تامین ۲۴/بر اساس قوانین برنامه پنجم و ششم توسعه و همچنین سیاست‌های کلی نظام سلامت، ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده باید در اولویت برنامه‌های نظام سلامت باشد، اما توسعه کلینیک‌های ویژه سرپایی در شهرهای مختلف کشور کاملا در تضاد با برنامه پزشک خانواده است.
بر اساس نظام ارجاع و سطح‌بندی، که باید در برنامه پزشک خانواده اجرا شود، بیمار باید ابتدا به پزشک خانواده و معتمدش مراجعه کند و در صورتی که نیاز به درمان‌های تخصصی داشت، به پزشک متخصص ارجاع شود، اما در کلینیک‌های دولتی سرپایی که تعدادشان مدام در حال افزایش است، بیمار می‌تواند با پرداخت 3 هزار و 500 تومان به طور مستقیم و بی‌واسطه به پزشک متخصص دسترسی داشته باشد. تولیت نظام سلامت باید با راهکارهای علمی و آموزشی تلاش کند فرهنگ پزشک خانواده را در جامعه نهادینه کند، اما توسعه کلینیک‌های سرپایی در طرح تحول سلامت، کاملا اقدامی ضدفرهنگی است که استقرار پزشک خانواده را به محاق می‌برد.
وقتی بیمار بتواند با پرداخت 3 هزار و 500 تومان به پزشک متخصص دسترسی داشته باشد، دیگر هیچ نیازی نمی‌بیند که از مسیر نظام ارجاع از خدمات تخصصی استفاده کند. حتی در سال‌های آینده و در دولت‌های بعدی هم نمی‌توان بیماران را مجاب کرد که از دسترسی آسان به پزشک متخصص بگذرند و مسیر علمی «نظام ارجاع» را برگزینند. درواقع توسعه کلینیک‌های ویژه سرپایی در طرح تحول سلامت، که در ظاهر به منظور کاهش هزینه بیماران در بخش سرپایی اجرا می‌شود، می‌تواند فرآیند نهادینه شدن برنامه پزشک خانواده را در دولت‌های بعدی هم به تعویق بیندازد و نسخه نظام ارجاع را بپیچد.
کلینیک‌های سرپایی، اقتصاد مقاومتی را دور می‌زند
چند هفته قبل، وزارت بهداشت در آستانه 22 بهمن اعلام کرد که تاکنون حدود ۱۰۲ میلیون بار ویزیت سرپایی با تعرفه دولتی در کلینیک‌های ویژه سرپایی انجام شده است. همچنین هم‌اکنون بیش از 600 کلینیک و پلی‌کلینیک ویژه سرپایی در کشور راه‌اندازی شده که آمار این کلینیک‌ها هرماه رو به افزایش است. چند هفته قبل، ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، نیز خبر داد که 253 کلینیک ویژه دیگر هم در حال افتتاح است. وزارت بهداشت در حالی از افزایش این کلینیک‌ها خبر می‌دهد که کارشناسان اعتقاد دارند با افتتاح هر کلینیک ویژه سرپایی، ضربه مهلکی به استقرار نظام ارجاع و پزشک خانواده وارد می‌شود. البته محمد آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت، از گسترش این کلینیک‌ها دفاع می‌کند و می‌گوید: «اگر پزشک عمومی را در شهرها به‌عنوان پزشک خانواده به کار بگیریم، و کلینیک ویژه‌ای نداشته باشیم که مردم را به آن ارجاع دهیم، نظام ارجاع موثر نخواهد بود. نظام ارجاعی برای مردم موثر است که از آنها حفاظت مالی هم به عمل آورد.»
اما دکتر نوید ناصری، عضو شورای عالی نظام پزشکی کشور، در گفتگو با آتیه‌نو، استدلال معاون وزیر بهداشت را قبول ندارد و می‌گوید: «گسترش کلینیک‌های ویژه اقدامی کاملا ضد برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع است. این طرح نمی‌تواند به ارتقای سلامت جامعه منجر شود و فقط به افزایش هزینه‌های غیرضروری در نظام سلامت و افزایش تقاضاهای القایی می‌انجامد.»
از نگاه ناصری، وزارت بهداشت با توسعه کلینیک‌های ویژه سرپایی، این پیام را به مردم می‌دهد که نیازی به پزشک خانواده و نظام ارجاع نیست و هر فردی با پرداخت هزینه‌ای بسیار ناچیز می‌تواند مستقیم و خودسرانه به پزشک متخصص مراجعه کند. همچنین این مقام مسئول یادآوری می‌کند که این اتفاق می‌تواند به افزایش بیکاری پزشکان عمومی نیز منجر شود و به همین جایگاه متزلزل فعلی که برای پزشکان عمومی تعریف شده است هم آسیب بیشتری برساند.
