اشتغالزایی برای ۷۴ هزار نفر
تولید عسل به صورت حرفه‌ای در ایران حدودا ۵۰ سال سابقه دارد. در این روند ۵۰ ساله عسل به ممری برای ایجاد کسب‌وکار و درآمدزایی تبدیل شده است.
تامین ۲۴در حال بارگذاری...
عفت رئیسی سرحدی
رئیس اتحادیه زنبورداران ایران
تامین 24 / کسب‌وکارهایی چون زنبورداری، تولید فرآورده‌های عسلی و حتی مزارع پرورش عسل به محلی برای حضور گردشگران تبدیل شده‌اند؛ بنابراین کسب‌وکارهای حوزه عسل گسترشی درخور داشته‌اند و در حال حاضر حجم تولید عسل در ایران حدود 36 هزار تن در سال است که این میزان از حدود 6 میلیون کلونی فعال در سراسر کشور حاصل می‌شود. این میزان تولید عسل، ایران را جزو پنج کشور برتر جهان قرار داده است.
به طور متوسط از هر کندوی عسل 5 تا 6 کیلو عسل به دست می‌آید و قیمت عسل مرغوب در بازار بین 40 تا 60 هزار تومان است. تولید این ماده مغذی در کشور بیشتر به صورت سنتی است ولی در سال‌های اخیر فعالیت‌های خوبی در زمینه مدرنیزه کردن شرایط تولید انجام شده که بیشتر توسط ادارات کل جهاد کشاورزی استان‌ها صورت گرفته است. اقداماتی مانند استفاده از کندوهای مدرن، اصلاح ژنتیکی زنبورها، مقاوم‌سازی آن‌ها در برابر آفت‌ها به‌ویژه کنه‌های زنبور که تلفات زیادی را به بار می‌آورد.
زنبورداری به سه فصل بهار، تابستان و زمستان تقسیم می‌شود و شغلی است که زنبوردار را در تمام طول سال درگیر می‌کند. پس نیاز به مراقبت‌های فراوان و همیشگی دارد تا از آسیب‌های احتمالی در امان بمانند. اما کماکان زنبورداری ایرانی یک حرفه است و تبدیل به صنعت نشده است.
تحقیقات کاربردی نزدیک صفر است و فقط کتب و مجلاتی منتشر می‌شود و با استفاده از اینترنت به اطلاعات زنبورداران ما افزوده می‌شود. به همین خاطر، در زمینه آموختن مهارت‌های این حوزه تاکنون آموزش‌های زیادی در زمینه تولید و پرورش ژل رویال از زنبور ملکه و تولید گرده ارائه کرده‌ایم. به این صورت که اتحادیه در این زمینه برنامه‌های آموزشی در نظر گرفته است و با برگزاری این دوره‌ها شیوه‌های نوین زنبورداری را به افراد علاقه‌مند می‌آموزد. این تولیدات خواص دارویی بسیاری دارند و استقبال خوبی هم از طرف زنبورداران صورت می‌گیرد. حتی اگر تولید زنبور بالا نباشد، از تولید سایر مواردی که یاد شد، درآمد بسیار بالایی نصیب زنبورداران می‌شود.
معاونت امور دام و انجمن علمی عسل در این راه اتحادیه را یاری می‌دهند. توجه به این شغل می‌تواند ارزآوری بالایی نصیب کشورمان کند. طی سه چهار سال گذشته نیز صادرات خوبی به کشورهای سوریه، عراق، یمن، عربستان و شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس داشته‌ایم، اما تحریم‌ها و جنگ منطقه‌ای این بازارها را از ما گرفته است و با کاهش صادرات مواجه بوده‌ایم. سال گذشته 1500 تن صادرات داشتیم اما به دلیل اینکه استاندارد عسل را برداشته‌اند و آن را تشویقی کرده‌اند، از خواهندگان عسل ایران کاسته شده است. در حالی که قبل از این ایران تا سالی 5 هزار تن عسل صادر می‌کرد.
در شرایط کنونی و با سوءاستفاده‌هایی که از بازار عسل می‌شود، تولید محصولات باکیفیت و توسعه محصولات مهم‌ترین برنامه‌های اتحادیه است که طی یکی دو سال اخیر پیگیری شده است. در مورد مشکلات پیش روی این صنف هم باید به این نکته اشاره کنم که آفت‌های بیولوژیکی مهم‌ترین دردسر تولیدکننده است که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. کندودار به‌تنهایی نمی‌تواند با کنه مبارزه کند.
ادارات جهاد کشاورزی و سازمان دامپزشکی هم توان اجرای مقابله در سرتاسر کشور را ندارند. یک کندودار مثلا هزار کندو دارد ولی به خاطر رعایت نکردن اصول نگهداری و نداشتن توان مالی برای مبارزه با آفت‌ها تا یک‌سوم از زنبورها را، که سرمایه اصلی‌اش هستند، از دست می‌دهد. مشکل دیگر عدم استقبال مردم از این خوراکی است. به طور کلی عسل در سبد غذایی مردم حضور پررنگی ندارد و مقدار مصرف آن بسیار کم است. در رسانه‌ها و رادیو و تلویزیون هم که در این زمینه تبلیغی صورت نمی‌گیرد تا مردم آگاهی بیشتری نسبت به آن داشته باشند.
ایران به خاطر تنوع گیاهی و آب‌وهوای چهارفصلی که دارد، برای تولید انواع عسل مناسب است. هرچقدر این تنوع گیاهی بیشتر باشد، ارقام تولیدشده هم بیشتر خواهد بود. لازم به ذکر است که بیش از 7 هزار گونه گیاهی (درختی، علفی، بوته‌ای و درختچه‌ای) در کشور یافت می‌شود که قابلیت تولید عسل را دارند. نیاز دیگر اطلاع‌رسانی درباره بازارهای جهانی تولیدات زنبورعسل است. ما در این زمینه فعال نیستیم و دستمان بسته است. حمایت‌های دولتی می‌تواند در این زمینه موثر باشد. مطالعه گیاهی کشور، بررسی مناطق مختلف آن، گزینش زنبورعسل در ارتباط با تولیدات مربوط به زنبورعسل ازجمله اموری است که باید مورد توجه قرار بگیرد. انجام چنین کارهایی به گسترش این شغل کمک می‌کند کما اینکه در حال حاضر نیز میزان شاغلان و فعالان این حوزه بیش از 74 هزار نفر است.
منبع : هفته نامه آتیه نو