سامان سلطانی، مدیر واحد توسعه نرم افزارهای ستادی شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تأمین با اشاره به اینکه «طرح ایجاد نظام یکپارچه مالی تعهدی» به عنوان یکی از طرح های تحولی سازمان 20 گانه سازمان تأمین اجتماعی گفت: این طرح میتواند با استقرار سامانهای یکپارچه، به حذف تفاوتهای رویهای بین دستگاهها کمک کند.
سامان سلطانی در گفتوگو با تأمین 24 در نمایشگاه الکامپ در پاسخ به این سؤال که «با وجود الزام قانونی بیش از دو دهه، چرا اجرای حسابداری تعهدی تاکنون محقق نشده بود؟» به تحلیل دلایل گذشته و ارائه راهکارهای فعلی پرداخت.اجرای کامل حسابداری تعهدی برای بیش از دو دهه به عنوان یک الزام قانونی مطرح بوده اما محقق نشده است.
وی ادامه داد: در گذشته دو چالش اصلی، مانع تحقق این هدف میشد. از یک سو، زیرساختهای فنی لازم و سیستمهای طراحیشده از انسجام و یکپارچگی کافی برخوردار نبودند و عدم وجود پروتکلی مشترک برای ارتباط سامانههای مختلف با بخش مالی، مشکلساز بود. از سوی دیگر، یک مقاومت فرهنگی از سوی برخی واحدهای اجرایی وجود داشت که این سیستم جدید را محدودکننده میپنداشتند.
سلطانی راهکار کنونی برای غلبه بر این موانع را مبتنی بر یک تغییر رویکرد اساسی دانست و اعلام کرد: اکنون با استقرار یک سامانه یکپارچه، زمینهای فراهم شده که تفاوتهای رویهای بین دستگاهها حذف شود. همچنین با برنامهریزی برای اجرای تدریجی و پایلوتمحور، همراه با آموزش گسترده و ایجاد مشوقهای مناسب، تلاش شده تا نگرش واحدهای اجرایی را از الزام به یک فرصت مدیریتی تغییر دهیم.
وی همچنین در پاسخ به این که چگونه سیستمهای اطلاعاتی پراکنده و قدیمی سازمان تأمین اجتماعی با نظام مالی یکپارچه جدید هماهنگ میشوند، راهکار فنی و زمانی این طرح را تشریح کرد.
سلطانی توضیح داد: راهکار فنی ما بر پایه ایجاد یک لایه میانی یکپارچهسازی طراحی شده است. در این معماری، دفتر کل سامانه جدید، دادهها را به همان شکل اصلی و بدون نیاز به تغییر (as-is) از سیستمهای موجود دریافت میکند. سپس یک «موتور قوانین» هوشمند به همراه قالبهای از پیش تعریفشده، این دادههای خام را بهصورت کاملاً خودکار به اسناد استاندارد حسابداری تبدیل میکنند.
مدیر محصول مدیریت واحد نرمافزارهای ستادی با تأکید بر مزیت اصلی این روش افزود: این رویکرد به این معناست که نیازی به بازسازی کامل زیرساخت تمام سامانههای موجود نیست. بلکه فرآیند تبدیل و همگراسازی بهصورت تدریجی و با کمترین اختلال انجام میپذیرد.
وی درباره زمانبندی اجرا نیز اظهار کرد: کار بهصورت مرحلهای و موازی با ارائه خدمات فعلی پیش خواهد رفت. بنابراین هیچ تعطیلی یا اختلال گستردهای در سرویسهای سازمان به وجود نخواهد آمد و فرآیند گذار به سیستم جدید، کاملاً کنترلشده است.
مهمترین اثر طرح بر بیمهشدگان
سلطانی در ادامه در پاسخ به این که ملموسترین تغییر برای یک بیمهشده یا کارفرما پس از اجرای این طرح چیست، توضیح داد: ملموسترین تغییر برای ذینفعان، سرعت و دقت بیسابقه در پاسخگویی خواهد بود.
