بورس تهران اولین روز آذرماه را با معاملات متعادل و کم‌حجمی آغاز کرد. در جریان معاملات این روز هر چند تحرکات مثبت در بازارهای جهانی و پیشرو شدن گروه فلزات اساسی، به رشد ۴۰ واحدی نماگر اصلی بازار ختم شد اما معاملات از رونق چندانی برخوردار نبود.
تامین۲۴/ بر این اساس شاخص کل بورس تهران روز گذشته با رشد 40 واحدى معادل 05/ 0 درصدی به سطح 79 هزار و 319 واحد رسید.حجم معاملات نیز با کاهش 22درصدی نسبت به معاملات روز شنبه به حدود 418میلیون سهم رسید. ارزش کل معاملات نیز معادل 107میلیارد تومان بود. این دو متغیر نسبت به میانگین یک ماه اخیر بیش از 50 درصد افت داشته‌اند.این موضوع نشان از احتیاط و محافظه‌کاری معامله‌گران دارد.
همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم و ارزش کل معاملات دیروز به کمترین مقدار خود از اواخر شهریور‌ماه سال جاری رسیده است. این موضوع در کنار بررسى روند حرکتی بازار در روزهای اخیر، فضای تردید میان سهامداران را بیشتر از گذشته نمایان می‌کند. فضایى که نه تنها بورس تهران بلکه کل بازارهاى جهانى را نیز در بر گرفته است. به گزارش «دنیای اقتصاد» بازارهای جهانی و همچنین بازارهای ایران از جمله بورس٬ طلا و ارز تحت تاثیر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی نامزد جنجالی جمهوری‌خواهان پرنوسان شدند. هر چند این هیجان منفی در روز نخست شدت زیادی داشت و از ابتدای هفته گذشته معاملات مجددا به روال طبیعی خود بازگشت، اما همچنان ابهامات زیادی در فضای داخلی و خارجی بازار به چشم می‌خورد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» 10 نقطه ابهام و اثر‌گذار در فضای داخلی و خارجی بازار سهام را نشان می‌دهد.
مواردی چون آینده سیاسی و اقتصادی ایران تحت تاثیر این انتخابات و اثر آن بر اجرای برجام، نشست اوپک و قیمت جهانی نفت، نوسان قیمت در بازارهای جهانی و نشست فدرال رزرو برای تصمیم‌گیری در راستای تعیین نرخ بهره آمریکا از جمله ابهامات موثر بر معاملات در فضای خارج از بازار هستند. مواردی از قبیل انتخابات ریاست جمهوری ایران، نوسانات نرخ ارز، نرخ سود سپرده‌ها، توقف طولانی‌مدت نمادها و انتظار برای انتشار عملکرد 9 ماهه شرکت‌ها نیز از جمله ابهامات در فضای داخلی بورس تهران به شمار می‌رود. در این میان عامل مهم تاثیرگذار در روز گذشته را نیز نباید نادیده گرفت. روز گذشته هسته معاملات بازار سهام بار دیگر هنگ کرد و به کاهش هر چه بیشتر حجم معاملات دیروز منجر شد. بازار سهام در حالی بعد از تعطیلی اربعین حسینی، دیروز آغاز به‌کار کرد که برای حدود 40 دقیقه، هسته معاملات بازار سهام بار دیگر با مشکل مواجه شد. این اختلال چندمین بار در سال جاری است که تکرار شده و حتی جداسازی دو سامانه معاملات بورس و فرابورس نیز تاثیری در بهبود این روند نداشته است. در این راستا مدیران شرکت مدیریت فناوری بورس تهران که مسوولیت سامانه معاملاتی را بر عهده دارند، بار دیگر حاضر به ارائه توضیحات نشده و فقط به برخی از کارگزاران معترض اعلام کرده که این مشکل سراسری است.برآیند این عوامل حرکت محتاطانه سرمایه‌گذاران در روزهای اخیر است؛ خریدارانی که به دلیل نبود فرصت مناسب برای خرید، بالا بودن سطح قیمت‌ها و ریسک‌های شدید تمایلی به خرید سهام جدید ندارند. در مقابل خوش‌بینی‌های زیاد در بازارهای کالایی نیز منجر به عدم تمایل به فروش سهام شده است.
