در حالی که اصل ۳۰ قانون اساسی بر رایگان و اجباری بودن تحصیل تا پایان دوره متوسطه برای همه کودکان و اصل ۲۸ پیمان نامه حقوق کودک بر فراهم کردن امکانات آموزشی برای کودکان تاکید دارد، کودکان بازمانده از تحصیل واقعیت خاموشی هستند که نمی توان آنها را نادیده گرفت.
تامین ۲۴/کمیته آموزش شبکه یاری کودکان کار اعلام کرد: متاسفانه هر ساله شاهد آن هستیم که کودکان بسیاری همچنان از تحصیل محروم و به دلیل فقر مالی و بر خلاف میل خود و خانواده از چرخه آموزش خارج و در شرایط سخت مشغول به کار هستند.
به گزارش ایرنا، براساس آمار مرکز پژوهش های مجلس، کودکان ایرانی بازمانده از تحصیل بیش از سه میلیون نفر هستند و اگر کودکان بدون شناسنامه، مهاجر و پناهنده را هم به آن اضافه کنیم شاهد افزایش رقمی بیش از آمار اعلام شده خواهیم بود . کودکانی که هر روز شاهد حضور پر رنگ آنها در خیابان ها ، کارگاه ها و برخی جاهای دیگر کشور هستیم . کودکانی که در روز 21 ساعت و گاه بیشتر با کمترین دستمزد برای تامین معاش و کمک به خانواده اجبار به کار دارند. کودکانی که واقعیتی خاموش در جامعه هستند .
شبکه یاری کودکان کار سالها است با هدف حمایت از این کودکان و لغو کار کودک فعالیت های گسترده ای را در این حوزه انجام داده است. این شبکه به دفعات با ارسال نامه و حضور در نشست های مختلف با مسوولان آموزش و پرورش، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ،سازمان های بهزیستی و شهرداری و.. نگرانی خود را درباره مشکلات کودکان بازمانده از تحصیل و آسیب های جدی که آنها را تهدید می کند، اعلام کرده است.
یکی از دستاوردهای مهم فعالیت انجمن های فعال در حوزه کودکان کار به رسمیت شناختن واقعیت وجودی این کودکان و حق آموزش آنها در قالب طرح فرمان است.
طرحی که باوجود وجوه مثبت بسیار، در عمل با مشکلاتی چند روبرو بوده است.
شبکه یاری کودکان کار پس از اعلام طرح فرمان مبنی بر ثبت نام کودکان بازمانده از تحصیل مهاجر و فاقد شناسنامه، با برگزاری نشست های خبری و ارسال نامه به مسوولان، مشکلات اجرایی طرح فرمان در سال 1394 را مطرح و راهکارهایی جهت بهبود اجرای آن ارایه کرد. متاسفانه با بی توجهی و پاسخگویی به این پیشنهادها مواجه و حتی با درخواست ملاقات حضوری شبکه با مسوول آموزش ابتدایی استان تهران برای بیان مشکلات گزارش شده با بی اعتنایی روبرو شد. باوجود این رویکرد مسوولان به پیشنهادات ارایه شده، شبکه یاری کودکان کار با توجه به گزارشات دریافتی از انجمن های عضو در مناطق گوناگون مبنی بر تداوم مشکلات آموزشی کودکان مهاجر بر خود واجب می داند بار دیگر مشکلات اجرایی طرح فرمان را به شکل ذیل به اطلاع عموم دلسوزان حوزه آموزش برساند.
-از آنجا که مشکل اصلی کودکان بازمانده از تحصیل فقر و تنگنای معیشتی است ، دریافت شهریه های سنگین در قالب کمک های مردمی مانعی بر آموزش کودکان است، بنابراین دریافت نکردن شهریه از همه کودکان و اختصاص یارانه آموزشی به خانواده کودکان کار امری ضروری است.
- روند پیچیده و زمان محدود جهت دریافت معرفی نامه از دفاتر کفالت و محدود بودن تعداد این دفاتر و نبود اطلاع رسانی مناسب و کافی باعث شد بسیاری از کودکان موفق به دریافت معرفی نامه نشوند وحتی تعدادی از آنها با وجود دریافت برگه آبی به علت برخورد سلیقه ای برخی از مدارس موفق به ثبت نام نشده و همچنان درهای مدرسه برایشان بسته ماند . پیشنهاد می شود که ثبت نام این کودکان در مناطق آموزش و پرورش و مدارس نزدیک به محل سکونت بدون هیچ گونه قید وشرط و بر اساس متن طرح فرمان انجام و کارت تحصیلی به آنها داده شود و سپس در دفاتر کفالت بقیه مراحل ثبت هویت انجام پذیرد.
براساس گزارش این کمیته، بر اساس پیمان نامه حقوق کودک که اجباری و رایگان بودن آموزش ابتدایی را برای همه کودکان به رسمیت شناخته است ، اجرایی کردن ماده قانونی مربوط به تحصیل اجباری و تحت پیگرد قراردادن والدینی که مانع تحصیل فرزندان خود می شوند می تواند یکی از راهکارهای مناسب برای برگشت این کودکان به چرخه آموزش باشد.
هم اکنون در برخی از مدارس با تعداد زیاد دانش آموزان در کلاس مواجه هستیم که امر آموزش را برای آموزگاران و دانش آموزان با دشواری روبرو کرده است. بنابراین ایجاد زیر ساخت های لازم برای فراهم کردن شرایط تحصیل برای همه کودکان امری ضروری است.
کودکان بازمانده از تحصیل طیف گسترده ای از کودکان با فرهنگ های متفاوت را در بر می گیرند. به همین جهت بنا به گزارش های دریافتی شاهد چالش تربیتی–فرهنگی در روابط کودکان مهاجر و ایرانی در برخی از مدارس هستیم که به صورت ناسازگاری رفتاری کودکان با یکدیگر خود را نشان می دهد، که حل این مشکل با آموزش حقوق کودک، مهارت های زندگی و ارتباطی و... توسط متخصصین حوزه آموزش کودک به مربیان ،مدیران ،کودکان و اولیای آنها در مدارس امکان پذیر است .
با توجه به مشکلات بیان شده حضور مددکار اجتماعی و روان شناس در مدارس و ارایه حمایت های لازم به کودکان امری ضروری است .
در پایان با یادآوری مسوولیت دولت در اجرای این طرح ، خواستار رفع محرومیت تحصیلی از کودکانی هستیم که به انحای گوناگون از قبیل تفاوت نژادی، تبعیض طبقاتی و یا تبعیض جنسیتی از آموزش که حق هر انسانی است محروم مانده اند و بر اهمیت حل این مساله و کاهش آسیب های اجتماعی ناشی از آن تاکید می کنیم.