افزایش این کلینیک‌ها، به باور ناصری، کاملا در تضاد با اهداف اقتصاد مقاومتی است و هزینه‌های نظام سلامت را بدون توجیه علمی و بدون کسب نتیجه‌ای قابل‌اعتنا افزایش می‌دهد.
بار کلینیک‌های سرپایی بر دوش بیمه‌ها
بیمار برای استفاده از خدمات تخصصی کلینیک‌های ویژه سرپایی، مبلغی حدود 3 هزار و 500 تومان فرانشیز پرداخت می‌کند و سایر هزینه ویزیت را بیمه‌های درمانی تقبل می‌کنند. با توجه به انجام 102 میلیون ویزیت در کلینیک‌های سرپایی، به‌وضوح روشن است که چه بار مالی سنگینی به بیمه‌های درمانی تحمیل شده است؛ آن هم بار مالی که نه از مسیر قانونی و نظام ارجاع، بلکه از طریق مسیری تحمیل شده که جز افزایش هزینه‌های غیرضروری در نظام سلامت نتیجه دیگری به بار نیاورده است. وزارت بهداشت مدعی است تجهیز سطح دو و سه خدمات درمانی به منظور اجرای برنامه پزشک خانواده است؛ ادعایی که البته چندان با قانون و منطق همخوانی ندارد، زیرا این وزارتخانه اجرای سطح اول خدمات درمانی در برنامه نظام ارجاع و سطح‌بندی را فراموش کرده است.
بخش خصوصی ورشکست می‌شود!
بر اساس سیاست‌های کلی نظام سلامت، تولیت نظام سلامت نباید درگیر ارائه مستقیم خدمات درمانی باشد و باید با کاهش تصدی‌گری، به امر سیاست‌گذاری و نظارت بپردازد، اما توسعه کلینیک‌های دولتی سرپایی موجب می‌شود تولیت نظام سلامت بیش از گذشته در تدارک خدمات غرق شود و از وظایف اصلی خود بازبماند.
دکتر داریوش طاهرخانی، عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی پزشکان عمومی، در گفت‌وگو با آتیه‌نو به یکی دیگر از آسیب‌های توسعه کلینیک‌های ویژه سرپایی اشاره می‌کند و می‌گوید: «بسیاری از مطب‌ها و مراکز خصوصی در مجاورت این کلینیک‌ها قرار دارند که به دلیل فرانشیز بسیار پایین کلینیک‌های ویژه دولتی، بسیاری از این مراکز خصوصی به مرز ورشکستگی می‌رسند.»
به گفته طاهرخانی، متولی نظام سلامت باید از بخش خصوصی حمایت کند و با سیاست‌گذاری‌های درست، راه را برای توسعه بخش خصوصی هموار سازد، اما این اقدام وزارت بهداشت کاملا به ضرر منافع بخش خصوصی است و در درازمدت بخش خصوصی را تضعیف می‌کند.
از نگاه این کارشناس نظام سلامت، توسعه کلینیک‌های ویژه سرپایی، فقط حکم مسکن موقت را دارد که می‌تواند در کوتاه‌مدت موجب کاهش هزینه‌های مردم در بخش خدمات درمانی سرپایی شود، اما این طرح در بلندمدت به ضرر نظام سلامت و بیماران تمام خواهد شد. نکته دیگری که نباید از خاطر برد این است که این کلینیک‌های ویژه سرپایی به طور متوازن و عادلانه در همه نقاط کشور توزیع نشده‌اند، به گونه‌ای که در اغلب مناطق محروم و حاشیه کلان‌شهرها، خبری از کلینیک‌های ویژه یا به قول مردم کلینیک‌های3 هزار تومانی نیست.
منبع : هفته نامه آتیه نو.سمیرا عظیمی‌نژاد
جشنواره رسانهای رفاه و تامین اجتماعی«رستا» برگزار می شود جشنواره رسانهای رفاه و تامین اجتماعی«رستا» از سوی سازمان تامین اجتماعی و به همت موسسه فرهنگی-هنری آهنگ آتیه برگزار می‌شود. علاقمندان تا 15 مرداد ماه سال جاری می توانند آثار خود را به این جشنواره ارسال کنند.
۱۴۰۴/۰۴/۲۷ | ۰۷:۳۵
علت ناکامی پزشک خانواده در کشورطی 20 سال گذشته همواره بحث پزشک خانواده و نظام ارجاع در محافل کارشناسی و رسانهای مطرح بوده است؛ اما آنگونه که مورد انتظار بوده، این بحث به نتیجه نهایی نرسیده و مردم میوه تلاشهای دو دهه اخیر را نچشیدهاند. حال سوال این است که علت این تاخیر چیست؟
