزاد باعث تضییع حقوق شهروندان آمریکا نمی‌شود؟
فلسفه این حزب در محور قراردادن بازارهای اقتصادی و کمرنگ‌کردن نقش دولت موجب شده است که از سوی دموکرات‌ها به توجه بیش از حد به مسائل اقتصادی متهم شوند. از سوی دیگر، جمهوریخواهان بر این باورند که مالیات‌ها باید کاهش پیدا کند و خود افراد برای استفاده از خدمات مورد نظر هزینه بپردازند. به‌این ترتیب، افرادی که دارای وضعیت مالی بهتری هستند، می‌توانند از بهترین خدمات استفاده کنند و در عین حال از پرداخت مالیات هم معاف می‌شوند. مخالفان این نگرش اعتقاد دارند که این شیوه موجب افزایش فاصله میان طبقه محروم و ثروتمند جامعه می‌شود. البته برخی از جمهوریخواهان هم معتقدند که در سایه دیدگاه اقتصاد آزاد، فعالان اقتصادی آمریکایی به جای سرمایهگذاری در درون کشور و ایجاد شغل برای شهروندان ایالات متحده، تمایل بیشتری به فعالیت و سرمایهگذاری در خارج از کشور پیدا می‌کنند که در این صورت هزینه‌های تولید کاهش پیدا می‌کند و سود بیشتری را عاید آمریکا می‌سازد.
رویکرد اقتصادی دموکرات‌ها چگونه است؟
دموکرات‌ها از نظر ایدئولوژی سیاسی به لیبرالیسم مدرن باور دارند، طرفدار آزادی‌های مدنی در همه زمینه‌ها هستند و خواهان افزایش خدمات دولتی عمومی بوده و معتقدند دولت باید تا حدی در مسائل کلان اقتصادی دخالت کند تا بتواند به برقراری عدالت اجتماعی کمک کند و معتقدند افرادی که درآمد بیشتری دارند باید مالیات بیشتری بپردازند.
حال با تصور روی کار آمدن هر یک از دو نامزد ریاست جمهوری آمریکا، روابط ایران و آمریکا در چه شرایطی قرار می‌گیرد؟
ترامپ جمهوریخواه مشی محافظه‌کارانه دارد و طرفدار مذهب و ارزش‌های سنتی است و آزادی‌های مدنی در همه زمینه‌ها را نمی‌دهد. همین امر باعث می‌شود تا با روی کار آمدن جمهوریخواهان بار دیگر رابطه ایران با آمریکا و کشورهای اروپایی در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد، چنان که حتی ممکن است بار دیگر تحریم‌ها علیه ایران اعمال شود. اما کلینتون دموکرات بیش از رقیب خود طرفدار عدالت اجتماعی و افزایش رفاه طبقات محروم‌تر جامعه است. همچنین در روابط خود به طور کلی برنامه‌های باراک اوباما را ادامه خواهد داد. درباره سیاست خارجی نیز دید جمهوریخواهان در مقایسه با دموکرات‌ها تندتر است. به عنوان مثال، جمهوریخواهان به دنبال برخوردهای سخت با تنش‌های سیاسی و اقتصادی هستند. همان‌طور که مشاهده کردیم، دونالد ترامپ به عنوان یک جمهوریخواه، ادعای پاره‌کردن توافق‌نامه هسته‌ای ایران در صورت پیروزی در انتخابات را مطرح کرده است و سعی دارد مشکلات را با برخوردهای سخت و تنش‌زا حل کند. همان‌طور که تجربه نشان داده، دموکرات‌ها موانع، ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های اقتصادی را با صبر و حوصله پیش می‌‌برند. در مجموع به دلیل اینکه دموکرات‌ها روش‌های معقولانه‌تری به کار می‌گیرند، معمولا در پایان دوره ریاست جمهوری آنها رونق اقتصادی در آمریکا اتفاق می‌افتد. وقتی سابقه بحران‌های مالی دوره را در نظر می‌گیریم، می‌بینیم معمولا در دوره ریاست جمهوری یک جمهوریخواه این اتفاق رخ داده است. در مجموع روش‌هایی که دموکرات‌ها پیش می‌گیرند هم رونق اقتصاد و تولید در داخل را به همراه دارد و معمولا ثبات نسبی در اقتصاد و نوسانات کمتر می‌شود.
پیش‌بینی شما چیست؟ شانس کدام نامزد را برای پیروزی در انتخابات بیشتری می‌دانید؟
عملکرد اوباما به گونه‌ای بود که اقتصاد رو به سقوط آمریکا را نجات داد و رونق اقتصادی را هم به وجود آورد. او در مدت ریاست جمهوری خود چند طرح مهم برای بهبود شرایط اقتصادی اجرا کرد. به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود هنوز برگ برنده در اختیار دموکرات‌هاست و نماینده آنها، یعنی خانم کلینتون شانس بیشتری برای تکیه زدن بر صندلی ریاست جمهوری آمریکا را دارد.
آیا روی کار آمدن او به نفع ایران است؟
درباره آینده آمریکا و برخورد با ایران بسیاری از کارشناسان معتقدند روی کار آمدن برخی از روسای جمهور آمریکا به نفع ایران است که کلینتون هم در این دسته قرار می‌گیرد. به دلیل اینکه دموکرات‌ها سیاست اقتصادی و سیاسی مشخصی دارند و معمولا مواضع خصمانه‌ای در پیش نمی‌گیرند. البته باید اشاره داشت که در گذشته هم دموکرات‌ها مانند جمهوریخواهان سیاست‌های خصمانه‌ای نسبت به ایران داشتند، اما در مجموع به دلیل اینکه دولت یازدهم گفتمان را سر لوحه کنش سیاسی خود قرار داد آنها سیاست‌های متعادل‌تری را در پیش گرفتند.
