حوادث کار در ایران ? برابر میانگین

تأمین ??/ با این شرایط در کشور ما معضل بیکاری و بهره‌مندی از امکانات و حقوق کار نیز جزو رویاهای هر فرد جویای کار محسوب می شود. در این شرایط کم نیستند افرادی با سابقه کاری چندین ساله اما بدون بیمه و شرایط حداقل که همچنان مشغول به کار هستند. آنچه می خوانید نظرات حمید حاج اسماعیلی ، کارشناس حوزه کار درباره ایمنی و اشتغال در ایران است.

نظر شما درباره قوانین موجود در حوادث و خسارات مربوط به محیط کار چیست؟

در ایران برای اکثر مشاغل آیین‌نامه‌های متفاوت تدوین شده است. باید دانست که نظارت ها در ایران به شدت ضعیف است و در عین حال استانداردهای مبتنی بر حقوق کار در کارگاه ها رعایت نمی شود. این نارسایی‌ها باعث شده تا حوادث ناشی از کار در ایران شدت یابد. ایران یکی از کشورهای با حوادث کار فراوان است و دلیل بروز چنین معضلی هم عدم آموزش کارگران و هم عدم در اختیار قرار دادن امکانات ایمنی در کارگاه هاست.

کارفرمایان ایرانی به دلیل ضعف در نظارت از سوی مسئولان سعی در عدم رعایت ایمنی در کار و عدم تجهیز کارگران به وسایل ایمن در حین کار هستند. برای مثال در مشاغلی همچون کارگری ساختمانی و معدن با ریسک بالای خطرپذیری نیروی کار باز هم این مشاغل بدون نظارت مسئولان اداره می شود. اغلب کارگران از ایمنی و سلامتی لازم در محیط برخوردار نیستند و از لحاظ پرداخت حقوق کار و مزایا نیز استانداردها آن‌طور که باید رعایت نمی شود.

در چه مواردی افراد می‌توانند ادعای خسارت از کارفرما کنند؟

اگر کارفرمایی مراتب قانونی همچون ارسال بیمه کارگر به سازمان تامین اجتماعی را رعایت کند، درصورت بروز خسارت برای کارگر نیز باید بلافاصله به اداره کار و سازمان تامین اجتماعی اطلاع رسانی کند و به این ترتیب بعد از بررسی های انجام شده از سوی بازرسان حوادث کار از محل میزان خسارت برآورد شود. این ماموران با بررسی شرایط منجر به خسارت و امکانات مندرج در تامین اجتماعی می توانند شرایط درمان را برای فرد خسارت دیده مهیا کنند.

باید دانست اگر این اتفاق به دلیل قصور و کوتاهی کارفرما به دلیل در اختیار قرار ندادن امکانات ایمنی بروز کرده باشد، کارفرما موظف به پرداخت غرامت نقص و آسیب های وارد شده به نیروی کار است. باید دانست که ساز و کارها در راستای رعایت و حفظ سلامتی نیروی کار و انسانی تنظیم شده است. بنابراین بهداشت کار، سلامتی و ایمنی هم برای حفظ نیروی انسانی و هم برای حفظ سرمایه های مادی ارزشمند است. هر دوی این عوامل در بخش خصوصی و دولتی در کشور از اهمیت ویژه ای برخودار هستند.

باید استانداردهای لازم در حوزه کار رعایت شود و در عین حال سازمان کار که متولی بازرسی و نظارت هاست باید بر روند این اقدامات نظارت جدی را لحاظ کند. متاسفانه حوادث ناشی از کار در ایران حداقل سه برابر میانگین جهانی است. برخی از مسئولان این مساله را این طور عنوان می‌کنند که برای هر کارگاه یا کارفرما نمی توان بازرس گذاشت، این در حالی است که باید مکانیزم های بازرسی را مورد بررسی قرار داد.

این اقدام بدان معنا نیست که هر روز کارگاه تحت بازرسی قرار بگیرد، بلکه وزارت کار باید از طریق راه اندازی یک سامانه جامع فعالیت کارگاه ها را به شکل پویا مورد ارزیابی قرار دهد. متاسفانه مکانیزم ها در امر بارزسی ها به شدت ناکارآمد است و این امر باعث بروز ضعف در حقوق کار و کارگاه ها شده است. در ضمن تلفات انسانی فراوان در کارگاه های ساختمانی نیز از دیگر پیامدهای عدم نظارت بر کارگاه ها محسوب می شود. همه دست اندرکاران در حوزه بازار کار باید تلاش کنند تا مکانیزم جدی تری برای صیانت و حفاظت از نیروی انسانی و سرمایه های مادی کشور به کار گیرند.

