
غضنفر ملکی، معاون خدمات درمانی مدیریت درمان تأمیناجتماعی استان یزد گفت: ویزیتها و آزمایشهای ناشی از تقاضای القایی نه تنها هیچگونه ثمربخشی درمانی ندارد؛ بلکه هزینههای زیادی را به سازمان تحمیل میکند که در واقع سرمایه اصلی بیمهشدگان است.
یکی از چالشهای نظام سلامت که در روابط میان پزشک، بیمار و نهادهای خدماترسان شکل میگیرد، تقاضای القایی (Induced Demand) است. القای ارائه مراقبت یا فروش خدمت غیرضروری به مراجعان در سیستم سلامت که با اعمال قدرت از جانب ارائهکنندگان خدمات همراه است را تقاضای القایی میگویند.
معاون خدمات درمانی مدیریت درمان تأمیناجتماعی استان یزد در خصوص امکان اثرگذاری خدمات رایگان تأمیناجتماعی در ایجاد تقاضای القایی و بهتبع آن افزایش هزینههای درمانی و برنامه معاونت درمان برای جلوگیری از بروز چنین مسائلی، بیان کرد: برای مدیریت تقاضای القایی، شاخصهای نسخهنویسی پزشکان توسط کمیتههای بررسی نسخ، بازبینی میشود. همچنین بیمارانی را که به دفعات مراجعه میکنند، شناسایی کرده و از آنها دعوت بهعمل میآوریم تا علت آن را جویا شویم و در صورت داشتن بیماریهای مزمن و سختدرمان، ضمن تشکیل پرونده مزمن، آنها را به مسیر درمان منطقی و سیستم ارجاع هدایت میکنیم.
وی افزود: نصب دستورالعملهای درمانی در مطبهای پزشکان نیز کمک میکند تا ارائه خدمات درمانی منطبق با استانداردهای تعریف شده باشد. از طرفی سامانه HIS بیمارستانی که نسخه الکترونیک تأمیناجتماعی مبتنی بر این سامانه است، بهگونهای طراحی شده است که بیمارانی را که سه روز قبل به مراکز درمانی تابعه مراجعه کردهاند، شناسایی میکند و به پزشکان هشدار میدهد.
معاون خدمات درمانی مدیریت درمان تأمیناجتماعی استان یزد ادامه داد: این هشدار همچنین در زمینه انجام آزمایشهایی که بهتازگی برای بیماران انجام شده است، فعال میشود و از تکرار آزمایشها جلوگیری میکند. از طرفی داروخانهها نیز با استفاده از سامانههای الکترونیک از موعد مقرر تحویل دارو به بیماران آگاهی دارند و از تحویل اقلام دارویی قبل از موعد خودداری میکنند. مجموعه این عوامل از ایجاد تقاضای القایی در تأمیناجتماعی جلوگیری میکند.
ملکی درباره شیوه پایش هزینههای درمانی برای کشف تقاضاهای القایی اعلام کرد: امور مالی مراکز تابعه، هر ماه اسناد مالی مربوط به هر پزشک را پایش میکنند. در صورتی که رشد نامتعارف ریالی مشاهده شود، اسناد قبل از پرداخت برای بررسی علت این رشد به رئیس مرکز ارجاع داده میشود تا در کمیته بررسی نسخ مطرح شود.
او ادامه داد: با ارسال اسناد بستری از طریق سامانه رسا و اسناد سرپایی به TMDS، امکان شاخصگیری و بررسی عملکرد پزشکان مراکز تابعه در شورای علمی تخصصی معاونت خرید راهبردی فراهم میشود. پایش مذکور بهاین دلیل است که تقاضای القایی میتواند هم از سوی بیمار و هم پزشک ایجاد شود.