احتیاط توام با امید
در این‌خصوص ایمان مقدسیان، تحلیلگر کارگزاری بانک کشاورزی گفت: در شرایط کنونی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه با احتیاط بیشتری در حال خرید و فروش سهام هستند. هر‌چند یکسری عوامل بنیادی باعث‌شده جو توام با امید همچنان حفظ شود اما احتیاط به‌وجود آمده این خوش‌بینی را تا حدودی خنثی کرده و به عبارتی دیگر خرید و فروش سهامداران سنجیده‌تر از قبل شده است.وی ادامه داد: با روشن‌شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا شاهد افزایش فشار فروش و ایجاد هیجان منفی در بازار سرمایه بودیم که خوشبختانه این هیجان منفی تنها یک روز دوام داشت و هر چند هیجان اولیه این موضوع فروکش کرد اما حال تنها نکته مبهم در این زمینه آینده برجام و توافقات هسته‌ای با حضور ترامپ است. مقدسیان در ادامه افزود: در شرایط کنونی با وضعیت مثبت در قیمت جهانی نفت روبه‌رو هستیم، هر‌چند روزهای اخیر نرخ جهانی این مولفه چندان پایدار نبوده اما روندی مثبت را در پیش گرفته و آثار این موضوع در رشد قیمت بازارهای جهانی و به‌خصوص فلزات نمایان است.
وی ادامه داد: با رشد قیمت فلزات اساسی، روی و سنگ‌آهن در بازارهای جهانی، سهام فعال در این گروه نیز با افزایش تقاضا همراه شدند و رفته‌رفته بورس نیز به سمت یک تعادل نسبی حرکت کرده است. مقدسیان با اشاره به این موضوع که دو عامل مزبور تاثیر به مراتب بیشتری از مسائل سیاسی خارجی بر بورس تهران دارد، گفت: همواره تجربه نشان داده که عمر مسائل سیاسی و تاثیر‌گذاری آنها بر بورس تهران بسیار کوتاه است و در شرایط بحران سیاسی نیز بورس ما تنها چند روزی به این اخبار واکنش نشان داده و مجدد به روال طبیعی معاملات بازگشته است، اما تاثیر نوسان قیمت نفت و بازارهای کالایی با توجه به تاثیر مستقیم آن بر تقاضای بازار، سنگین‌تر بوده و تاثیر بیشتر و طولانی‌مدتی خواهد داشت.به گفته مقدسیان با توجه به اخبار مثبت در این حوزه و جمع‌بندی کلیه عوامل، بورس تهران در روزهای آتی شاهد افزایش حجم و رشد معاملات هر چند با قدرت نه‌چندان بالا و به‌خصوص در برخی گروه‌های وابسته به نرخ‌های جهانی خواهد بود.
توقف‌های طولانی‌مدت
این تحلیلگر در ادامه اظهاراتش یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر کاهش حجم معاملات را توقف طولانی‌مدت نمادهای فعال و تاثیرگذار بر بازار دانست و گفت: در حال حاضر نمادهای بانکی و خودرویی که حجم زیادی از نقدینگی را نیز به خود اختصاص داده‌اند، متوقف هستند و تا بازگشایی این نمادها نمی‌توان تحلیل دقیقی از روند بازار داشت.مقدسیان ادامه داد: قطعا در گروه خودرویی تا زمان بازگشایی سایپا به علت در اختیار داشتن سهم بزرگی از گروه و همچنین وابستگی دیگر نمادهای خودرویی به این نماد، نمی‌توان حرکتی پایدار را تصور کرد. توقف این نماد نه‌تنها در گروه خودرویی بلکه در کل بازار نیز تاثیر داشته است.وی در ادامه به توقف نمادهای بانکی اشاره کرد و گفت: صنعت بانکی همواره یکی از پرمعامله‌ترین سهام را در اختیار داشته و نقدینگی زیادی در آنها جریان دارد که با توجه به توقف طولانی‌مدت این نمادها، پول در آنها قفل شده و هیچ تردیدی وجود ندارد که توقف این نمادها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش حجم معاملات باشد.
