تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
به گزارش تامین24، سالاری در این نشست با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای تقویت درآمدها، از دریافت ۷۰ همت (هزار میلیارد تومان) اوراق مالی و ۱۱۵ همت سهام و دارایی از دولت در سال جاری خبر داد و افزود: «نهایی‌سازی این انتقال، مستلزم اخذ مصوبات قانونی لازم است. مجموع طرح‌های در دست اجرا، ۳۰۰ همت تراز مالی مثبت برای سازمان ایجاد خواهد کرد که با همراهی ذینفعان و تعامل با قوای مقننه و مجریه محقق می‌شود.
زخم کهنه چالش‌های ساختاری
تأمین‌اجتماعی به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان بیمه‌ای کشور، مسئولیت پوشش بیمه‌ای بیش از ۴۸ میلیون ایرانی را برعهده دارد و با گردش مالی معادل ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی، ستون فقرات امنیت اجتماعی ایران محسوب می‌شود. ریشه‌های شکل‌گیری این بحران از گذشته دور تا به امروز به دلایل و عوامل مختلفی برمی‌گردد. انفجار جمعیتی و کاهش نگران‌کننده نسبت حمایت از ۱۰ فعال به هر بازنشسته در ۱۳۷۵ به ۲.۵ فعال در ۱۴۰۲یکی از عوامل مؤثر در ناترازی است.
بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی یکی از عمده عوامل تشدید ناترازی صندوق تأمین اجتماعی است. تابستان ۱۴۰۳، خزانه‌داری کل کشور با صدور اطلاعیه‌ای، میزان بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی را در پایان سال ۱۴۰۰ را، معادل ۱۶۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد. حضور ۴۰ درصد مشاغل در بخش غیررسمی بدون پرداخت حق بیمه را می‌توان از دیگر علل بروز ناترازی برشمرد، همچنین بازدهی کمتر از نرخ تورم سرمایه‌گذاری‌ها در سال‌های اخیر در ناترازی صندوق بی‌تأثیر نبوده و از سوی دیگر، قوانین بازنشستگی ناپایدار (میانگین سن بازنشستگی ۵۲ سال)، تحریم و تورم و کمبود شفافیت در عدم انتشار ترازنامه شماری از شرکت‌های زیرمجموعه از جمله عواملی هستند که به ناترازی فزاینده در صندوق تأمین‌اجتماعی دامن زده‌اند.
بدهی معافیت‌های بیمه‌ای
در همین رابطه، حسام نیکوپور، اقتصاددان و پژوهشگر حوزه بیمه، در گفت‌وگو با تامین 24، بر بدهی دولت ناشی از معافیت‌های بیمه‌ای ۲۰ درصدی مشاغل خاص تأکید کرد که به مطالبات انباشته سازمان منجر شده است.
این اقتصاددان حوزه بیمه، با اشاره به آمارهایی از ساختار نامتوازن وصول حق بیمه پرده برداشت و تصریح کرد: تنها ۳۴ هزار کارگاه (دارای بیش از ۵۰ بیمه‌شده) مسئول ۵۵ درصد پوشش بیمه‌ای کشور هستند. این کارگاه‌های بزرگ ۶۵ درصد درآمد حق بیمه سازمان را تأمین می‌کنند. در مقابل، ۱.۳۶ میلیون کارگاه خرد تنها ۳۵ درصد وصولی را تشکیل می‌دهند.
نیکوپور با تأکید بر نقش حیاتی کارگاه‌های بزرگ در ثبات اشتغال و کیفیت شغلی، اعلام کرد: تعداد کارگاه‌های صنعتی بالای ۵۰۰ نفر در کشور زیر ۵۰۰ واحد است و بزرگ‌ترین کارگاه ایران حداکثر ۲۵ هزار بیمه‌شده دارد. از ۱۰ کارگاه برتر کشور نیز ۹ مورد دولتی هستند.
