تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
در این نوشتار به نحوه و شرایط برقراری بیمۀ بیکاری می‌پردازیم و به پرسش‌هایی دراین‌باره پاسخ می‌گوییم.
آیا در زمان دریافت مقرری بیمۀ بیکاری می‌توان با درخواست احتساب سوابق سربازی یا حضور در جبهه و پرداخت حق بیمۀ مربوط به آن، سوابق مذکور را به سوابق بیمه‌پردازی خود اضافه کرد؟
بله، با توجه به این‌که مدت دریافت مقرری بیمۀ بیکاری به‌عنوان سابقه در تأمین اجتماعی محسوب می‌شود و یکی از شرایط لازم برای خرید سوابق سربازی، بیمه‌پردازی در زمان تقاضا است. لذا چنان‌چه این‌گونه متقاضیان در زمان تقاضا حداقل دو سال سابقۀ پرداخت بیمه داشته باشند (با احتساب سوابق دریافت بیمۀ بیکاری تا زمان تقاضا) می‌توانند نسبت به درخواست اضافه‌شدن سوابق سربازی یا حضور در جبهۀ خود حین دریافت مقرری بیمۀ بیکاری با پرداخت حق بیمۀ مربوط به آن اقدام کنند.
لطفاً در خصوص کارگاه‌های خانوادگی و نحوۀ شمول بیمۀ بیکاری بر آن‌ها توضیح دهید.
طبق مادۀ ۱۸۸ قانون کار، کارگران کارگاه‌های خانوادگی که انجام کار آن‌ها منحصراً توسط صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجۀ یک از طبقۀ اول (فرزند، پدر و مادر) وی انجام می‌شود، مشمول قانون کار و به تبع آن، بیمۀ بیکاری نیستند. بنابراین چنان‌چه علاوه‌بر افراد مذکور، اشخاص دیگری در کارگاه شاغل باشند در این حالت تمامی افراد شاغل، صرف‌نظر از نسبت آن‌ها با کارفرما مشمول پرداخت ۳ درصد حق بیمۀ بیکاری خواهند بود و در صورت احراز شرایط قانونی، پرداخت مقرری بیکاری به آنان بلامانع است. ضمناً مبنای تشخیص استحقاق بیمۀ بیکاری به هر یک از افراد خانوادۀ کارفرما، این است که فرد یا افرادی غیر از افراد خانواده در تاریخ وقوع بیکاری در کارگاه شاغل باشند.
آیا افرادی مانند مدیرعامل، رئیس و نایب‌رئیس و اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌های غیردولتی نیز مشمول بیمۀ بیکاری هستند؟
خیر، از آ‌ن‌جا که براساس قانون، ماهیت بیمۀ مدیران اشخاص حقوقی و حقیقی کارگاه‌های غیردولتی شامل مدیرعامل، رئیس، نایب‌رئیس و اعضای هیئت‌مدیره جنبۀ اختیاری داشته و این قبیل بیمه‌شدگان مشمول قانون کار نیستند، لذا نه بابت آن‌ها 3 درصد حق بیمۀ بیکاری دریافت می‌شود و نه بیمۀ بیکاری به آن‌ها پرداخت خواهد شد.
این‌جانب به‌دلیل مقداری کوتاهی در انجام وظایفم، از کارگاه اخراج شدم، آیا می‌توانم از بیمۀ بیکاری استفاده کنم؟
خیر، بیمه‌شدگانی که براساس مادۀ ۳۷ قانون کار و حسب آرای صادرشده ازسوی مراجع حل اختلاف به‌دلیل قصور در انجام وظایف محوله یا زیر پاگذاشتن مقررات انضباطی کارگاه، قرارداد کار آن‌ها از سوی کارفرما فسخ می‌شود، مستحق دریافت مقرری بیمۀ بیکاری نیستند.
کارگران فصلی در چه صورتی می‌توانند از مقرری بیکاری استفاده کنند؟
کارگران فصلی درصورتیکه براساس رأی مراجع حل اختلاف ادارات کار، صرفاً در اثنای فصل کار اخراج شوند و بیکاری آن‌ها نیز بدون میل و اراده تشخیص داده شود، مشمول دریافت مقرری بیکاری، برابر مقررات هستند.
این‌جانب در یک مدرسۀ غیرانتفاعی که تابستان‌ها تعطیل است شاغلم. آیا در اوایل تابستان هر سال که بیکار می‌شوم، می‌توانم از مقرری بیکاری استفاده کنم؟
خیر، افراد شاغل در کارگاه‌های «مدت معین» که کارگاه محل اشتغال آن‌ها در دورۀ خاص دایر است (مانند مدارس غیرانتفاعی، مهدکودک‌های آموزش‌وپرورش و...) درصورتیکه در اثنای دورۀ فعالیت کارگاه (نه دورۀ تعطیلی آن) بیکار شوند در صورت داشتن شرایط می‌توانند از مقرری بیمۀ بیکاری استفاده کنند.
بیمه‌شدگانی که دارای قرارداد کار «با مدت معین» باشند در صورت بیکارشدن از کار، در چه صورتی می‌توانند از بیمۀ بیکاری استفاده کنند؟
این‌گونه از بیمه‌شدگان درصورتیکه براساس رأی مراجع حل اختلاف ادارۀ کار در اثنای مدت قرارداد کار (و نه پایان آن) اخراج شده باشند، مشمول استفاده از بیمۀ بیکاری برابر مقررات هستند.
آیا به مقرری‌بگیران بیمۀ بیکاری در تأمین اجتماعی، مزایایی مانند عیدی، سنوات، عائله‌مندی، پاداش و... تعلق می‌گیرد؟
خیر، این‌گونه مزایا در زمان اشتغال در کارگاه توسط کارفرما به بیمه‌شدگان برابر مقررات پرداخت می‌شود و تأمین اجتماعی در دورۀ پرداخت مقرری بیکاری، غیر از مقرری مذکور عهده‌دار پرداخت مزایای دیگری نیست.
این‌جانب هم‌زمان با دریافت بیمۀ بیکاری، در کارگاهی مشغول‌به‌کار شده و حدود یک‌سال نیز پس از اشتغال مقرری بیکاری دریافت کردم. اکنون اگر بخواهم اضافۀ دریافتی بیمۀ بیکاری خود را بازگردانم آیا باید جریمه نیز پرداخت کنم؟ ضمناً می‌توانم مبلغ بدهی خود را تقسیط کنم؟
اولاً در این‌گونه موارد لازم است بیمه‌شده بلافاصله اشتغال خود را به آخرین شعبۀ دریافت مقرری بیکاری یا ادارۀ کار محل کتباً اعلام کند. درغیراین‌صورت سازمان تأمین اجتماعی به محض اطلاع از اشتغال بیمه‌شده، مقرری وی را از اولین روز اشتغال قطع و سوابق ایجادشده را حذف و مبالغ اضافه دریافتی را از بیمه‌شده دریافت خواهد کرد. دوم آن‌که بازپرداخت عین مبالغ اضافۀ دریافتی از تاریخ اولین روز اشتغال‌به‌کار مجدد کافی است و مشمول پرداخت جریمه نخواهد بود. ضمناً در صورت عدم توانایی مالی برای پرداخت یک‌بارۀ آن در یک‌ماه، می‌توانید با ارائۀ درخواست تقسیط به شعبه و موافقت رئیس شعبۀ تأمین اجتماعی مربوطه، حسب شرایط، بدهی خود را حداکثر در 18 قسط پرداخت کنید.
