تامین ۲۴/ او از«کاهش ریسک»، «افزایش شفافیت مالی»، «رشد سرمایه‌گذاری خارجی»، «تسهیل ورود درآمدهای نفتی» و «عادی شدن وضعیت حساب‌های بانک مرکزی در اروپا» به‌عنوان نمونه‌هایی نام برد که ناشی از فرصت‌های به‌وجود آمده پس از برجام است. ظریف در سخنرانی بر محافظت از دستاوردهایی نظیر «برقراری مجدد سوئیفت، ایجاد روابط کارگزاری با سایر بانک‌های خارجی و خروج موقت از فهرست ویژه گروه اقدام مالی (FATF)، تاکید کرد و گفت: «نباید اجازه داد کسانی که این نابسامانی‌ها را به‌وجود آوردند، امروز برابر دستاوردهای به دست آمده وسواس به خرج داده و تلاش کنند تا این دستاوردها را کم جلوه دهند.»
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، روز شنبه در مراسم افتتاح «نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک و بیمه» در تهران حضور یافت و سخنرانی کرد. عضو کابینه دولت یازدهم در ادامه به اثرگذاری توافق هسته‌ای در کاهش ریسک سیاسی کشور اشاره کرد و گفت: توافق هسته‌ای برجام در شرایطی حاصل شد که ریسک سیاسی کشور بسیار افزایش یافته و مبادی درآمدهای اقتصادی و منابع تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی بسیار محدود شده بود. از نگاه ظریف، در این شرایط «تدابیر اقتصادی و سیاست‌های اصولی دولت»، در کنار «مذاکرات سیاسی با 6 قدرت جهانی» باعث شدند که این روند نابسامان، معکوس شود. او تاکید کرد که با گذشت حدود یک سال از عملی شدن توافق هسته‌ای پیشرفت‌های بسیار و گشایش‌های زیادی در فضای کسب‌وکار کشور به‌وجود آمده است.
دستاوردهای برجام در سه حوزه اقتصادی
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور در بخش دیگری از سخنان خود دستاوردهای کشور پس از برجام در سه حوزه نفت و گاز، حمل‌ونقل و بانکی و مالی را تشریح کرد. ظریف در سخنان خود با اشاره به اینکه توافق هسته‌ای زمانی رخ داد که پیش از آن اقتصاد با ریسک بالایی همراه و منابع بنگاه‌ها به شدت محدود شده بود، اظهار کرد: در ابتدای دولت یازدهم تورم تا 45 درصد و رشد اقتصادی به منفی 8/ 6 درصد رسید. همچنین وضعیت صادرات و تولید نفت به شدت تحت‌تاثیر بود که در تاریخ معاصر ایران کم‌نظیر قلمداد می‌شود. ظریف در ادامه سخنانش گفت که اگر توافق ژنو رخ نمی‌داد و تحریم‌ها همچنان تمدید و ادامه‌دار می‌شد اکنون فروش نفت به کمتر از 100 هزار بشکه و حتی به مرز صفر می‌رسید. اگر برجام به دست نمی‌آمد و اجرایی نمی‌شد، آنگاه با روندی که تحریم‌ها طی می‌کرد ولو توافق ژنو ثبت شده بود باز هم فروش نفت به کمتر از یک میلیون بشکه در روز می‌رسید و در همین حد متوقف می‌شد و در نهایت درآمدها به شدت کاهش یافته و به‌طور حتم آینده سهمگینی در انتظار مردم به‌ویژه اقشار ضعیف بود و در این شرایط بود که دولت یازدهم مسوولیت را پذیرفت. وزیر امور خارجه همچنین توضیح داد که با اجرایی شدن برجام و تلاش مسوولان حوزه نفت اکنون تولید نفت و میعانات به بیش از 5/ 4 میلیون بشکه در روز و صادرات آن بالغ بر 6/ 2 میلیون بشکه رسیده است. اکنون دیگر درآمدهای نفتی ما در هیچ کشوری مسدود نشده و عواید آن در اقتصاد ایران گردش می‌کند. در حال حاضر بالغ بر 80 میلیارد دلار قرارداد نفتی و گازی در حال انعقاد بوده و بزرگ‌ترین افتتاح صنعت نفت با سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری به زودی انجام می‌شود.
