نمی‌توان چشم به محصولات و فضای کسب‌وکار کشورهای پیشرفته داشت، اما در مقام عمل هیچ اقدام متناسبی انجام نداد. خوب، بد، زشت فضای کسب‌وکار ما زائیده تفکرات و عملکرد تک‌تک ما و بهبودی آن نیز در گرو تغییر مشی و روش ماست.
تامین ۲۴/ دنیا کوچک‌تر از آنی است که در کودکی‌مان تصور می‌کردیم. پیوندهای اطلاعاتی در این دنیای کوچک بسیار نزدیک و فوری شده است. روشن است آن که گفته بود دهکده جهانی پر بیراه نگفته است. اهالی این دهکده رنگارنگ همه ابزارها را برای قرار گرفتن در نقش محقق، تحلیلگر، خبرنگار، هنرجو، مربی، منتقد، رسانه، و مخاطب فعال دارند. در این دنیای کوچک‌شده به اندازه یک دهکده، اما خوب‌ها همچنان خوب هستند، بدی‌ها نمی‌توانند رنگ عوض کنند، و زشتی‌ها هنوز زشت و ناپسند مانده‌اند. در این دهکده جهانی هنوز کار و تلاش خوب است، هنوز ناامیدی و رخوت بد است، و هنوز از دست دادن فرصت‌ها و امکانات زشت است. دنیای کسب‌وکار نیز از شمول این نگرش خارج نیست. در این دنیا هم خوبی‌ها و بدی‌های بی‌شمار وجود دارد و زشتی‌ها بر چهره کارآفرینان و کارگزاران و مشتریان پنجه می‌کشد. تردیدی نیست که بازبینی کوتاه خوب، بد، و زشت دنیای کسب‌وکار مفید خواهد بود:
خوب: کار و تلاش و سازندگی همیشه خوب بوده، این را در متن زندگی همه دوران‌های حیات بشری می‌توان یافت. اما در عصر حاضر که زندگی بر مدار ابزارها و فناوری‌های بسیار پیشرفته و در حال تحول دائمی می‌گذرد، خوبی‌های مرسوم چه نقش و جایگاهی دارند؟ آیا اشتغال‌زایی در دوران حاضر همان معنایی را دارد که در 50 یا 100 سال قبل داشت؟ آیا اصل ثروت‌اندوزی بر جنبه‌های اجتماعی تولید غلبه نکرده و کار کردن تنها برای ثروت‌اندوزی خوب است؟ با آمدن روبات‌ها، کارآفرین و یا تولیدکننده خوب کسی است که بر استفاده از فناوری تاکید می‌کند یا آنکه استفاده از نیروی انسانی را ترجیح می‌دهد؟ در مقام تصمیم‌گیری بین حفظ یا افزایش تولید و حفظ محیط‌زیست تصمیم درست کدام است؟ جمع‌بندی نهایی عمومی برای ارزش‌گذاری و تعیین بازیگر خوب در عرصه کسب‌وکار با ملاحظه تنها چند پرسش اخیر، چه کسی است و چه اقدامی را خوب می‌نامند؟
بد: بسیاری بر این عقیده هستند که بد همیشه و همه‌جا بد است، برخی اما این ارزیابی را منوط به مداخله دادن عوامل دیگر دانسته و آن را نسبی می‌دانند. برخی هم پاره‌ای از امور را همواره و همه‌جا بد و برخی دیگر را به تبعیت از شرایط بد می‌نامند. فضای کسب‌وکار امروزی از کدام‌یک از این قواعد پیروی می‌کند؟ به‌راستی در دنیای کسب‌وکار با ملاحظه همه مشکلات و کاستی‌های موجود، کدام کار و روش بد و ناپسند است؟ اگر در مقام صاحب کار و سرمایه، خود را از چرخه تولید و ارزش‌آفرینی خارج کنیم و وارد کارهای واسطه‌گری شویم تا سرمایه و داشته‌های خود را حفظ کنیم بد است؟ در جریان حل‌وفصل روزمره امور کسب‌وکار و مواجهه با سختی‌ها، استفاده از میانبرهای غیرقانونی خوب است یا بد؟ وقتی سهل‌انگاری در قبال اصول و قواعد راهگشا به نظر می‌رسد و می‌تواند منجی کسب‌وکار باشد، آیا چشم‌پوشی از این اصول بد است؟ تلاش برای افزایش سود اگر منجر به رنجش و آسیب برخی ذی‌نفعان شود بد است؟
زشت: زشتی‌های بی‌شماری پیرامون فضای کسب‌وکار وجود دارد. گروه غالب متصدیان کسب‌وکارها تلاش می‌کنند خود را از این دست امور دور نگه دارند، اما مشکلات و موانع به شکلی غریب مسیر را برای آلوده شدن به زشتی‌ها باز می‌کند. اما ورای همه انواع شناخته‌شده زشتی‌هایی که فضای کسب‌وکار را آلوده می‌سازد، زشتی‌های پنهان ولی مخربی وجود دارد. همه انواع کسب‌وکارها بخشی از چرخه‌های به‌هم‌پیوسته فعالیت‌های طراحی و تولیدی و خدماتی هستند، آیا بی‌اعتنایی به داشته‌های داخلی و وارد کردن سهل‌انگارانه نیرو و تولیدات خارجی در این چرخه زشت است؟ کم‌کاری و بی‌مبالاتی در ارائه بهترین‌ها در هر موقعیت و موضوع چهره کسب‌وکارهای داخلی را زشت نمی‌کند؟ تقاضا برای بهترین امکانات و حمایت‌ها مطلوب است اما آیا در قبال آن نداشتن تعهد به انجام بهترین کار و ارائه بهترین خدمات و تولیدات زشت نیست؟ وقتی می‌توان با قدری مسامحه در جریان تولید یا ارائه خدمات از توان و امکانات سایر فعالان عرصه کسب‌وکار داخلی استفاده کرد، آیا چشم دوختن به محصولات و خدماتی که از آن‌سوی مرزها درصدد تسخیر بازار داخلی است، زشت نیست؟
واقعیت اینکه ما در مقام برنامه‌ریز، تصمیم‌ساز، مجری، یا مصرف‌کننده کالا و خدماتی که توسط فعالان کسب‌وکارهای داخلی انجام می‌شود، هرکدام به اندازه خود در خوب، بد، زشت این فضا سهیم هستیم. نمی‌توان چشم به محصولات و فضای کسب‌وکار کشورهای پیشرفته داشت، اما در مقام عمل هیچ اقدام متناسبی انجام نداد. خوب، بد، زشت فضای کسب‌وکار ما زائیده تفکرات و عملکرد تک‌تک ما و بهبودی آن نیز در گرو تغییر مشی و روش ماست.
