تامین 24 / 65 سال پیش در چنین روزی در سال 1330، انگلیسیها از صنعت نفت ایران خلع ید گردیدند. پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران در 29 اسفند 1329، هیأتی متشکل از کارشناسان ایرانی، ادارهی امور اجرایی شرکت ملی نفت ایران را به عهده گرفت. با تشکیل این هیأت، بنا به پیشنهاد آیتالله کاشانی و دکتر مصدق و تصویب مجالس شورای ملی و سنای ایران، در 29 خرداد 1330 از شرکت نفت انگلیس خلع ید شد. در این روز مردم آزادهی ایران، پس از مبارزه و فداکاری بسیار، به یک پیروزی درخشان دست یافتند و استعمار خارجی و استبداد داخلی را وادار به عقبنشینی کردند. در پی خلع ید از شرکت نفت انگلیس، کارکنان خارجی این شرکت ـ که بیش از چهار هزار و پانصد نفر بودند ـ همگی از ایران خارج شدند. در پی آن، دولت انگلیس دست به اقدامات سیاسی گستردهای زد و ایران را تهدید نظامی نیز کرد.
39 سال پیش در چنین روزی در سال 1356، اندیشمند مسلمان ـ دکتر علی شریعتی ـ درگذشت. علی شریعتی در سال 1312 در شهرستان مزینان در استان خراسان متولد شد. پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه، به پاریس رفت و در آن جا در رشتهی جامعهشناسی دانشنامهی دکتری گرفت. او ضمن تحصیل در فرانسه، برای آزادی کشور مسلماننشین الجزایر نیز کوششهای چشمگیری کرد. دکتر شریعتی در سال 1343 به ایران بازگشت و بیدرنگ به سبب مبارزاتی که علیه رژیم پهلوی انجام داده بود، دستگیر و روانهی زندان شد. پس از آزادی از زندان، ضمن اشتغال به تدریس، به سخنرانیهای روشنگرانه همت گماشت. در این زمان دکتر شریعتی مبارزات خود را با برگزاری جلسات بحث و سخنرانی در حسینیهی ارشاد تهران ادامه داد. او در کنار استادان و متفکرانی چون استاد شهید مرتضی مطهری و محمدجواد باهنر، حسینیهی ارشاد را به پایگاهی برای تغذیهی فکری نسل جوان تبدیل کردند. دکتر شریعتی در کار تحقیق و تألیف نیز بسیار فعال بود، به طوری که در طول زندگی کوتاه خود بیش از 200 اثر به صورت کتاب، رساله و مجموعهی نوار سخنرانی از خود بر جای گذاشت. فعالیتهای فرهنگی دکتر شریعتی سبب دستگیری دوبارهی او گردید و این دستگیری چندان نپایید و دکتر، پس از آزادی، در اُردیبهشت 1356 به لندن رفت، اما در 29 خرداد همان سال در آن شهر به طرز مشکوکی درگذشت. بدنش را پس از چند روز به سوریه منتقل کردند و در زینبیه به خاک سپردند. برخی سخنان و نوشتههای دکتر علی شریعتی، در عین داشتن نکات بدیع و احساس برانگیز، در خور نقد و تأمل است.
28 سال پیش در چنین روزی در سال 1367، منطقهی مهران در جریان جنگ تحمیلی سقوط کرد. منطقهی استراتژیک مهران یکی از جبهههای مهم ایران در استان ایلام بود که در دوران جنگ تحمیلی چندین بار توسط نیروهای ایران و دشمن بعثی دست به دست شد. رژیم بعث عراق که در اواخر جنگ با پشتیبانی بسیار غرب به پیشرفتهترین تسلیحات نظامی مجهز شده بود، تصمیم گرفت بار دیگر این منطقه را اشغال کند. از این رو ارتش عراق در اقدامی مشترک با منافقین، در 29 خرداد 1367 به مهران حمله کرد و این شهر را به اشغال خود درآورد. پس از آن، نیروهای منافقین با برخورداری از حمایت یگانهای دشمن بعثی وارد شهر مهران شدند.
