پرونده فرابورس ایران در اولین ماه زمستان سال‌جاری در شرایطی بسته شد که نماگر این بازار در آخرین روز کاری این ماه در سطح ۴/ ۸۴۵واحدی قرار گرفت و با ثبت افت ۳۳درصدی معاملات دی را به پایان رساند. بر این اساس، بازدهی این بازار از ابتدای سال تاکنون به حدود ۵درصد رسید.
مهم‌ترین رویدادهای دی‌ماه فرابورس
ورود VCها به بازار سرمایه: صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه که پیش از این از آنها به‌عنوان حلقه مفقوده میان دانش و شرکت‌های دانش‌بنیان و ثروت‌آفرینی نام برده می‌شد، چهارمین روز زمستان سال جاری توسط فرابورس ایران وارد بازار سرمایه شدند. بر این اساس در راستای تامین مالی پروژه‌های نوآورانه در حوزه سلامت، دارو و فناوری اطلاعات و ارتباطات، چهارم دی ماه پذیره‌نویسی صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه رویش لوتوس در نماد «رویش1» در فرابورس ایران آغاز شد و به مدت سه روز ادامه یافت. ششمین روز دی نیز فرابورس ایران شاهد آغاز پذیره‌نویسی واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه یکم آرمان آتی در نماد «آتی11» به مدت سه روز کاری بود.
افتتاح رسمی تابلوی کوچک‌های بورس: تامین مالی بورس محور همواره به‌عنوان یکی از شیوه‌های کارآمد در توسعه اقتصادی کشور مورد تاکید صاحب‌نظران اقتصادی بوده و بر نقش موثر آن در افزایش تولید تاکید شده است. بر این اساس هر ساله با ورود شرکت‌های زیادی به بورس تهران و فرابورس ایران شاهد افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه در بحث تامین مالی بخش‌های بیشتر و متنوع‌تری از اقتصاد کشور و صنایع هستیم. بر این اساس ششمین روز دی ماه با آیین رونمایی از «صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه» و گشایش «بازار شرکت‌های کوچک و متوسط» فرابورس ایران همراه شد تا به این ترتیب بازار سرمایه ایران شاهد آغاز به‌کار رسمی این دو شاخه از فعالیت‌ها باشد. این بازار با عرضه اولیه 10 درصد از سهام شرکت مجتمع پتروصنعت گامرون شکل رسمی‌تری به خود گرفت. در این عرضه، 6میلیون سهم «شگامرن» با کشف قیمت 30 هزار ریالی در گروه «محصولات شیمیایی» مورد معامله قرار گرفت. گز سکه دومین شرکتی است که معاملات خود را در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط فرابورس ایران آغاز کرد. بر این اساس در روزهای پایانی دی ماه این بازار شاهد عرضه 10 درصد از سهام «غگز» معادل 4میلیون و 919 هزار سهم در گروه محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر با کشف قیمت 1100ریالی بود.
گام‌های مثبت بازار سهام در عرضه اولیه سهام: پس از بروز مشکلاتی عمده در فرآیند عرضه‌های اولیه که همواره اعتراض سهامداران و کارگزاران چه به لحاظ فنی و چه به لحاظ عادلانه بودن را در پی داشت، ماه گذشته فرابورس ایران میزبان دو عرضه با روش جدید ثبت سفارش (Book Buildingg) بود. این اقدام که گامی مهم برای حرفه‌ای کردن فرآیند عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه ایران به شمار می‌رود، در نوزدهمین روز دی ماه با کشف قیمت 2310 ریالی هر سهم شرکت پاکدیس کلید خورد. به این ترتیب 28 میلیون سهم «غدیس» معادل 10 درصد از سهام این شرکت وارد بازار دوم فرابورس شد و تا پایان دی ماه بازدهی حدود 41درصدی ازآن سهامداران خود کرد.
بازار دوم فرابورس در دی ماه عرضه اولیه دیگری را نیز تجربه کرد. به این ترتیب در بیست و دومین روز دی ماه، 10 درصد از سهام شرکت ریل سیر کوثر در نماد «حسیر» عرضه شد و 47 میلیون و 182 هزار و 301 سهم این شرکت به قیمت 2090 ریال مورد معامله قرار گرفت. «حسیر» در 6روزی که مورد معامله قرار گرفت بازدهی 27 درصدی نصیب سهامداران خود کرد.
از دیگر تحولات دی ماه فرابورس نیز می‌توان به قطعیت معامله عرضه یکجای 60 درصد از سهام کنترلی شرکت سرمایه‌گذاری و خدمات مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری در نماد «خدمات بازنشستگی4» در بازار سوم، قطعیت معامله عرضه یکجای 86/ 7 درصد از سهام کنترلی شرکت سرمایه‌گذاری لقمان در نماد «سرمایه لقمان4» در بازار سوم و انتقال شرکت کشت و صنعت شهداب ناب خراسان در نماد «غشهداب» از بازار پایه توافقی و به بازار دوم اشاره کرد. همچنین مرحله اول اسناد خزانه اسلامی کوتاه‌مدت در نماد «سخا1» که در راستای تسویه بخشی از بدهی‌های دولت به طلبکاران غیردولتی و تداوم جریان پرداخت‌های خزانه‌داری کل کشور منتشر شده بود در تاریخ 19 دی ماه سررسید شد.
