پاسخ به هواداران خصوصی سازی آموزش و پرورش

مهدی بهلولی آموزگار و کنشگر صنفی
تأمین ??/ هنگامی که به دولت اعتراض می شود که چرا قصد دارد به روش های گوناگون،پای بخش خصوصی را به آموزش و پرورش باز کند پاسخ می دهد که ما می خواهیم کسانی که پول دار هستند خودشان هزینه ی آموزش فرزندان شان را بدهند تا بودجه ی آموزش و پرورش را خرج دیگر قشرهای جامعه کنیم. اما به این استدلال،ایرادهای زیادی می توان گرفت. ما در زیر،به سه تا از آنها اشاره می کنیم.
نخست این که هم اکنون بسیاری از کسانی که فرزندان خود را به مدرسه های پولی – دولتی یا خصوصی- می فرستند،جزء طبقه ی پول دار جامعه به شمار نمی آیند. بخشی از افراد طبقه متوسط و حتی پایین جامعه نیز، با کم کردن از هزینه های دیگر زندگی و تحمل فشارهای اقتصادی، فرزند خود را به مدرسه های پولی می فرستند چرا که چنین شایع شده که این مدرسه ها، از "کیفیت" بالاتری برخوردارند- گرچه بر سر این واژه ی "کیفیت" آموزشی بحث های بسیاری است.

این نگارنده خود چندین سال، در مدرسه های پولی درس داده است و این سخن را از سر تجربه های عینی خود می گوید. البته این مساله، تنها به کشور ایران هم اختصاص ندارد و در سطح جهان، هستند کسانی که از طبقه ی پول دار جامعه نیستند اما فرزند خود را به مدرسه های پولی می فرستند. پدر- مادران بسیاری هستند که حاضرند از خیلی از ضروریات یک زندگی معمولی و یا کمی رفاه بیشتر برای خود و خانواده شان دست بشویند اما بچه شان را به مدرسه ای پولی بفرستند تا به اصطلاح آنان را به جایی برسانند.
اما ایراد دوم این است که بخش خصوصی، برای ارائه بیلان کار به خانواده و جذب مشتری بیشتر، دست به تحریف معنای "کیفیت" آموزشی می زند و تا می تواند بر آزمون گیری های گوناگون و نمره های آزمونی تاکید می ورزد. هم اکنون چندین سال است که بخش بزرگی از صندلی های دانشگاه های پولی کشور،خالی است اما تب کنکور نمی افتد.

یکی از دلیل های آن همین تحریف معنای آموزش کیفی است و شلوغ بازی و بازارگرمی هایی که مدرسه های پولی برای جذب مشتری راه می اندازند. در این میان دولت به جای فرهنگ سازی و مقابله با چنین فضای فریبکارانه ای،هر روز بیش از پیش، پای بخش خصوصی را به آموزش و پرورش می گشاید و با این کار در تحریف معنای آموزش کیفی و گول خوردن خانواده ها،نقش بازی می کند.

تنها دولت هم نیست که چنین می کند. برای نمونه صدا و سیما، با تبلیغ شبانه روزی موسسه های کنکوری و کتاب های آنها،در گرم نگه داشتن این فضا، مقصر است. کاش صدا و سیما در کنار این همه تبلیغ آموزش و پرورش پولی،برنامه هایی هم در نقد فرهنگ این آموزش و پیامدهای اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی،سیاسی و ... آن پخش می کرد- گرچه در اینجا هم البته حرف اول و آخر را پول می زند!
ایراد سوم، این است که فرهنگ آموزش پولی، با فرهنگ آموزش دولتی متفاوت است. از دید این نگارنده، فرهنگ آموزش دولتی، کودک را هماهنگ تر با جامعه بار می آورد. بچه ای که در مدرسه دولتی درس می خواند احتمال بیشتری دارد که در آینده بتواند با جامعه ی خود پیوند استوارتری برقرار نماید.

آموزش و پرورش دولتی با جامعه و آنچه که در آن می گذرد نزدیک تر است. مدرسه دولتی که در آن از همه جور دانش آموز یافت می شود خودش نمونه ای از جامعه ی آینده است. آموزش و پرورش پولی،نوعی جداسازی و بخش بخش کردن جامعه است و از برقراری پیوند و همبستگی استوار میان طبقه های گوناگون اجتماعی و شناخت ژرف و وجودی آنها از همدیگر،جلوگیری می کند. در اینجا می توان از روسو کمک گرفت و از نوعی "آموزش و پرورش طبیعی" سخن گفت که قاعدتا باید در مدرسه های دولتی بیشتر یافت شود و در دسترس تر باشد تا مدرسه های پولی.
در پایان لازم به یادآوری است که دفاع نگارنده، دفاع از آموزش و پرورش دولتی کیفی است نه از هرگونه آموزش و پرورش و مدرسه دولتی.

پاسخ به هواداران خصوصی سازی آموزش و پرورش

پربازدیدترین‌ها

آخرین خبرها