بر اساس شاخص صادرات، رتبه ایران با صادرات حدود ۱۶۵ میلیون دلاری در بین کشورهای جهان شصت‌وپنجم است. مقایسه صادرات داروی ایران با برخی کشورهای مشابه مانند ترکیه نشان از عدم موفقیت این صنعت در ورود به بازارهای جهانی دارد. تعداد شرکت‌های داروسازی در ترکیه کمتر از ایران و نزدیک به ۸۰ کارخانه داروسازی است، اما میزان صادرات داروی ترکیه بیش از ۵ برابر ایران است.
تامین ۲۴/ صنعت داروسازی ایران یکی از صنایعی است که به دلیل توانمندی‌های داخلی در تولید انواع داروها پتانسیل بالایی برای حضور در بازارهای بین‌المللی و ارزآوری دارد، اما همچنان موانعی در این زمینه وجود دارد و هنوز دستاوردهای برون‌مرزی این صنعت آن‌گونه که انتظار می‌رود زیاد نیست. برای مثال در حالی که درآمد هند از فروش محصولات دارویی به یونیسف بالغ بر 600 میلیون دلار است، ایران بازارهای عمده صادراتی خود را به کشورهایی مانند عراق و افغانستان محدود کرده است. گفتنی است بخش قابل‌توجهی از صادرات اندک دارویی ایران در سال 93 به کشورهای درگیر بحران همچون افغانستان، عراق، سوریه، یمن و اوکراین بوده است. در حال حاضر سهم ایران از تجارت بین‌الملل دارو در جهان (جمع صادرات و واردات دارو) حدود 2/0 درصد است؛ در حالی که حدود یک درصد جمعیت دنیا را به خود اختصاص داده است.
اگرچه موانع سیاسی یک عامل محدودکننده جدی در تعامل تجاری با سایر کشورها به‌خصوص در زمینه صادرات است، اما عوامل مهم دیگری نیز وجود دارند. یکی از مهم‌ترین این عوامل استانداردهای کیفی صادرات دارو است که باید مطابق با معیارهای بین‌المللی باشد. کارشناسان می‌گویند، یکی از دلایلی که ایران بازار ساده‌ای مانند یونیسف را از دست می‌دهد، عدم بهره‌مندی از این استانداردهاست. یکی دیگر از موانع پیش روی داروسازی ایران در راهیابی به بازارهای جهانی قیمت تمام‌شده بالاتر شرکت‌های ایرانی نسبت به سایر کشورهاست. کشورهایی مثل هند با حجم تولید بالا از مزیت صرفه ناشی از مقیاس بهره‌مند هستند و می‌توانند محصولات خود را با قیمت رقابتی‌تری عرضه کنند. از آنجا که بازارهای صادراتی ایران بسیار محدودند، قاعدتا امکان بهره‌گیری از صرفه مقیاس وجود ندارد. علاوه بر این، برخی عوامل دیگر نیز در هزینه‌ها موثرند. این در حالی است که گشایش‌های اقتصادی ایجادشده با رفع تحریم‌ها می‌تواند فرصت بسیار خوبی برای داروسازی کشور در راستای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، اصلاح ساختارها، به‌روزرسانی تجهیزات و زیرساخت‌ها و انطباق آن‌ها با استانداردهای بین‌المللی ایجاد کند.
تراز تجاری ایران در بخش دارو براساس گزارش سازمان جهانی تجارت (WTO) در سال 2014 حدودا منفی 2 میلیارد دلار است که از نظر رتبه، بیست و یکمین کشور با تراز تجاری منفی در این بخش محسوب می‌شود. نسبت صادرات به واردات ایران نیز 08/0 است؛ به عبارتی به ازای هر 100 دلار واردات دارو تنها 8 دلار صادرات از این کالا به سایر کشورها انجام می‌شود. در بین 160 کشور دارای اطلاعات واردات و صادرات در پایگاه اینترنتی سازمان تجارت جهانی، ایالات‌متحده آمریکا با حدود 27 میلیارد دلار منفی‌ترین تراز تجاری و سوئیس و آلمان به ترتیب با مثبت 42 و 30 میلیارد دلار مثبت‌ترین تراز تجاری دارو را به خود اختصاص داده‌اند. از سوی دیگر رتبه ایران در بین 160 کشور مورد بررسی از نظر واردات دارو چهل و ششم است.
این رتبه بدون در نظر گرفتن تفاوت جمعیت کشورها و نیاز به مصرف دارو است. در صورتی که جمعیت کشورها نیز در این آمار لحاظ و شاخص واردات سرانه دارو محاسبه شود، رتبه ایران به یکصد و نهم از بین 160 کشور خواهد رسید. همچنین در صورتی که رتبه واردات سرانه دارو در کشورهای با درآمد متوسط رو به بالا (براساس طبقه‌بندی بانک جهانی) بررسی شود، رتبه ایران از بین 45 کشور مشابه چهل و یکم است.
بر اساس شاخص صادرات، رتبه ایران با صادرات حدود 165 میلیون دلاری در بین کشورهای جهان شصت‌وپنجم است. مقایسه صادرات داروی ایران با برخی کشورهای مشابه مانند ترکیه نشان از عدم موفقیت این صنعت در ورود به بازارهای جهانی دارد. تعداد شرکت‌های داروسازی در ترکیه کمتر از ایران و نزدیک به 80 کارخانه داروسازی است، اما میزان صادرات داروی ترکیه بیش از 5 برابر ایران است.
منبع: هفته نامه آتیه نو