تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
یکی از تعهدات کوتاه‌مدتی که براساس مواد ۳ و ۶۷ قانون تأمین اجتماعی به بیمه‌شدگان زن ارائه می‌شود، مرخصی زایمان است که علاوهبر پرداخت حقوق در طول مرخصی زایمان، مدت پرداخت آن نیز به‌عنوان سابقۀ پرداخت حق بیمه در تأمین اجتماعی محسوب می‌شود. در این نوشتار ضمن پاسخ به چند سؤال به نکاتی دراین‌خصوص می‌پردازیم.
مرخصی زایمان به چه گروه‌هایی از بیمه‌شدگان تعلق می‌گیرد؟
در حال حاضر مرخصی زایمان به زنان بیمه‌شدۀ اجباری شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی، رانندگان درون و برون‌شهری و اعضا و کارکنان افتخاری شوراهای حل اختلاف قوۀ قضائیه (از اول مهر 1396 به بعد) بابت مرخصی زایمان و شیردهی جمعاً به‌مدت ششماه پرداخت می‌شود. ضمناً این تعهد به بیمه‌شدگان خاص ازجمله اختیاری و مشاغل آزاد، نویسندگان، مددجویان کمیتۀ امداد و بهزیستی، زنبورداران، صیادان مشمول یارانه، قالی‌بافان و شاغلان صنایع‌دستی کددار تعلق نمی‌گیرد. البته به اسنتاد مادۀ ۶۴ قانون تأمین اجتماعی، در مورد کارگاه‌هایی که کارفرما طبق قوانین و مقررات دیگری مکلف باشد حقوق یا مزد بیمه‌شدگان بیمار خود را پرداخت کند، سازمان تأمین اجتماعی فقط عهده‌دار معالجۀ آنان خواهد بود (ارائۀ دفترچۀ درمانی به آن‌ها) و غرامت دست‌مزد ایام بارداری، هم‌چنین پرداخت حق بیمه در طول مرخصی زایمان برعهده کارفرماست. (مانند بیمه‌شدگان رسمی دستگاه‌های دولتی، تمامی پرسنل کمیتۀ امداد امام خمینی، اعضای هیئت علمی پیمانی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی –به‌جز دانشگاه‌های علوم‌پزشکی- که مشمول مقررات تأمین اجتماعی باشند، کارگاه‌های دارای قرارداد واگذاری تعهدات کوتاه‌مدت به کارفرما و... )
نوزاد من چند روز بعد از تولد، به‌علت بیماری فوت شد. دراین‌حالت مدت پرداخت مرخصی زایمان در تأمین اجتماعی چقدر است؟
نظر به این‌که براساس قانون، سه‌ماه از مرخصی زایمان به‌خاطر شیردهی پرداخت می‌شود، با توجه به عدم وجود شیردهی، دراین‌حالت مرخصی زایمان براساس مادۀ ۶۷ قانون تأمین اجتماعی صرفاً به‌مدت 12 هفته (۸۴ روز) در صورت احراز شرایط برابر مقررات پرداخت خواهد شد.
افزایش مرخصی بارداری به ۹ ماه براساس قانون اصلاح قوانین جمعیت و تنظیم خانواده مصوب 20 خرداد 1396 مجلس شورای اسلامی در چه موادری در تأمین اجتماعی اجرا می‌شود؟
براساس قانون فوق، مدت مرخصی زایمان و شیردهی برای زایمان‌های یک و دو قلو از ششماه به نُه‌ماه افزایش یافته است، ولی به‌علت عدم تأمین بار مالی حاصل از این افزایش توسط دولت، مدت مرخصی زایمان و شیردهی در تأمین اجتماعی هم‌چنان ششماه است. ضمناً بر اساس رأی قطعی شمارۀ ۶۴ مورخ 31 فروردین 1394 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع «صدور رأی ایجاد وحدت رویه درخصوص افزایش مرخصی زایمان از ششماه به نُه‌ماه»، پرداخت حقوق و مزایای کارکنان قراردادی و پیمانی دستگاه‌های دولتی در سه‌ماهۀ سوم مرخصی زایمان برعهدۀ دستگاه محل خدمت آنان است و سازمان تأمین اجتماعی مسئولیتی دراین‌خصوص ندارد، بنابراین این گروه از بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی نیاز به شکایت مجدد در دیوان عدالت اداری ندارند و بیمه‌شدگان زن ادارات و مؤسسات دولتی که ششماه مرخصی بارداری خود را از تأمین اجتماعی دریافت می‌کنند، پرداخت حقوق و مزایای سه‌ماه پایانی آن و نیز واریز حق بیمۀ ایام مذکور به استناد رأی فوق هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، برعهدۀ دستگاه محل خدمت آن‌هاست.
آیا همسر بیمه‌شده نیز بدون اشتغال و بیمه‌پردازی می‌تواند از کمک‌هزینۀ بارداری به‌مدت ۱۲ هفته با توجه به مادۀ ۶۷ قانون تأمین اجتماعی استفاده کند؟
هرچند براساس مادۀ ۶۷ قانون تأمین اجتماعی، همسر بیمه‌شده نیز درصورتیکه قبل از تاریخ زایمان سابقۀ پرداخت حق بیمۀ ۶۰ روز را داشته باشد، می‌تواند حداکثر ۱۲ هفته کمک‌هزینۀ بارداری استفاده کند، ولی این قانون در حال حاضر برای بیمه‌شدگان زن اجرایی شده و برای همسر آن‌ها به‌علت عدم تأمین بار مالی این قانون از سوی دولت، قابلیت اجرا ندارد.
آیا درصورتیکه کارفرما پس از اتمام مرخصی زایمان از قبول مجدد بیمه‌شدۀ خود، خودداری کند، بیمه‌شده مشمول دریافت مقرری بیکاری خواهد بود؟
بله، درصورتیکه در این حالت بیکاری توسط ادارۀ تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل، غیرارادی تشخیص داده شود و با وجود حکم هیئت تشخیص وزارت کار، کارفرما از پذیرش مجدد بیمه‌شده خودداری کند دراین‌صورت با معرفی ادارۀ مذکور و احراز سایر شرایط، مقرری بیمۀ بیکاری با توجه به میزان سابقۀ قبلی بیمه‌پردازی به بیمه‌شده برابر مقررات تعلق می‌گیرد. البته اصل بر این است که کارفرما پس از اتمام مرخصی زایمان، مجدداً بیمه‌شده را در همان شغل قبلی یا شغلی مشابه به‌کار گیرد.
