۲ میلیارد جوان بیکار

تأمین ۲۴/ سازمان بین‌المللی کار (ILO)، چهارشنبه 24 اوت گزارش خود در مورد بیکاری جوانان در سطح منطقه‌ای و جهانی را منتشر کرد. این گزارش که «اشتغال در جهان و چشم‌انداز اجتماعی 2016: روندهایی برای جوانان» نام دارد، آمار جدیدی از سطح اشتغال جوانان، نرخ فقر، فرصت‌های شغلی مطلوب در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه و نابرابری‌های جنسیتی و روندهای مهاجرتی ارائه می‌کند.
بنا بر این گزارش، اقتصاد جهان در سال 2015، 3.1 درصد توسعه یافته که بیش از نیم درصد کمتر از چیزی است که در سال قبل‌تر پیش‌بینی می‌شد. اگر سیاستگذاری‌های فعلی تداوم یابند، چشم‌انداز خوشایندی پیش‌روی اقتصاد جهانی نخواهد بود و اوضاع کارگران و کسب‌وکارها وخیم‌تر خواهد شد. در این گزارش میزان رشد اقتصاد جهانی برای 2 سال آینده فقط 3 درصد پیش‌بینی شده که به وضوح کمتر از زمان پیش از ظهور بحران جهانی است.

ضعف اقتصاد جهانی منجر به گسترش بیکاری در جهان خواهد شد. در سال 2015 میزان افراد بیکار به 197.1 میلیون نفر رسید که یک میلیون بیش از سال گذشته و 27 میلیون بیش از زمان بروز بحران در جهان است. بیشتر این افراد در کشورهای در حال توسعه هستند. چشم‌انداز اشتغال در برخی کشورها، بخصوص کشورهای آمریکای لاتین، برخی کشورهای آسیایی (مخصوصاً چین) و تعدادی از کشورهای عربی صادرکننده نفت در ماه‌های اخیر بدتر شده است. هرچند، در اغلب کشورهای توسعه‌یافته رشد اشتغال در سال 2015 بهتر از پیش‌بینی‌ها بوده است؛ در هرحال نرخ بیکاری در جنوب اروپا همچنان بالاست.

این گزارش تأکید می‌کند که کیفیت مشاغل موجود در سطح جهان موضوعی مسأله‌ساز باقی مانده است. 46 درصد شاغلین در جهان دارای امنیت شغلی نیستند. این نرخ در جنوب آسیا و جنوب صحرای آفریقا به بیش از 70 درصد می‌رسد. علاوه بر دسترسی نداشتن به برنامه‌های تعاونی امنیت اجتماعی؛ این کارگران بهره‌وری پایین و درآمد بسیار کمی نیز دارند. شکاف جنسیتی در برابری شغلی همچنان بسیار بالاست و زنان در کشورهایی خاص در شمال آفریقا، جنوب صحرای آفریقا و کشورهای عربی 25 تا 35 درصد بیشتر در اشتغال آسیب‌پذیر هستند.   

این گزارش پیش‌بینی می‌کند که 3.4 میلیون نفر دیگر در دوسال آینده به خیل افراد بیکار بپیوندند. در اقتصادهای نوظهور، رشد طبقه متوسط از 36 درصد در سال 2011 به حدود 40 درصد در سال 2015 رسیده است، اما این گزارش به ما می‌گوید که این روند در سال‌های آتی کند و یا حتی متوقف می‌شود، اما رشد این طبقه در کشورهای در حال توسعه، با روندی کندتر ادامه خواهد یافت و بنابراین، احتمال ناآرامی‌های اجتماعی در هر دوی این اقتصادها محتمل ارزیابی شده است. کاهش رشد اقتصادی و عدم دسترسی به استانداردهای زندگی طبقه متوسط احتمال شعله‌ور شدن آتش نارضایتی اجتماعی را افزایش خواهد داد.
بهبود بازار کار در اقتصادهای توسعه‌یافته نیز محدود و نابرابر خواهد بود و در برخی کشورها طبقه متوسط ریزش خواهد داشت. نابرابری درآمدی بر اساس معیار جینی در بسیاری از کشورهای G20 افزایش یافته است. از زمان آغاز بحران در جهان، درآمدهای بالا روندی رو به رشد داشته‌اند، در حالی که درآمد 40 درصد پایین جامعه کاسته شده‌ است.

فقر، موضوع مهم دیگری است که این گزارش به آن پرداخته و به ما می‌گویدکه کیفیت کار قشر دارای درآمد پایین بهبودی نیافته است، تعداد افرادی که کمابیش فقیر یا نزدیک به فقرند، از سال 2000 تاکنون پیوسته افزایش یافته‌ است. در مورد افراد شاغلی که به شدت فقیر هستند، جمعیت‌شان از سال 2013 تاکنون افزایش یافته ‌است، هرچند تعداد این افراد از سال 2000 تا 2013 رو به کاهش بود.

یکی از خطرات نیافتن شغل مطلوب و آبرومند این است که افراد دست از جستجو برای یافتن کار مناسب دست برمی‌دارند. در سال 2015، 26 میلیون نفر در سن کار (15 سال به بالا) به جرگه افرادی پیوستند که اصلاً در بازار کار حضوری ندارند، تا این رقم در جهان به بیش از دو میلیارد نفر برسد. حالا فقط در کشورهای در حال توسعه است که می‌توان امید داشت نرخ مشارکت افراد در بازار کار به ثبات برسد. مهاجرت هم نقش مهمی در این نرخ دارد، موج مهاجرت پناهجویان به اروپا نیازی به وجود آورده که بازار کار اروپا هرچه سریع‌تر خود را تجهیز و آماده کند. در درازمدت، این موج مهاجرت به یاری بازار کار خواهد آمد تا کمبودهای خود در بخش‌های خاص مهارتی جبران کند.

روند نزول رشد اقتصادی در اقتصاد جهانی و چشم‌انداز رشد کمتری که در درازمدت خواهیم داشت، دلایل بسیاری دارد. این گزارش، کاهش جمعیت در سن کار و کاهش مشارکت نیروی کار و همچینین رشد نابرابری، کیفیت پایین کار و نداشتن امنیت شغلی را مهم‌ترین دلائل این روند می‌داند و به ما می‌گوید نه فقط ایجاد شغل، بلکه ایجاد مشاغل مطلوب و آبرومند برای افراد است که بایستی ستون سیاستگذاری امروز برای مقابله با بحرانی که جهان با آن دست به گریبان است، باشد. سازمان بین‌المللی کار، تنها راه نجات جهان از این روند را تغییر سیاستگذاری‌های اقتصادی و اشتغالزایی دانسته است.

منبع: ماهنامه قلمرو رفاه/ سحر کریمی