موج مهاجرت کارگران

تامین ۲۴/این خبری است که «محمد اکبرنیا»، مدیرکل دفتر کاریابی‌های وزارت کار اعلام کرده و گفته است: در هفت‌ماهه امسال ۳۵۰‌هزار کارجو در مراکز کاریابی ثبت‌نام کرده‌اند که ۱۱۰‌هزار نفر آنها را زنان و ۲۴۰‌هزار نفر آنها را مردان تشکیل ‌می‌دهند. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که آمارهای جهانی حاکی از آن است که مهاجرت نیروی کار از ایران سیر افزایشی به خود گرفته است. براساس گزارش بانک جهانی سالانه نزدیک به یک‌ونیم‌میلیون نفر نیروی کار از ایران مهاجرت می‌کند و این روند رو به صعود است، به‌طوری که در‌سال ٢٠١٣ بیشتر از یک‌میلیون و۶۰۴‌هزار نفر کارگر از ایران مهاجرت کرده‌اند که این آمار نشان‌دهنده افزایش ٢٣,٥‌درصدی مهاجرت نیروی کار از ایران نسبت به‌ سال ٢٠١٠ میلادی است و امارات و آمریکا جذاب‌ترین مقاصد برای نیروی کار ایران گزارش شده‌اند. حالا نه‌تنها تحریم به تعطیلی گسترده کارگاه‌های تولیدی و ریزش نیروی کار و افزایش بیکاری منجر شده، بلکه نبود تناسب بین تقاضا در بازار کار و سیستم آموزشی موجب شده است که شمار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی جویای کار تبدیل به یک معضل اساسی برای دولت شود. حسین اکبری کارشناس روابط کار به «شهروند» می‌گوید: خروج نیروی کار تحصیلکرده از ایران یک زیان اقتصادی بزرگ برای کشور است، زیرا بودجه کلانی صرف آموزش این افراد شده که با خروج نیروهای تحصیلکرده در واقع، اتلاف سرمایه رخ داده است. 

به گزارش روزنامه شهروند، فتح‌الله بیات رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی نیز با اشاره به شکاف مزد و هزینه در ایران، این موضوع را یکی از مهم‌ترین عوامل مهاجرت نیروی کار ایرانی می‌داند و به «شهروند» می‌گوید: تولید در ایران با چالش‌های اساسی دست‌وپنجه نرم می‌کند و تا زمانی که ایران به هزینه درآمدهای نفتی و واردات پشت گرم است، نباید انتظار داشت وضع بازار کار بهبود پیدا کند و موج تقاضا برای اشتغال ناگریز است که به خارج از ایران هدایت شود.

فرار نیروی کار نتیجه وضع معیشت کارگران

حسین اکبری، کارشناس مسائل کارگری در گفت‌وگو با «شهروند» افزایش همزمان مهاجرت نیروی کار و مراجعه به دفاتر کاریابی‌ها را دو پدیده متضاد نمی‌داند و می‌گوید: نرخ بیکاری فزاینده است و دراین شرایط مراجعه به کاریابی‌ها، چه شرکت‌های پیمانی بخش خصوصی و چه ادارات کار، افزایش می‌یابد.او ادامه می‌دهد: فرار نیروی کار از بدیهی‌ترین و طبیعی‌ترین نتایج سطح معیشت در ایران است، اما بسیاری از افرادی که از این شرایط فرار می‌کنند، نمی‌دانند که امکان دارد شرایط بدتری انتظار آنها را بکشد. پرستار ٣٠ساله‌ای از فشار کاری و دستمزد پایین ناراضی بود و قصد مهاجرت داشت. اوج نارضایتی او زمانی ظاهر شد که مصدومان قمه‌زنی را شب عاشورا به بیمارستان آورده بودند و مصدومان به دلیل کمبود امکانات درمانی به پرستاران اعتراض کرده بودند. او نمی‌دانست درکشوری نظیر آلمان هر پرستار در شیفت شب باید از ٣٠ بیمار مراقبت کند و وظیفه نظافت آنها را نیز برعهده دارد. بیمارستان‌های آلمان زیرنظر کلیسا اداره می‌شوند و کلیسا اجازه تشکیل اتحادیه‌های کارگری را به پرستاران و کارگران بخش درمان نمی‌دهد.  اکبری اما، معتقد است دولت نباید ابایی از مهاجرت نیروی کار داشته باشد و حتی این مسأله در سیاست‌گذاری‌ها عنوان می‌شود، زیرا وضع بازار کار کشور شرایط وخیمی را تجربه می‌کند و عرضه به هیچ عنوان پاسخگوی تقاضا نیست.

تولید ناخوش جوابگوی بازار کار نیست

فتح‌الله بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی نیز به «شهروند» می‌گوید: درحال حاضر صنایع و کارخانجات لنگان‌لنگان کار می‌کنند و جوابگوی نیاز به اشتغال جوانان نیستند. دولت باید دربخش صنعت و خدمات برای جوانان تحصیلکرده شغل ایجاد کند، امری که تاکنون مغفول مانده است، به گونه‌ای که بسیاری از جوانان تحصیلکرده ما زندگی‌شان را با شغل‌هایی با درآمد حداقلی می‌گذرانند. بیات با بیان این‌که دولت‌ها در سالیان گذشته در اشتغالزایی به‌خصوص برای تحصیلگران ناموفق بوده‌اند و اشتغال موجود باقیمانده سنوات گذشته است، می‌گوید: هم‌اکنون کارجویان به کاریابی‌ها مراجعه می‌کنند، فرم پرمی‌کنند و از آنها خواسته می‌شود منتظر تماس باشند، تماسی که هرچند ماه یکبار و برای فرصت شغلی نه‌چندان وقت مناسبی برقرار می‌شود، اما از آن‌جا که همان فرصت شغلی به چندین شخص دیگر نیز معرفی می‌شود، احتمال استخدام هرکدام از کارجویان به حداقل می‌رسد. این شرایط جوانان کشور را سرخورده می‌کند و علاوه بر چالش اقتصادی، تبعات اجتماعی به دنبال دارد.

روزنامه شهروند/ مرتضی مدنی