معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در هفته دولت با حضور در ایرنا دستاوردهای طرح تحول بهداشتی را تشریح کرد و از اجرای نظام ارجاع، استقرار نظام نوین خدمات سلامت و استراتژی ۹۰-۹۰-۹۰ برای کنترل چهار بیماری مرگ آور غیر واگیر خبر داد.
تامین ۲۴/ معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در هفته دولت با حضور در ایرنا دستاوردهای طرح تحول بهداشتی را تشریح کرد و از اجرای نظام ارجاع، استقرار نظام نوین خدمات سلامت و استراتژی 90-90-90 برای کنترل چهار بیماری مرگ آور غیر واگیر خبر داد.
به گزارش ایرنا، علی اکبر سیاری در هفته دولت از خبرگزاری جمهوری اسلامی بازدید کرد و در میزگردی با حضور خبرنگاران ایرنا به تشریح دستاوردهای طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت پرداخت و تاکید کرد: اولین اقدام در اجرای این طرح بررسی و آسیب شناسی وضع سلامت مردم و نظام ارائه خدمات بود که در ابتدای فعالیت دولت یازدهم در وزارت بهداشت انجام شد.
وی با اعلام نتیجه این بررسی ها گفت: نتیجه حاکی از وجود مشکلاتی در حوزه بهداشت روستاها و مناطق محروم بود، از جمله این مشکلات زیرساخت های فرسوده و تجهیزات و نیروهای غیراستاندارد بود. همچنین با کمبود پزشک در مناطق روستایی مواجه بودیم، در سال 92 حدود 4 هزار و و 300 پزشک در روستاها بود که امروز به 6 هزار و 700 پزشک افزایش یافته است.
او با تاکید بر اهمیت دستاوردهای طرح تحول سلامت در روستاها افزود: اولین اقدام در این طرح خدمت رسانی به روستاییان بود چرا که روستاییان به خدمات بخش خصوصی دسترسی ندارند و فقط بخش دولتی باید به این گروه خدمت رسانی کند بنابراین اولویت اول وزارت بهداشت در روستاها تکمیل ، تجهیز، بهبود و استانداردسازی مراکز و اجرای برنامه پزشک خانواده بود.
اشتغال 2400 روستایی در طرح تحول سلامت
سیاری با اشاره به اینکه برای ارائه خدمات بهداشتی به روستاییان به دو هزار و 400 خودرو نیاز بود، اضافه کرد: برای جبران این کمبود خودروهایی را از خود روستاییان کرایه کردیم و از خود آنها به عنوان راننده کمک گرفتیم و با این طرح برای 2 هزار و 400 پزشک و 2 هزار و 400 روستایی از طریق خرید خدمت و بدون اضافه کردن هیچ فردی به سیستم دولتی شغل ایجاد کردیم.
وی گفت: تمام این خدمات از طریق خرید خدمت انجام شد و وزارت بهداشت هیچ نیرویی را برای گسترش خدمات به روستاییان استخدام نکرده است، با این اقدامات که در قالب طرح تحول بهداشتی در کشور تاکنون 15 هزار فرصت شغلی جدید ایجاد شده که در شرایط نامناسب بیکاری و این یکی از دستاوردهای بزرگ در دولت تدبیر و امید چه در روستا و چه در شهر است.
تکمیل شبکه خانه های بهداشت روستایی
معاون وزیربهداشت با اشاره به اینکه اکنون هیچ مرکز بهداشتی -درمانی روستایی درمانی در کشور وجود ندارد که پزشک ، خودرو و دارو نداشته باشد ادامه داد: در دو سال گذشته دو هزار خانه بهداشت به منظور ارائه خدمات به روستاییان ساخته شده است و امسال نیز 955 خانه بهداشت جدید اضافه کرده ایم و مراکز اقامتی نیز برای زندگی پزشکان آماده کرده ایم.
