وقتی از کسی می‌پرسیم گروه خونی‌اش چیست، انتظار داریم در جواب سوالمان یکی از گروه‌های خونی A، B، AB یا O را بشنویم، اما خیلی‌ها هستند که گروه خونی شان در زمره هیچ‌کدام از این گروه‌های خونی قرار نمی‌گیرد.
تامین۲۴/مصطفی مقدم، مدیر اجرایی برنامه ملی خون‌های نادر به این گروه از افراد اشاره می‌کند و می‌گوید:حدود 32 گروه خونی بسیار نادر در کشور داریم که ممکن است در هر یک میلیون تا 10 میلیون نفر جمعیت، یک نفر از آنها دارای گروه خونی بسیار نادر باشد.
به گفته مقدم، در دنیا حدود 330 گروه خونی شناسایی شده است که مردم معمولا گروه‌های خونی A، B، AB یا Oرا می‌شناسند و بعد از آن هم با گروه خونی مثبت و منفی آشنا هستند، اما عده‌ای هم دارای خون‌های نادر هستند که در بسیاری از جوامع برای تامین خون این گروه از افراد جامعه که کمتر از یک درصد جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند، برنامه‌هایی برای ذخیره سازی خون آنها اجرا می‌شود.
مقدم تاکید می‌کند، در کشور ما نیز خوشبختانه بانک خون‌های نادر تشکیل شده است که کمک بسیار شایانی برای حفظ حیات و سلامت افرادی است که گروه خونی نادری دارند. آن‌طور که این مقام مسئول می‌گوید، در کشور ما هم اکنون بیش از 1300 نفر دارای گروه خونی نادر هستند و حدود 85 نفر نیز گروه خونی‌شان، بسیار نادر است.
گروه‌های خونی نادر در ایران
خون وظیفه بسیار مهمی در بدن دارد. خون علاوه بر انتقال هورمون‌ها و ویتامین‌ها به سراسر اعضای بدن، نقش مهمی در انتقال اکسیژن به سایر سلول‌های زنده دارد که خون‌های نادر نیز همان وظایف را انجام می‌دهند.
مقدم، مدیر اجرایی برنامه ملی خون‌های نادر درباره چند گروه خونی نادر در کشور ما توضیح می‌دهد: یکی از گروه‌های خونی نادر در کشور ما گروه خونی سیستم RH است. در این سیستم، 56 گروه خونی نادر شناسایی شده که برخی از افراد دارای این گروه خونی، از کم خونی مزمن رنج می‌برند.
به گفته این مقام مسئول سازمان انتقال خون، تاکنون سه نفر در ایران شناسایی شده‌اند که به دلیل قرار گرفتن در سیستم گروه خونی RHدچار کم خونی مزمن شده‌اند. یکی دیگر از سیستم‌های خونی نادر که مقدم به آنها اشاره می‌کند، سیستم خونی KEL است که در برخی افرادی که گروه خونی‌شان در این سیستم قرار دارد، علائمی از کم خونی و اختلالات عصبی و عضلانی دیده می‌شود.
سامانه اطلاعاتی اهداکنندگان خون‌های نادر
سامانه اطلاعاتی اهداکنندگان خون‌های نادر از اطلاعات بیش از هزار اهداکننده فعال خون‌های نادر شکل گرفته است.
به گفته مقدم، اهداکنندگان این سامانه به دو دسته مجزا تقسیم بندی می‌شوند. گروه اول اهداکنندگان خون‌های نادر هستند که در خون آنها چند آنتی‌ژن منفی قرار دارد. گروه دوم نیز اهداکنندگان خون‌های بسیار نادر هستند.
حدود 170 واحد گروه خون بسیار نادر در دمای منفی 80 درجه سانتی گراد، در این بانک اطلاعاتی ذخیره می‌شود و سازمان انتقال خون برای پیدا کردن سایر افراد دارای گروه‌های خونی بسیار نادر در کشور، برخی نمونه‌های اهدای خون را به شکل تصادفی آزمایش و غربالگری می‌کند. پیشتر هم دکتر علی‌اکبر پورفتح‌الله، مدیر عامل سازمان انتقال خون ایران تاکید کرده بود: گروه‌های خونی نادر به گروه‌هایی اطلاق می‌شود که میزان شیوع آنها در جامعه کم است. افرادی که گروه خونی نادر دارند در زمان احتیاج به خون و فرآورده‌های خونی، خون سازگار برایشان پیدا نمی‌شود و تزریق خون‌های معمولی هم با واکنش همراه است.
پورفتح‌الله یادآوری می‌کند: ما به دنبال فرهنگسازی شناسایی افرادی هستیم که دارای خون نادر هستند، چرا که در دمای 80 درجه این خون‌ها تا 10 سال قابل نگهداری هستند. همچنین به دنبال مدیریت درمانی برای درمان بیماران دارای گروه‌های خونی نادر در بیمارستان‌ها هستیم که استفاده از روش‌های انتقال خون این افراد یکی از این سیاست‌هاست. کشور ما از سال 1389 در انجمن بین‌المللی خون‌های نادر دنیا عضو شده است. ایران به عنوان تنها کشور اسلامی عضو این انجمن شناخته می‌شود که برای ذخیره سازی خون‌های نادر، برنامه دارد. در قاره آسیا نیز چین و ژاپن در انجمن بین‌المللی خون‌های نادر دنیا عضو هستند.
منبع:جام جم آنلاین