تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
در این نوشتار، در موضوع اهمیت و ضرورت معاینات بدو استخدام طبق مادۀ ۹۰ قانون تأمین اجتماعی برای بیمه‌شدگان اجباری، و هم‌چنین مسئولیت‌های کارگر و کارفرما دراینخصوص، به چند پرسش دربارۀ نحوۀ معاینات قبل از انعقاد قرارداد بیمه‌های خاص (اختیاری، مشاغل آزاد و...) پاسخ می‌دهیم و قبل از آن به یک‌سؤال درخصوص مسئولیت کارفرما در عدم رعایت ضوابط مربوط به معاینات بدو استخدام مادۀ ۹۰ قانون برای کارکنان خود می‌پردازیم.
اگر در اثر قصور و کوتاهی کارفرما، شخصی به کار گرفته شود که توانایی انجام کار مورد نظر را نداشته باشد و بههمیندلیل باعث وقوع حادثه یا تشدید بیماری وی شده و در اثر آن، بیمه‌شده ازکارافتاده شده یا فوت کند، آن‌گاه مسئولیت کارفرما چه خواهد بود؟
اظهار نظر مدیریت درمان تأمین اجتماعی در بررسی قصور یا عدم قصور کارفرما در انجام معاینات اولیه و تاثیر آن در وقوع حادثه یا تشدید بیماری به‌سبب ارجاع کار نامناسب در بدو استخدام، فصل‌الخطاب است و چنان‌چه طبق نظر مدیریت درمان، موضوع از مصادیق مادۀ ۹۰ قانون تأمین اجتماعی تشخیص داده شود، تمامی هزینه‌های مربوطه (هزینه‌های درمانی، غرامت دست‌مزد ایام بیماری یا نقص عضو، مستمری‌های برقرارشدۀ ازکارافتادگی یا بازماندگان و...) با توجه به میزان قصور کارفرما دراینخصوص محاسبه و طبق مادۀ ۵۰ قانون تأمین اجتماعی از کارفرمای مربوطه مطالبه و وصول می‌شود.
ضمناً به‌منظور مساعدت، کارفرما می‌تواند با ارائۀ تقاضا، نسبت به پرداخت ۱۰ سال مستمری و سایر مزایای پرداختی به بیمه‌شده به‌صورت یک‌جا براساس سال تقاضا، از این حیث برای همیشه بری‌الذمه شود وگرنه هزینه‌های پرداختی تأمین اجتماعی بابت تعهدات بلندمدت (مستمری‌های ازکارافتادگی یا بازماندگان) تا پایان زمان پرداخت تعهدات مذکور در دوره‌های زمانی سه‌ماهه محاسبه و هربار از کارفرما وصول خواهد شد. ازاین‌رو به کارفرمایان اکیداً توصیه می‌شود انجام معاینات بدو استخدام مادۀ ۹۰ قانون تأمین اجتماعی را برای افرادی که به کار می‌گیرند جدی گرفته و متناسب با توانایی آن‌ها کار محول کنند تا متحمل پرداخت هزینه‌های سنگین بابت عدم رعایت معاینات بدو استخدام مادۀ ۹۰ قانون تأمین اجتماعی نشوند.
