تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
براساس مادۀ ۸۰ قانون تأمین اجتماعی بازماندگان واجد شرایط بیمه‌شدۀ متوفی در هر یک از حالات زیر مستمری بازماندگان دریافت خواهند کرد:
۱- در صورت فوت بیمه‌شدۀ بازنشسته.
۲ -در صورت فوت بیمه‌شدۀ ازکارافتادۀ کلی مستمری‌بگیر.
۳- در صورت فوت بیمه‌شده‌ای که در ده‌سال آخر حیات خود، حداقل یک‌سال سابقۀ پرداخت حق بیمه داشته باشد و ظرف یک‌سال قبل از تاریخ فوت نیز حداقل ۹۰ روز سابقۀ پرداخت حق بیمه داشته باشد، البته چنان‌چه بیمه‌شده‌ای فاقد شرایط این بند باشد، ولی حداقل ۲۰ سال سابقۀ پرداخت حق بیمه قبل از تاریخ فوت داشته باشد برای بازماندگان وی مستمری بازماندگان برقرار می‌شود.
توضیح آن‌که در هریک از حالات فوق مستمری بازماندگان از تاریخ فوت بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر و در مورد بندهای ۲ و ۳ با رعایت مادۀ ۱۱۱ قانون تأمین اجتماعی برقرار خواهد شد، یعنی میزان مستمری ماهانه بازماندگان از حداقل دست‌مزد ماهانه هر سال کم‌تر نخواهد بود. در این نوشتار ضمن پاسخ به چند سؤال، به توضیحاتی در خصوص نحوه و شرایط برقراری مستمری بازماندگان می‌پردازیم.
شوهر اینجانب در تاریخ 9 شهریور 1394 با داشتن حدود ۴ سال سابقۀ پرداخت حق بیمه مرحوم شد. اما همسرم حدود ۲ سال قبل از تاریخ فوت، تمام‌وقت در یک مرغ‌داری کار می‌کرد که کارفرمای وی حق بیمۀ همسرم را به تأمین اجتماعی واریز نکرده بود. وقتی برای برقراری مستمری بازماندگان به شعبۀ بیمه‌پردازی شوهرم مراجعه کردم به من گفتند به‌علت نداشتن شرایط بند ۳ مادۀ ۸۰ قانون، مستمری بازماندگان برقرار نمی‌شود. اینجانب پس از حدود ۳ سال پیگیری موفق شدم رأی قطعی دیوان عدالت اداری را مبنی بر تأیید اشتغال وی و الزام تأمین اجتماعی به پذیرش سوابق اشتغال حدود ۲ سال او در مرغ‌داری بگیرم. این‌بار با وجود داشتن شرایط مادۀ ۸۰ قانون تأمین اجتماعی جهت برقراری مستمری بازماندگان، به من گفتند این مستمری از تاریخ قطعی‌شدن رأی دیوان و واریز حق بیمۀ متعلقه توسط کارفرما از تاریخ 6 تیر 1397 برقرار می‌شود. حال با این شرایط، مستمری بازماندگان برای اینجانب و فرزندانم از چه تاریخی باید برقرار شود؟
همان‌طور که در مقدمه این نوشتار گفته شد مستمری بازماندگان در صورت داشتن شرایط بند ۳ مادۀ ۸۰ قانون تأمین اجتماعی برای بیمه‌شدۀ فوت‌شده از تاریخ وفات بیمه‌شده با رعایت مادۀ ۱۱۱ قانون برقرار می‌شود و این موضوع ارتباطی به تاریخ قطعی شدن رأی دیوان عدالت اداری یا تاریخ واریز حق بیمه توسط کارفرما برای پذیرش سوابق گذشته ندارد، بنابراین مستمری بازماندگان برای شما باید از تاریخ 9 شهریور 1394 برقرار شده و جمع کل مستمری‌های ماهانه و مزایای جانبی از تاریخ فوت تاکنون پرداخت شود.