وی گفت: هدف دسترسی آسان به داروهای اساسی تعداد داروها در مراکز بهداشتی- درمانی روستایی به 436 قلم افزایش یافته و مکمل های غذایی مانند قرص آهن نیز برای دختران و زنان باردار در شبکه بهداشتی کشور وارد شد.
سیاری با اشاره به اهمیت توزیع قرص آهن برای جبران کم خونی افزود: کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از موضوعات مهم در خانم های حامله است. هرچند که این موضوع با توجه به غنی سازی آرد کشور با آهن و اسید فولین از سال 77 در ایران به 14 درصد در میان زنان کاهش یافته است اما توزیع قرص آهن بین دختران و زنان باردار نیز اهمیت زیادی دارد.
معاون وزیر بهداشت افزود: در مورد کم خونی فقر آهن ایران با شیوع 14 درصدی در مقایسه با کشورهای دیگر از جمله آمریکا با آمار 17 درصد، فرانسه 25 درصد و ترکیه 28 درصد وضع بهتری دارد اما باید به خانم های باردار مکمل آهن تجویز شود.
وی اضافه کرد: از طرفی به دختران دبیرستانی نیز قرص مکمل آهن به مدت 12 هفته در سال و هفته ای دو عدد تجویز می شود و این غنی سازی درصد فقر آهن را در کشور پایین آورده است. اما از سویی با بررسی های صورت گرفته مشاهده شد که کمبود ویتامین دی نیزطی ده سال 6 برابر افزایش یافته است. این مسئله اتفاق باعث شد که یک مکمل جدید ویتامین دی نیز به مکمل های قبلی در شبکه بهداشت روستایی اضافه کنیم.
سیاری ادامه داد: اصلاح دیگری که در مورد مکمل ها صورت گرفت، این بود که در گذشته از 15 روزگی به نوزاد قطره ویتامین داده می شد ولی اکنون آن را به 3 تا 5 روزگی رسانده ایم که البته این تغییرات بر اساس مطالعه و تحقیق بوده است.
تحول بهداشت در مناطق شهری
وی با اشاره به اینکه در شهرها مردم از سه ناحیه آسیب می بینند اضافه کرد: برنامه دوم طرح تحول بهداشت، تغییر و تکمیل شبکه بهداشت درمانی شهری است که در دستورکار قرار گرفت چرا که در شهرها سلامتی مردم از سه ناحیه مورد آسیب قرار می گرفت. یکی آسیب های اجتماعی، دیگری بیماری های غیرواگیر و در نهایت بیماری های واگیر و از آنجا که سبک زندگی انسان ها عوض شده است ،بیماری هایشان نیز عوض می شود و در پی آن علل مرگ نیز در حال تغییر است.
سیاری خاطرنشان کرد: در سال 62 که من در اهواز بودم، هر روز یک کودک بستری و سالی 10 هزار کودک به علت کزاز فوت می کرد اما سالهاست که به دلیل کنترل و تزریق واکسن کزاز به مادر حتی یک مورد مرگ نوزاد از کزاز در کشور گزارش نشده است.
کنترل وبا بعد از طرح تحول سلامت
وی اضافه کرد: از طرفی 40 سال است که کشور ما درگیر بیماری وبا است اما با کنترل و نظارت، در سال 93 هیچ موردی از این بیماری گزارش نشد، سال 94 یک مورد طغیان گزارش شد و امسال نیز هیچ موردی مشاهده نشده است .این در حالی است که در سال 92 در چندین استان کشور بیماری وبا گزارش شده بود و دستاورد این حاصل حضور سیستم فعال بهداشتی وهمچنین همکاری وزارت نیرو برای تامین آب شرب سالم است.
سیاری با اشاره به بیماری ایدز گفت: زمانی ایدز در کشور وجود نداشت ولی اولین نشانه های این بیماری از سال 64 درکشور مشاهده شد و در حال حاضر 30 هزار بیمار مبتلا به ویروس ایدزی شناسایی شده است و پیش بینی می شود، 70 تا 80هزار نفر دیگر در ایران به این ویروس مبتلا باشند که ناشناخته باقی مانده اند.