معاینات بدو قرارداد بیمه‌های اختیاری و مشاغل آزاد به چه صورتی است؟ آیا همۀ متقاضیان بیمۀ اختیاری و مشاغل آزاد باید مورد معاینات پزشکی قرار گیرند؟
تمامی متقاضیان بیمۀ اختیاری (با نرخ 27 درصد) و مشاغل آزاد (با نرخ 18 درصد) و نه افراد تحت تکفل آنان به‌جز موردی که در ادامه به آن اشاره می‌شود باید در شروع این نوع بیمه، با معرفی سازمان به مراکز درمانی مورد تأیید به هزینۀ شخصی خود مورد معاینه قرار گیرند و چنان‌چه ازکارافتادۀ کلی شناخته شوند حسب شرایط مقرر تنها در قبال حمایت بیمۀ بازنشستگی و فوت قبل از بازنشستگی (برای بیمۀ اختیاری) و فوت بعد از بازنشستگی مشمول مقررات بیمه‌های فوق قرار می‌گیرند و صرفاً بیمه‌شدۀ اختیاری در این حالت در صورتی می‌تواند از حمایت ازکارافتادگی کلی استفاده کند که با ابتلا به بیماری یا بیماری‌های دیگری مجدداً به‌طور مستقل (بدون احتساب بیماری‌های که در بدو قرارداد به‌علت آن‌ها ازکارافتاده کلی شده‌اند) ازکارافتادۀ کلی شود. در ضمن متقاضیان بیمه مشاغل آزاد با نرخ‌های 12 درصد (با تعهدات بازنشستگی و مستمری بازماندگان بعد از بازنشستگی) و 14 درصد (در صورت احراز شرایط جهت انعقاد قرارداد با تعهدات بازنشستگی و مستمری بازماندگان قبل و بعد از بازنشستگی) از انجام معاینات اولیه معاف هستند.
هم‌چنین متقاضان بیمه‌های مذکور (بیمۀ اختیاری با نرخ 27 درصد و مشاغل آزاد با نرخ 18 درصد) در صورت احراز شرایط زیر از انجام معاینات پزشکی بدو قرارداد معاف خواهند بود:
الف- در تاریخ ارائۀ درخواست بیمۀ اختیاری بیش از ۹ ماه از قطع بیمه‌پردازی آنان نگذشته باشد.
ب- قبل از قطع بیمه‌پردازی به‌طور پیوسته حداقل ۳۶۵ روز سابقۀ پرداخت حق بیمه را که به لحاظ ازکارافتادگی معتبر است، دارا باشد.
به‌عنوان مثال، بیمه‌شده‌ای که از تاریخ اول اردیبهشت 1396 لغایت 31 فروردین 1397 به‌طور پیوسته ۳۶۵ روز سابقۀ پرداخت حق بیمه با نرخ کامل 27 درصد دارد و بیمه‌پردازی وی قطع شده و سپس در تاریخ 20 آبان 1397 درخواست بیمۀ اختیاری با نرخ 27 درصد یا مشاغل آزاد با نرخ 18 درصد را می‌کند با توجه به این‌که هر دو شرط فوق را دارد برای انعقاد قرارداد هریک از بیمه‌های مذکور نیازی به انجام معاینات اولیه نخواهد داشت.
آیا شخصی که مدتی بیمۀ اختیاری بوده و بخواهد بیمۀ خود را به بیمۀ مشاغل آزاد تغییر دهد، باید مجدداً معاینات را جهت انعقاد قرارداد بیمۀ مشاغل آزاد انجام دهد؟
خیر. پذیرش درخواست تغییر نوع بیمۀ متقاضیان از بیمۀ اختیاری به مشاغل آزاد در صورت احراز شرایط (داشتن شغل مورد ادعا) و عدم قطع بیمه‌پردازی، بلافاصله پس از پایان دورۀ پرداخت بیمۀ اختیاری و درخواست بیمۀ مشاغل آزاد بدون رعایت شرط سن و سابقه و بدون انجام معاینات پزشکی (در صورت انجام معاینات در بدو قرارداد اختیاری یا معافیت از انجام معاینات برای بیمۀ اختیاری، بر اساس دو شرط ذکرشده در پاسخ سؤال ۲) امکان‌پذیر است. مثلاً بیمه‌شده‌ای که حق بیمۀ اختیاری خود را از 30 آبان 1397 پرداخت کرده، در صورت احراز شرایط می‌تواند در تاریخ اول آذر 1397 با ارائۀ تقاضای کتبی به شعبۀ تأمین اجتماعی از تاریخ مذکور، بیمۀ خود را بدون انجام معاینات به بیمۀ مشاغل آزاد تغییر دهد. ضمناً در مواردی که بیمه‌شده در زمرۀبیمه‌شدگان باربر، کارگران ساختمانی، خادم مساجد یا راننده قرار گرفته و پس از مدتی حرفۀ خود را از دست داده باشد و بخواهد بیمۀه اختیاری یا مشاغل آزاد شود، نیز وضع بر همین منوال است.