عوامل سه‌گانه پیش‌روی بازار
مقدسیان ادامه داد: در بازار ما همواره چند عامل تعیین‌کننده به‌عنوان مهم‌ترین دلایل در تعیین روند حرکتی بازار بوده‌اند: نوسانات قیمت نفت و به تبع آن قیمت جهانی کالاها، تاثیرات نرخ ارز و سود سپرده‌های بانکی از جمله مهم‌ترین این عوامل هستند.وی در ادامه گفت: تا زمانی‌که صحبت از رکود و کاهش حجم معاملات مطرح است، بحث وجود اوراق با سود بالای 20 درصد به‌عنوان تهدیدی برای بورس به‌شمار می‌آید و از این‌رو بورس تهران توان رشد پایدار و پرقدرت را نخواهد داشت چون این اوراق مانعی برای P/ E گرفتن بورس خواهد بود. این تحلیلگر ادامه داد: این موضوع در حجم گسترده انتشار اوراق و با سررسید‌های 2 تا 3 ساله، به خروج سرمایه از بورس منجر شده است.
کند شدن عرضه‌های اولیه
یکی دیگر از عواملی که به نبود جذابیت در بازار سرمایه منجر می‌شود و نقدینگی جدیدی را به بازار به همراه نخواهد داشت، کند شدن روند عرضه‌های اولیه است.در حالی‌که طبق اظهارات مدیرعامل شرکت بورس 40 شرکت در لیست عرضه‌های اولیه قرار دارند و دیروز نیز در فرابورس معارفه شرکت پاکدیس برای عرضه اولیه صورت گرفت، اما هنوز زمان دقیقی برای این عرضه‌ها مشخص نیست.در این راستا حسن قالیباف‌اصل دلیل کند شدن روند عرضه‌های اولیه سهام در ماه‌های اخیر را تصویب نهایی دستورالعمل جدید پذیرش ناشران بورسی عنوان کرد و افزود: با اصلاح دستورالعمل پذیرش که با همکاری سازمان بورس و شرکت بورس صورت گرفته، از این پس فرآیند پذیرش شرکت‌های بورسی سریع‌تر و آسان‌تر انجام خواهد شد.همچنین از سوی دیگر قرار بود نخستین روز آذر با عرضه بلوکی سهام دو شرکت پتروشیمی ابن‌سینا همدان و پالایشگاه کرمانشاه همراه باشد که بنا بر اظهارات جعفر سبحانی، مشاور رئیس سازمان خصوصی‌سازی برای این دو بلوک خریداری نبود و در نتیجه بلوک‌های مزبور روی میز فروش باقی ماندند. حال باید در انتظار عرضه‌های 5 گانه امروز و نتایج آن ماند. قرار است امروز بلوک ٨٠ درصدی پتروشیمی دماوند، ٣٧ درصدی مقره‌سازی ایران، ١٦درصدی عمران مسکن‌سازی ایران گلستان، ٤٧ درصدی پیمانکاران زیربنایی آب(پیماب) و املاک نخکار از سوی سازمان خصوصی‌سازی صورت گیرد.
در بازار چه گذشت؟
در حالی‌که روز گذشته شاخص کل بورس با روندی مثبت به کار خود پایان داد که دیگر شاخص‌های با اهمیت بورس نیز سبز‌پوش شدند. بر این اساس شاخص کل هم‌وزن با 20/ 0 درصد افزایش، شاخص سهام آزاد شناور با 01/ 0 درصد افزایش، شاخص بازار اول با 07/ 0 درصد افزایش و شاخص بازار دوم با 02/ 0 درصد افزایش روبه‌رو شدند. در این روز نمادهای معاملاتی 2شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر با 25 واحد، ملی صنایع‌مس ایران با 13 واحد و گروه صنعتی بارز با 9 واحد افزایش بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص داشته و توانستند تاثیر منفی نمادهای پتروشیمی جم، ایران‌خودرو و حفاری‌شمال را خنثی کنند. همچنین در این روز ارزش کل معاملات با جابه‌جایی 418میلیون سهم به حدود 107میلیارد تومان رسید که بیشترین حجم معاملات این بازار در اختیار نمادهای معاملاتی سرمایه‌گذاری سایپا و آذرآب بود.
منبع : روزنامه دنیای اقتصاد