79 سال پیش در چنین روزی در سال 1316، پروفسور مجید سمیعی ـ جرّاح نامدار مغز و اعصاب ـ به دنیا آمد. مجید سمیعی در 29 خرداد 1316 در تهران متولد شد. پس از به پایان رساندن تحصیلات متوسطه در کشور، در سال 1335 برای ادامهی تحصیل به آلمان رفت. او در آن جا در رشتهی بیولوژی و پزشکی در دانشگاه مایِنتس به تحصیل مشغول تحصیل شد و پس از آن، دورهی تخصصی جراحی مغز و اعصاب را آغاز کرد و در 33 سالگی به درجهی تخصص در این رشته رسید. دکتر سمیعی در سال 1351 عنوان پروفسور در جراحی مغز و اعصاب را به دست آورد. پروفسور سمیعی توانست در پی تحقیقات و آزمایشهای بسیار، نخستین جراحی میکروسکوپی مغز را در سال 1356 ابداع کند و به سرانجام برساند. پروفسور سمیعی همچنین توانست عمل جراحی قاعدهی مغز را در دنیا ابداع کند. هرساله جراحان مغز دنیا در کنگرههای علمیِ جراحیِ قاعدهی جمجمهی مغز، از طریق ویدئو پروجکشن شاهد آخرین دستاوردهای علمی جراحی پروفسور هستند و با استفاده از دوربینهای مداربسته تازهترین ابداعات این جراح توانا را مشاهده میکنند. این جراح مغز برجستهی جهان، عناوین و افتخارات بینالمللی زیادی را از آن خود کرده است. پروفسور مجید سمیعی ـ جرّاح یگانهی مغز و اعصاب در جهان ـ امروز 79 ساله شد.
3 سال پیش در چنین روزی در سال 1392، بهمن سرکاراتی ـ استاد زبانهای باستان دانشگاه تبریز، عضو پیوسته و معاون علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ـ درگذشت. بهمن سرکاراتی در سال 1316 در شهر تبریز به دنیا آمد. وی دارای مدرک دکتری در رشتهی زبانشناسی و فرهنگ و زبانهای باستانی بود. دکتر سرکاراتی در سال 1370 به عضویت پیوستهی فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و از آن زمان، افزون بر عضویت پیوسته، در مقطعی مدیریت گروه زبانهای ایرانی و همچنین معاونت علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی را نیز عهدهدار بود. دکتر سرکاراتی همچنین عضو هیأت امنا و شورای علمی بنیاد ایرانشناسی و معاون پژوهشی این بنیاد بود. مدیریت گروه زبانشناسی دانشگاه تبریز و تدریس در این دانشگاه، عضویت در کارگروه پژوهشی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، ریاست انتشارات و روابط دانشگاهی دانشگاه تبریز، عضویت در کارگروه مرکزی کنگرهی سالانهی تحقیقات ایرانی، ریاست مرکز آموزش زبان دانشگاه تبریز و مشاورت عالی کتابخانهی ملی ایران نیز در کارنامهی فرهنگی دکتر سرکاراتی دیده میشود. این شخصیت فرهنگی تألیفات و ترجمههای متعددی در حوزههای زبانشناسی و زبانهای باستانی دارد، از آن میان: «اوستا و هنر نو؛ کارنامهی شاهان در روایات سنّتی ایران» (ترجمه)، «دین ایرانی بر پایهی متنهای معتبر یونانی» (ترجمه)؛ «اسطورهی بازگشت جاودانی» (ترجمه)، «سایههای شکارشده» (شامل 20 مقاله)، «مقدمهای بر فلسفهای از تاریخ» (ترجمه)، «بررسی جامع زبان فارسی باستان و آثار بازماندهی آن»، «بررسی سه فرگرد وندیداد» و «اصطلاحات خویشاوندی در زبانهای ایرانی». از دکتر سرکاراتی همچنین بیش از 35 مقاله در موضوعات مختلف ادبی، زبانی و تاریخی به جا مانده است. دکتر بهمن سرکاراتی ـ مؤلف و استاد فرهنگ و زبانهای باستانی ـ در 29 خرداد سال 1392 درگذشت.
108 سال پیش در چنین روزی در سال 1287: کلیهی انجمنهای تهران در اعتراض به اقدامات محمدعلی شاه قاجار در مدرسهی سپهسالار اجتماع کردند.
107 سال پیش در چنین روزی در سال 1288: سردار اسعد بختیاری با یک هزار سوار و یک دستگاه توپ به قصد تصرف تهران، اصفهان را ترک کرد.
98 سال پیش در چنین روزی در سال 1297: کابینهی جدید نجفقلی خان صمصامالسلطنه بختیاری تشکیل شد.
96 سال پیش در چنین روزی در سال 1299: دولت شوروی خروج همهی نیروهای نظامیاش را از قلمرو خاکی و دریایی ایران اعلام کرد.
63 سال پیش در چنین روزی در سال 1332: طرح عملیاتی براندازی دکتر محمد مصدق نخستوزیر، برای تصویب نهایی در اختیار رئیس سازمان سیا، رئیس سازمان اینتلیجنس سرویس، وزارت امور خارجهی آمریکا و وزارت امور خارجهی انگلستان قرار گرفت.
41 سال پیش در چنین روزی در سال 1354: ارتشبد غلامعلی اویسی ـ فرماندهی نیروی زمینی ارتش ـ در رأس هیأتی از نظامیان به همراه سرهنگ سلطان محمد اعتماد وابستهی نظامی ایران در آمریکا، برای بازدید از تأسیسات نظامی سانفرانسیسکو، وارد پایگاه ارتش ششم آمریکا شد.