بازتعریف شبکه بهداشت شهری
معاون وزیر بهداشت افزود: باید سیستم را به گونه ای طراحی کنیم که پاسخگوی این نیازها باشد. به این منظور در باز طراحی شبکه بهداشت شهری برای هر سه هزار نفر یک کارشناس سلامت، یکی کارشناس روان برای مشکلات آسیب های اجتماعی اعتیاد و یک کارشناس تغذیه برای بیماری های غیرواگیر تعریف کرده ایم.
4 بیماری مهم و 8 عامل خطر
سیاری ادامه داد: معتقدیم تغذیه ناسالم و کم تحرکی به همراه اضافه وزن و چاقی، قند خون بالا، فشار خون بالا، چربی خون بالا، مصرف الکل و مصرف سیگار 8 عامل اساسی در بروز چهار بیماری مهم شامل بیماریهای قلبی، تنفسی، دیابت و سرطان هستند که 76 درصد علت مرگ را تشکیل می دهند بنابراین سیستم بهداشتی باید به گونه ای طراحی شود که پاسخگوی نیاز این افراد باشد به همین دلیل کارشناس سلامت برای تشکیل پرونده سلامت برای همه مردم ایران درنظر گرفته شده است.
وی اضافه کرد: در این طرح مردم به سه دسته تقسیم می شوند یا سالم هستند یا عوامل خطر دارند یا بیمار هستند. در صورتی که بیمار باشند باید به پزشک عمومی معرفی شوند و اگر نیاز به متخصص و درمان تخصصی داشتند به بیمارستان اعزام می شوند.
معاون وزیر بهداشت با اشاره به اینکه تیم سلامت با محوریت تیم پزشک خانواده فعالیت می کند گفت: بستر اجرای برنامه پزشک خانواده، اجرای پرونده الکترونیک سلامت است، در حال حاضر 40 میلیون نفر در کشور در سامانه سیب ثبت نام کرده اند که از این تعداد 28 میلیون نفر روستایی و بقیه در شهر هستند.
سیاری گزارشی از گسترش سامانه سیب ارائه کرد و افزود: این سامانه در خراسان شمالی ، قم و زنجان کامل شده است البته به جز خراسان رضوی و گلستان که سیستم متفاوتی دارند در بقیه استان ها از سیستم سیب استفاده می شود. در حال حاضر برای حدود 30 میلیون نفر در کشور دسترسی به خدمات اولیه بهداشتی را با روش نظام نوین فراهم کرده ایم یعنی یک کارشناس مراقب سلامت ، یک کارشناس تغذیه و یک کارشناس روان و یک پزشک برای افراد تحت پوشش نظام نوین سلامت وجود دارد.
استقرار نظام نوین خدمات سلامت
وی با اشاره به مشکلات اجرای طرح تحول در روستاها گفت: مشکلی که این سیستم دارد کمبود پزشک عمومی و منابع مالی است . از طرفی اولویت اول روستا بود، اولویت دوم حاشیه شهر و شهرهای با جمعیت 50 هزار نفر، که بر این اساس در حاشیه شهرها برای 10 میلیون و 200 هزار نفر دسترسی به این خدمات نوین را فراهم کردیم و از پس نیز این طرح ادامه پیدا می کند و تا پایان این دولت به شهرهای با جمعیت صد هزار نفر می رسد. البته وزارت بهداشت تنها وزارتخانه ای است که این ماموریت را به صورت کامل در 700 سکونتگاه غیررسمی در حاشیه شهر انجام داده است و بقیه دستگاهها در مناطق حاشیه ای حضوری ندارند.
سیاری از برنامه های بعدی طرح تحول بهداشت سخن گفت و افزود: برنامه بعدی ما این است که برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع را روی آن سوار کنیم و اولویت اول ما همچنان روستاها هستند و سپس حاشیه شهر و بعد شهرهای بالای 50 تا 100هزار جمعیت است.