آیا برای بازماندگان بیمه‌شده‌ای که در اثر حادثۀ ناشی از کار، فوت کرده و تنها ۶۸ روز سابقه قبل از تاریخ فوت دارد، مستمری بازماندگان برقرار می‌شود؟
بله. در مورد حوادث ناشی از کار، دارا بودن شرایط بند ۳ مادۀ ۸۰ قانون تأمین اجتماعی الزامی نیست و حتی اگر بیمه‌شده‌ای در روز اول اشتغال‌به‌کار خود در اثر حادثۀ ناشی از کار فوت کند و این موضوع به تأیید بازرسان تأمین اجتماعی برسد، برای بازماندگان وی مستمری بازماندگان با رعایت مادۀ ۱۱۱ قانون (ترمیم مستمری ماهانه به حداقل دست‌مزد ماهانه سال) برقرار می‌شود. البته در این حالت تمامی خسارت واردشده به تأمین اجتماعی به نسبت تقصیر کارفرما در ایجاد حادثۀ منجر به فوت بیمه‌شده در اجرای مادۀ ۶۶ قانون تأمین اجتماعی محاسبه و از کارفرما مطالبه می‌شود.
میزان مستمری بازماندگان بیمه‌شدگانی که دارای شرایط بند ۳ مادۀ ۸۰ تأمین اجتماعی هستند (داشتن حداقل ۳۶۵ روز سابقه ظرف ۱۰ سال قبل از تاریخ فوت و نیز داشتن حداقل ۹۰ روز سابقۀ پرداخت حق بیمه ظرف یک‌سال قبل از تاریخ فوت) چقدر است؟
در مورد این گروه از بیمه‌شدگان ابتدا متوسط دست‌مزد ماهانه به شکل زیر محاسبه می‌شود:
جمع دست‌مزد مشمول کسر حق بیمه ظرف ۷۲۰ روز قبل از تاریخ فوت بر تعداد روزهای کارکرد (سابقه) ظرف ۷۲۰ روز قبل از تاریخ فوت تقسیم شده و حاصل آن در عدد ۳۰ ضرب می‌شود. سپس مستمری بازماندگان با فرمول زیر محاسبه می‌شود:
مستمری بازماندگان= ۳۰ تقسیم بر(مدت کل سابقه به سال*متوسط دست‌مزد ماهانه) که این مستمری درهرحال از حداقل دست‌مزد ماهانه در هر سال کم‌تر نیست.
میزان مستمری بازماندگان بیمه‌شدگانی که فاقد شرایط بند ۳ مادۀ ۸۰ قانون بوده، ولی حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه قبل از تاریخ فوت خود دارند، چقدر است؟
در مورد این گروه از بیمه‌شدگان ابتدا متوسط دست‌مزد ماهانه به شکل زیر محاسبه می‌شود:
مجموع دست‌مزد مشمول کسر حق بیمه در آخرین ۲ سال
( ۷۳۰ یا ۷۳۱ روز) قبل از تاریخ فوت تقسیم بر عدد ۲۴.
سپس مستمری بازماندگان با فرمول زیر محاسبه می‌شود:
مستمری بازماندگان= ۳۰ تقسیم بر (مدت کل سابقه به سال*متوسط دست‌مزد ماهانه)
که این مستمری نیز در هر حال از حداقل دست‌مزد ماهانه در هر سال کم‌تر نیست.
البته فرق محاسبۀ متوسط دست‌مزد ماهانه در این سؤال و سؤال قبل این است که در محاسبۀ متوسط دست‌مزد ماهانه در سؤال قبل، صرفاً ۷۲۰ روز از تاریخ فوت به عقب برگشته و در این دوره جمع دست‌مزد را بر تعداد روزهای کارکرد تقسیم می‌کنند درحالی‌‌که در این سؤال برای محاسبۀ متوسط دست‌مزد ماهانه از تاریخ فوت آن‌قدر به عقب برمی‌گردند تا دو سال سابقه تکمیل شده و سپس جمع دست‌مزد این دو سال را برعدد ۲۴ تقسیم می‌کنند که با این دو روش محاسبه در برخی موارد متوسط دست‌مزد ماهانۀ حالت اول بیش‌تر از متوسط دست‌مزد ماهانۀ حالت دوم می‌شود.