وی افزود: به عنوان نمونه، درخواستهایی مانند استعلام بدهی یا بررسی وضعیت پرداختها که قبلاً ممکن بود نیاز به چندین روز رفتوآمد و مغایرتگیری دستی داشته باشد، اکنون به صورت لحظهای و مستقیم از دفتر کل یکپارچه استخراج شده و پاسخ آن داده میشود.
مدیر محصول مدیریت واحد نرمافزارهای ستادی شرکت خدمات ماشینی تأمین تأکید کرد: این تحول، پیگیری مطالبات یا دریافت خدمات از سازمان را بدون تأخیر و هرگونه ابهام ممکن می کند. همچنین در موضوعاتی مانند استردادها، فرآیندها بهینهسازی شده و در کوتاهترین زمان ممکن قابل انجام خواهند بود.
امکان شفافیت و پیگیری مطالبات از دولت
سلطانی در ادامه به نقش کلیدی «نظام یکپارچه مالی تعهدی» در تقویت جایگاه سازمان تأمین اجتماعی در تعامل با دولت و نهادهای ناظر پرداخت.
وی در پاسخ به این که این سامانه چگونه میتواند به شفافسازی و تسویه مطالبات تاریخی سازمان از دولت کمک کند، توضیح داد: مکانیزم این نظام به گونهای است که دادهها را کاملاً استنادپذیر میکند و تعهدات در لحظه وقوع ثبت میشوند. این قابلیت، امکان ارائه گزارشهای شفاف، دقیق و غیرقابل مناقشه به دولت و نهادهای ناظر را فراهم میآورد.
مدیر محصول مدیریت واحد نرمافزارهای ستادی تأکید کرد: نتیجه این دقت و شفافیت، مستندسازی مطالبات تاریخی سازمان با شواهد استاندارد و دقیق است که پایه محکمی برای پیگیری قانونی خواهد بود.
سلطانی در پاسخ به پرسشی درباره سازوکار بهروزرسانی خودکار نیز تشریح کرد: یک سازوکار خودکار در سیستم تعبیه شده است. بر این اساس، هر تعهد جدیدی از سوی دولت یا هر تغییری در وضعیت مطالبات، بهطور لحظهای و خودکار در دفتر کل یکپارچه ثبت و بهروزرسانی میشود.
وی تأکید کرد: این سطح از شفافیت و ثبت دقیق، روند تسویه مطالبات را بسیار سادهتر، سریعتر و کاملاً قابل پیگیری میکند و گامی بزرگ در جهت حل این چالش تاریخی برمیدارد.
اولویتهای اجرایی و زمانبندی طرح
سلطانی در پاسخ به پرسشی درباره اولویتبندی زیرپروژههای گسترده این طرح، توضیح داد: اولویت اجرایی مطلق با زیرپروژههای زیربنایی مانند «احصای دقیق فرآیندها» و «استقرار دفتر کل یکپارچه» است. دلیل این اولویتدهی آن است که این بخشها، بستر و اساس فنی تمامی پروژههای بعدی را فراهم میکنند.
مدیر محصول مدیریت واحد نرمافزارهای ستادی در مورد شیوه اجرا نیز افزود: اجرای این طرح به صورت فازبندیشده و کاملاً آزمایشی (پایلوت) در بخشهای منتخب سازمان آغاز خواهد شد.
وی هدف از این رویکرد را «کاهش قابل توجه ریسکهای اجرایی» و «کسب تجربه عملی و واقعی از محیط پیچیده سازمان» عنوان کرد.
سلطانی با اشاره به زمانبندی پیشبینی شده برای مشاهده اولین دستاوردها گفت: طبق برنامهریزیها، اولین خروجیهای ملموس این طرح، در چند ماه نخست پس از راهاندازی فاز آزمایشی قابل مشاهده خواهد بود.
مدیر محصول مدیریت واحد نرمافزارهای ستادی تصریح کرد: نمونههای این خروجیها را میتوان در تهیه گزارشهای مالی استانداردشده و همچنین ارائه پاسخهای سریع و لحظهای به استعلامها مشاهده کرد.