طرح‌های اثرگذار در عبور از چالش های وصول حق بیمه
مدیراداره کل تأمین‌اجتماعی غرب تهران معتقد است که ۸ طرح از ۲۰ طرح تحولی سازمان تأمین اجتماعی، به‌طور مستقیم حوزه خدمات بیمه‌ای را هدف قرار داده و می‌توانند در عبور از چالش‌های وصول حق بیمه و کاهش ناترازی‌ها تأثیر چشمگیری داشته باشند.
محسن ریاضی در گفت وگو با تامین 24 تأکید کرد: ۲۰ طرح تحولی که به ابتکار مدیرعامل سازمان آغاز شده با همکاری تمامی بخش‌ها، سازمان را وارد عصر جدیدی خواهد کرد. طرح‌های حوزه‌های درمانی، مالی و منابع انسانی نیز تأثیر گسترده‌ای بر فعالیت‌های بیمه‌ای دارند. هشت طرح به‌طور ویژه حوزه خدمات بیمه‌ای را هدف‌گیری کرده‌اند. اجرای این طرح‌ها، فعالیت‌های بیمه‌ای شعب و ادارات کل سراسر کشور را متحول خواهد کرد.
ریاضی ادامه داد: این هشت طرح تحول‌آفرین شامل «بیمه متمرکز و یکپارچه‌سازی شعب بیمه‌ای»، «خدمات بیمه‌ای فضای کسب‌وکار»، «سازماندهی بیمه‌ای کسب‌وکارهای نوین»، «تحول دیجیتال و هوشمندسازی خدمات بیمه‌ای»، «مدیریت تعهدات بیمه‌ای»، «ارتقای مدیریت وصول منابع»، «سازماندهی مشاغل سخت‌وزیان‌آور و اصلاح عناوین شغلی» و «هوشمندسازی و ارتقای بهره‌وری بازرسی دفاتر قانونی» می‌شوند که همگی مستقیماً برای دگرگونی بخش بیمه طراحی شده‌اند.
وی در تشریح اولویت‌های تحولی حوزه وصول منابع تصریح کرد: دو زیرپروژه «اصلاح فرایند صدور مفاصاحساب تعهدی مقاطعه‌کاران با رویکرد غیرحضوری و برخط» و «تعیین ضریب مقطوع پیمان» در برنامه «خدمات بیمه‌ای فضای کسب‌وکار»، همراه با سه زیرپروژه «اولویت‌بندی و ارجاع هوشمند بازرسی دفاتر»، «اجرای فرایند خوداظهاری کارفرمایان» و «اصلاح فرایند بازرسی دفاتر با پیاده‌سازی برگه دیجیتال» در برنامه «هوشمندسازی بازرسی دفاتر قانونی»، در کانون توجه قرار دارند.
ریاضی اظهار کرد: اجرای موفق این طرح‌ها، مهم‌ترین چالش‌های کارفرمایان را مرتفع کرده و سازمان را در عبور از موانع حوزه وصول حق بیمه و کاهش ناترازی‌های صندوق یاری خواهدکرد. سایر طرح‌های تحولی در حوزه‌های درمان، امور مالی، منابع انسانی و سرمایه‌گذاری نیز اگرچه ماهیتاً تخصصی‌تر هستند، اما تأثیرات گسترده‌ای بر بهبود عملکرد بخش بیمه‌ای سازمان خواهند داشت.
در چنین شرایطی است که دی ماه ۱۴۰۳ مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، ۲۰ طرح تحولی را تشریح کرد و گفت، اجرای آنها سازمانی «بسیار متفاوت از امروز» خواهد ساخت. امروز، او این طرح‌ها را ابزاری مؤثر برای عبور از ناترازی می‌داند. به نظر می‌رسد با تحقق این وعده و موفقیت در اجرای کامل این طرح‌ها، می‌توان امیدوار بود که در آینده صندوقی متوازن با عبوری پایدار از بحران‌های پیش رو را شاهد باشیم.