معاون خدمات درمانی مدیریت درمان تأمیناجتماعی استان یزد در پاسخ به پرسشی در خصوص تاثیر الکترونیک شدن نسخ درمانی در کنترل تقاضای القایی و پایش درخواستهای غیرمنطقی در حوزه درمان یادآور شد: نسخهنویسی الکترونیک در برخی موارد موجب افزایش تقاضای القایی غیردرمانی و تخلفات شده است. با این حال، دسترسی سریع و آسان به شاخصهای نسخهنویسی پزشکان (از جمله کد ملی بیمار) فرایند بازرسی از مراکز طرف قرارداد را تسهیل کرده است. همچنین محدودیتهای اعمالشده در پورتال داروخانهها، دریافت دارو پیش از موعد را غیرممکن میکند.
ملکی وجود سامانه BI، سامانه کشف تخلف و سامانه بررسی رشد مراکز طرف قرارداد را در حوزه درمان غیرمستقیم مؤثر دانست و گفت: نظارت بر مصرف و تجویز داروهای گرانقیمت از طریق سامانه تایید دارو به روش الکترونیک، موجب تجویز منطقیتر داروها شده است.
وی درباره روشهای کنترل و کاهش تقاضای القایی افزود: رویکردهایی همچون فرهنگسازی برای بیمهشدگان و مؤسسات طرف قرارداد و پایش منظم مراکز درمانی در حوزههای مستقیم و غیرمستقیم در این زمینه موثر واقع میشود.
معاون خدمات درمانی مدیریت درمان تأمیناجتماعی استان یزد ادامه داد: همچنین قوانین و دستورالعملهای مراقبتهای مدیریت شده و گایدلاینهای وزارت بهداشت را در سامانههای نسخهالکترونیک مراکز طرف قرارداد (سامانه ep) و مراکز ملکی (HIS)، بارگذاری کردهایم تا پزشکان منطبق با دستورالعملهای مذکور تجویزهای درمانی را انجام دهند.
ملکی تاکید کرد: همچنین اخذ فرانشیز از بیمهشدگانی که خارج از مسیر ارجاع به سطوح 2 یا 3 مراجعه میکنند در کاهش تقاضای القایی موثر است.
او درباره تأثیر اجرای طرح ارجاع داخلی تأمیناجتماعی بر کاهش تقاضای القایی گفت: اجرای کامل طرح بر اساس پروتکل تدوینشده، میتواند تقاضای القایی بیماران را کاهش دهد. این طرح از مراجعات تکراری بیمهشدگان جلوگیری کرده، تبانی بین پزشک و بیمار را کاهش میدهد و مراجعه بیمار به پزشکان سطوح ۲ و ۳ را مدیریتشده و قابل کنترل میکند. همچنین با تجویز منطقی دارو در مسیر ارجاع، روند بهبودی بیمار تسریع میشود و از مصرف بیرویه دارو جلوگیری خواهد شد.
معاون خدمات درمانی مدیریت درمان تأمیناجتماعی استان یزد همچنین تأکید کرد: در این مسیر باید شاخصهای پزشکان، بهویژه پزشکان ارجاعدهنده، از نظر بار مراجعات بررسی شود و در پرداختها تاثیرگذار باشد.
ملکی با اشاره به اهمیت فرهنگسازی عمومی برای کاهش تقاضای القایی اشاره کرد و افزود: برگزاری جلسات توجیهی برای تمامی پزشکانی که تمایل به همکاری با سازمان دارند و اعلام مقررات و ضوابط سازمان، به همراه رصد عملکرد پزشکان در زمینه دارو، پاراکلینیک و بستری، ضروری است.
وی ادامه داد: همچنین، باید به مردم تفهیم شود که دارو غذا نیست و حتی کمعارضهترین داروها هم ممکن است ضرر داشته باشند، انجام آزمایشات تکراری و چکآپها نیز میتواند اضطراب بیمار را افزایش داده و خود باعث القائات بعدی شود.
معاون خدمات درمانی مدیریت درمان تأمیناجتماعی استان یزد، تاکید کرد: در نهایت، ویزیتها و آزمایشات القایی نه تنها هیچگونه ثمربخشی درمانی ندارند، بلکه هزینههای زیادی به سازمان تحمیل میکنند که در واقع سرمایه اصلی بیمهشدگان است.