وی با تاکید بر اهمیت این برنامه جدید خاطرنشان کرد: همه این اقدامات با هدف استقرار و اجرای سند پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر است چرا که معتقدیم 76 درصد علت مرگ مردم به همان چهار بیماری و هشت عامل خطر مربوط می شود و ما می خواهیم این عوامل را کنترل و مهار کنیم و تا سال 1404 مرگ با این عوامل را 25 درصد کاهش دهیم.
مرگ زودرس سالانه 55 هزار نفر در کشور
سیاری با ارائه گزارشی از آمار مرگ و میر در سنین مختلف افزود: اکنون سالانه 93 هزار فوتی زیر 70 سال و 55 هزار فوتی زیر 50 سال گزارش شده است و ما می خواهیم این آمار را از طریق دو استراتژی کنترل کنیم. یک استراتژی جامعه محور و دیگری استراتژی انفرادی که استراتژی انفرادی باید افراد در معرض خطر را شناسایی کنیم.
وی گفت: پس از شناخت عوامل خطر مداخله می کنیم البته این استراتژی اکنون در 4 شهرستان اجرایی شده است وهمه مردم این شهرها فراخوان وغربالگری می شوند.در این اقدام پرونده سلامت افراد مورد بررسی قرار می گیرد و پس از شناسایی عوامل خطر مشخص می شود که چه زمانی در معرض سکته مغزی، سکته قلبی و دیابت قرار می گیرند یا چه زمانی سرطان های دهانه رحم، پستان و روده بزرگ آنها را تهدید می کند .
سیاری به اولویت های سال 95 اشاره کرد و گفت: تکمیل شبکه شهری، استقرار سامانه سیب، اجرای برنامه پزشک خانواده در نظام ارجاع برای روستاییان، استقرار برنامه سند پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر، بهبود کیفیت خدمات و بهبود نظام پایش و ارزشیابی از اولویت های سال 95 این وزارتخانه است.
وی به ادامه روند اجرای برنامه پزشک خانواده روستایی اضافه کرد: یکی دیگر از اولویت های این وزارتخانه در سال 95 ادامه روند برنامه پزشک خانواده روستایی است که در حال اجرا است .
استراتژی 90-90-90 برای کاهش بیماریهای غیر واگیر
معاون وزیر بهداشت با اجرای استراتژی 90،90،90 در سطح شهرها اشاره کرد و گفت: می خواهیم برای90درصد مردم شهر دسترسی فراهم کنیم ، برای 90 درصد مردم شهر تا سال آینده پرونده سلامت تشکیل دهیم و می خواهیم 90 درصد عوامل خطرساز برای کاهش خطر بیماری های غیرواگیر را شناسایی کنیم.
وی تاکید کرد: برای تحقق این شعار و اجرای برنامه پزشک خانواده سامانه سیب را ایجاد و در حال حاضر اطلاعات 45 میلیون نفر در این سامانه ثبت شده است اما مساله اصلی این است که مردم باید راضی باشند، در گذشته مردم پزشکشان را خودشان انتخاب می کردند اما با اجرای این سیستم باید به پزشک مشخصی مراجعه کنند و برای این کار باید مردم را نسبت به مزایای این طرح آگاه کنیم.
سیاری با تاکید بر اهیمت زیرساخت های بهداشتی در نظام نوین خدمات سلامت ادامه داد: تاکنون 11 میلیون نفر از دفترچه و بیمه رایگان بهره مند شده اند اما مسیر حرکت آنها برای درمان مشخص نیست چون هنوز نظام ارجاع در کشور مسقر نشده است بنابراین مشخص شدن زیرساخت این مسیر بسیار ضروری است که تعریف این مسیر و اجرای نظام ارجاع از برنامه های آتی وزارت بهداشت در روند تکمیل طرح تحول بهداشتی است.