آیا سختی کار جبران‌کننده خسارت کارگران می‌شود؟ برای مثال کسی که در یک شرایط مضر برای سلامتی کار می‌کند و حق سختی کار دریافت می‌کند دیگر نمی‌تواند مدعی دریافت خسارت باشد؟

رعایت استانداردها در همه زمینه ها لازم و ضروری است. در کشور ما آن‌طور که باید و شاید به شعار اول ایمنی بعد کار توجه نمی شود. این در حالی است که این شعار باید سرلوحه اشتغال کشور در بخش کارفرما و کارگر قرار گیرد. باید قبل از تاسیس کارگاه در کشور پروتکل و طرح آن توسط مراجع ذی‌صلاح همچون وزارت صنعت، وزارت کار و دیگر سازمان‌های مرتبط همچون سازمان تامین اجتماعی، سازمان امور مالیاتی و وزارت اقتصاد و امور دارایی مورد تایید قرار گیرد.

در ضمن این امر به معنای راه اندازی بوروکراسی طولانی اداری در ایجاد کارگاه ها نیست، بلکه رعایت‌ها و صدور این مجوزها برای پیگیری مناسب کار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کارگاه ها در کشور ما همچون قارچ بدون ارتباط با سازمان های ذی‌صلاح و نظارت از سوی مسئولان امر رشد می کنند. بالطبع کارگران فعال در این کارگاه ها هم از حداقل های قانون کار محروم مانده اند. در کشور ما رقمی حدود شش هزار شغل در کشور تعریف شده است که یک ششم آن جزو مشاغل سخت و زیان آور تعریف شده است.

این امر چندان قابل قبول نیست و نباید این تعداد شغل سخت و زیان آور در کشور تعریف شود، آن هم به این دلیل که فقط برخی از مشاغل در کشور سخت و زیان آور هستند. برای مثال کسی که با هورمون های مختلف دارویی و شیمیایی کار می کند و به دلیل استشمام مواد شیمیایی هر لحظه در معرض خطر است. فرد شاغل در این عرصه بالطبع جزو شاغلان در مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می شود. متاسفانه برخی مشاغل در کشور ما با عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور تعریف شده اند که نشان از ضعف تکنولوژی، فضای نامناسب کارگاه و... دارد.

این نارسایی ها با اصلاح شرایط موجود در کارگاه ها باید اصلاح شود. بنابراین، این تعداد شغل سخت و زیان آور در مجموع مشاغل موجود در کشور قابل قبول نیست و باید در نحوه ثبت شغل های سخت و زیان آور بازنگری شود. قانون کار برای شاغلان در مشاغل سخت و زیان آور حقوق ارفاقی قائل شده است. آنها به ازای هر یک سال، دوسال از سنوات ارفاقی بهره مند می شوند.

برای مثال افراد با فعالیت ??ساله در مشاغل سخت و زیان‌آور می توانند با سابقه?? ساله بازنشسته شوند. باید دانست که افراد شاغل در مشاغل سخت و زیان آور در روز شش ساعت به فعالیت می پردازند و از مرخصی و مزایای فراوانی نیز برخوردار هستند. متاسفانه دولت تاکنون قوانین معین برای بازنگری این امور را در اختیار سازمان های مرتبط قرار نداده است. با بازنگری این قوانین و ارتقای ایمنی در کشور امیدواریم در سال های آینده حوادث ناشی از کار کاهش یابد.

اگر کارفرما مواردی از زیان‌های ناشی از محیط کار را از کارگر مخفی کند، این امر از لحاظ قانونی چه حکمی دارد؟

قانون کار در کشور بعد از قانون اساسی جزو قوانین مادر محسوب می‌شود. براساس فهرست‌های رسمی در سازمان تامین اجتماعی بیش از ??میلیون کارگر در کشور فعالیت می‌کنند، ‌پس با این تفاسیر قانون کار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هر گونه تخطی کارفرما از وظایف خود جرم محسوب می‌شود و بروز این امر نشان دهنده ضعف نظارت و قانون کاراست.

زهرا سلیمانی/ روزنامه آرمان

حوادث کار در ایران ? برابر میانگین

آخرین خبرها