دستاورد برجام در حوزه حمل‌ونقل
وی درباره حوزه کلیدی دیگر گفت: حوزه دوم حوزه حمل‌ونقل بود. در این حوزه تحریم‌های همه‌جانبه عملا باعث معطل ماندن ظرفیت حمل‌ونقل دریایی، هوایی و ریلی شده بود. با برجام و با تلاش شبانه‌روزی دست‌اندرکاران صنعت حمل‌ونقل و دیپلماسی وضعیت در دو عرصه کشتیرانی و نفتکش به حال عادی برگشته است. دسترسی به بنادر و پرچم و ... حل شده و هیچ‌یک از این دستاوردها آسان به‌دست نیامده است.
ظریف افزود: برای هریک از این دستاوردها فرزندان این کشور ناگزیر از تلاش مضاعف بوده‌اند. سال گذشته، سال تلاش و مقابله و برهم زدن دسیسه‌ها بود و سال هدف ایجاد تحریم جدید بر صنعت نفت کشور به بهانه افزایش قیمت نفت بود و بیمه کشتی‌های ما را به سقف ۲۰ میلیون دلار کاهش دهند و همه اینها با تلاش مرتفع شده است. وزیر امور خارجه ادامه داد: قراردادهای خرید هواپیما با کسب همه مجوزها روال خود را طی می‌کند. اگرچه با ورود چند فروند هواپیما برای نخستین بار در چند دهه هیجان زده نیستیم اما این اتفاق که نمایانگر همکاری بزرگ‌ترین برندهای جهانی با جمهوری اسلامی است، پیامدهای مهم و تاثیرگذاری در جلب اعتماد جهانی با ایران برجای گذاشته و این پیام را به ایران داده که راه تجارت با ایران باز است.
وی با تاکید بر اینکه امیدوارم کسانی که با فضاسازی و دروغ تلاش می‌کنند سربلندی مردم ما را به چالش بکشند نگاهی به واقعیات کنند، گفت: سومین حوزه، حوزه مالی و بانکی است که موضوع این نمایشگاه است. بهتر از هرکسی از اهمیت و حساسیت سیستم‌های بانکی بازار سرمایه و بیمه در اقتصاد کشور مطلع هستید. در این حوزه‌های کلیدی و حساس به صورت آگاهانه تحریم‌ها این حوزه را هدف گرفتند. تحریم‌ها هزینه مبادله را برای کل اقتصاد ایران افزایش دادند و با بالا بردن ریسک کشور هزینه سرمایه‌گذاری در ایران را افزایش دادند. وی ادامه داد: البته تحریم‌ها بر اساس رویکردی که به ناگزیر در دولت قبل اتخاذ شده بود آسیب بنیادی دیگری داشت که کمتر گفته شده است و آن عدم شفافیت و بی‌انضباطی بود. گم شدن دکل نفتی یا بر باد رفتن میلیاردها دلار توسط دلالان فرصت‌طلب نمونه‌های دردناکی از این آسیب است.
رشد سرمایه‌گذاری خارجی
این مقام مسوول ادامه داد: بعد از برجام اتفاقات مثبت زیادی رخ داده است که بخشی را می‌توان در این نمایشگاه مشاهده کرد. اصولا نیازی به بیان آمار فزاینده ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بورس یا گشایش‌های صورت گرفته نیست زیرا این نمایشگاه و حضور سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی خود گویای همه‌چیز است. جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دولت یازدهم بیش از ۱۳۰۰ درصد افزایش یافته و به عدد ۱۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال رسیده است.
ظریف تاکید کرد: امروز بانک مرکزی به تمامی وجوه مسدود شده در دوره تحریم‌ها دسترسی دارد؛ همچنین تمامی حساب‌های بانک مرکزی در بانک‌ها؛ به‌ویژه بانک‌های اروپایی به حالت عادی بازگشته است. وزیر امورخارجه تصریح کرد: از ابتدا نیز انتظار نداشتیم تا با خارج شدن پرونده هسته‌ای از شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت فصل هفتم و برداشته شدن موانع تحریمی به خودی و خود و بدون تلاش به رشد و توسعه اقتصادی برسیم. ظریف افزود: انتظار اما این است که با فراهم شدن محیط قابل اطمینان و پایدار که مهم‌ترین ویژگی آن اطمینان سرمایه‌گذار به امنیت کشور و امنیت سرمایه‌گذاری خود است، بتوانیم با اصلاحات ساختاری که خارج از موضوع برجام هستند به مرحله‌ای دیگر از زنجیره ارزش جهانی دست یابیم؛ با حضور در این زنجیره می‌توانیم برای جوانان اشتغال‌زایی کنیم.