نگاهی به جزئیات بازار
بررسی نوسان‌های شاخص فرابورس در این ماه حکایت از افت 23 واحدی این نماگر دارد. آیفکس در این ماه افت و خیزهای بزرگی را تجربه کرد. بیشترین میزان رشد شاخص در این ماه صعود 8 واحد شاخص در هشتم دی ماه بود. 12دی ماه اما این بازار شاهد افت چشمگیری به میزان 16 واحد بود. پس از آن نماگر این بازار برای هفت روز متوالی حرکت در مسیر نزولی را ادامه داد و در 26دی به کف این ماه یعنی محدود 5/ 826 واحدی سقوط کرد. در کنار افت شاخص فرابورس در دی ماه، ارزش بازار نیز با افت بیش از 3 درصدی (معادل 3میلیارد و 57 میلیون تومان) همراه شد و به حدود 97 هزار میلیارد تومان رسید.
در معاملات فرابورس ایران در دی‌ماه به طور میانگین روزانه 269 میلیون ورقه بهادار در 455 هزار نوبت معاملاتی در تمامی بازارهای فرابورس مورد معامله قرار می‌گرفت که ارزش این حجم از دادوستدها 163میلیارد تومان بود. به این ترتیب با ثبت این میزان معامله در دی شاهد افت بیش از 13درصدی حجم و 23درصدی ارزش این تبادلات نسبت به میانگین آذرماه سال 95 بودیم. همچنین این دو متغیر نسبت به زمان مشابه سال گذشته به ترتیب کاهش 4 و 5 درصدی را تجربه کردند. طی این ماه بازارهای اول، دوم و پایه (بازارهای خرد) به‌ترتیب معامله 674، 1563 و 2017 میلیون سهم به ارزش 126، 497 و 326 میلیارد تومان را تجربه کردند.
ماه گذشته در بازار ابزارهای نوین مالی تعداد 111 میلیون ورقه بهادار به ارزش 2 هزار و 138 میلیارد تومان دادوستد شد که مرتبط با معاملات اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق تسهیلات مسکن بود. دادوستد 21 میلیون ورقه اوراق بدهی به ارزش یک هزار و 941 میلیارد تومان، 90 میلیون ورقه در ETFها (صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله) به ارزش 11میلیارد تومان و حدود یک میلیون و 100 هزار ورقه تسهیلات مسکن به ارزش 85 میلیارد تومان، نتیجه معاملات انجام شده در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس در هفته معاملاتی منتهی به 29دی ماه بود.
بازار اوراق با درآمد ثابت فرابورس دی ماه نیز در مجموع میزبان حدود 11 میلیون ورقه اسناد خزانه اسلامی به ارزش 956 میلیون و 410 هزار تومان در 6 هزار و 354 نوبت معاملاتی بود تا این اوراق در محدوده قیمتی 85 تا 99هزار تومان مورد دادوستد قرار گیرند. در عین حال بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان از افزایش متوسط نرخ سود موثر اوراق اسناد خزانه اسلامی در این ماه دارد. بر این اساس ماه گذشته متوسط نرخ سود موثر این اوراق با افزایش 9/ 1واحد درصدی همراه شد و به حدود 8/ 24درصد رسید.
اوراق تسهیلات مسکن اسفند 93 (تسه9312) در این ماه با افت ماهانه 1/ 3درصدی همراه شده و به قیمت 72 هزار و 636 تومان رسیدند. هم‌زمان با کاهش سنتی تقاضای مسکن در زمستان مشاهده می‌شود قیمت اوراق تسهیلات مسکن نیز کاهش یافتند. به این ترتیب، حدود 2 ماه است که قیمت اوراق در بازه‌ای بین 70 تا 75 هزار تومان نوسان می‌کنند. در مجموع طی معاملات دی‌ماه سال جاری یک میلیون و 130 هزار ورقه تسهیلات مسکن به ارزش 85 میلیارد و 497 میلیون تومان در 65 هزار و 858 نوبت معاملاتی مورد دادوستد قرار گرفت.
صنایع پیشرو معاملات دی ماه فرابورس
طی ماهی که گذشت فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و گروه پیمانکاری صنعتی به ترتیب سه صنعتی بودند که بیشترین سهم از ارزش معاملات خرد فرابورس را به خود اختصاص دادند. به این ترتیب گروه فلزات اساسی با ارزش معاملاتی بالغ بر 87 میلیارد تومان، سهم 20درصدی، محصولات شیمیایی با دادوستد 87 میلیارد تومانی، سهم 13 درصدی و گروه پیمانکاری صنعتی با معاملاتی به ارزش 86میلیارد تومان سهم 8 درصدی را از مجموع ارزش معاملات سهام در بازارهای اول، دوم و پایه طی معاملات ماه گذشته در اختیار گرفتند.
منبع: دنیای اقتصاد – فاطمه اسماعیلی