اهمیت حفظ دستاوردهای موجود
وزیر امورخارجه کشورمان تاکید کرد: مردم ما کم‌حافظه نیستند و فراموش نکرده‌اند بدعهدی‌ها و فشارهایی که نسبت به آنها روا داشته شد و تحریم‌هایی که هر ماه و هر سال بر ایران اعمال می‌شد. وی ادامه داد: نباید برقراری مجدد سوئیفت، ایجاد روابط کارگزاری با سایر بانک‌های خارجی و خروج موقت از فهرست ویژه گروه اقدام مالی (FATF) را از یاد برد؛ نباید اجازه داد کسانی که این نابسامانی‌ها را به‌وجود آوردند، امروز برابر دستاوردهای به‌دست آمده وسواس به خرج داده و تلاش کنند تا این دستاوردها را کم‌ارزش جلوه دهند.
اقتصاد دانش محور بر مبنای پیشرفت
همچنین در این همایش سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در مراسم افتتاحیه دهمین نمایشگاه بورس، بانک و بیمه به اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد و افزود: در حال‌حاضر شرکت‌های برتر ایران، شرکت‌های دانش‌بنیان هستند و به‌نظر می‌رسد بسیاری از شرکت‌ها نیز به این سمت حرکت می‌کنند. وی ادامه داد: کشورهایی که در زمینه اقتصادی پیشرو هستند، از جمله کشورهایی اند که در حوزه علم نیز پیشرو هستند. پیوند میان اقتصاد و دانشگاه نیز سبب پیشرفت و رشد اقتصادی می‌شود. وی ادامه داد: اولویت نخست برای این شرکت‌ها، تامین مالی است، از این‌رو خواستار ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به تابلوهای بورسی هستیم تا از این طریق تامین مالی این شرکت‌ها انجام شود. ستاری در ادامه با اظهار این مطلب که در حال‌حاضر در ایران 5 استارت‌آپ وجود دارد که فروشی بالغ بر 2 هزار میلیارد تومان داشته‌اند، گفت: این استارت‌آپ‌ها سیستم‌های سنتی ما را به چالش کشیده‌اند. به گفته ستاری، تجربه بازار سرمایه بین‌المللی بیانگر پیشرفت شرکت‌های دانش‌بنیان در دنیاست و باید به این موضوع در بازار داخلی نیز توجه بیشتری شود تا شاهد تاثیر مثبت این موضوع در روند رو به رشد بازار سرمایه در سال‌های آتی باشیم. ستاری در ادامه به اقدامات صورت گرفته طی سال‌های اخیر برای توسعه این بخش اشاره کرد و گفت: هرچند به حد پیشرفت موردانتظار در این حوزه دست نیافته‌ایم اما توسعه مطلوبی را تجربه کرده‌ایم. ستاری در ادامه توضیح داد: طی 3 سال گذشته، بازار اختراعات و ایده را در بازار فرابورس ایجاد کرده‌ایم و طی این مدت تحولات چشمگیری در فرهنگ اقتصادی نیز مشاهده می‌شود. وی ادامه داد: تاکنون چند شرکت استارت‌آپی به ثبت رسیده که نمونه‌ای از آنها با رشد 1000 درصدی در سال مواجه شده است. این موضوع نشان‌دهنده فرهنگ جدید در حوزه تامین مالی است. تاسیس تابلوی جداگانه برای شرکت‌های دانش‌بنیان و پذیرش صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه از جمله این اقدامات است به‌طوری که در حال‌حاضر ١٥صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه در حال تکمیل اطلاعات برای ورود به بازار سرمایه هستند که در این میان ٦صندوق مزبور در بازار پذیرش شده‌اند.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
