تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
سازمان تأمین اجتماعی، اولین و بزرگترین سازمان بیمه اجتماعی و بازنشستگی در ایران در حال حاضر حدود ۵۰ میلیون نفر را در قالب بیمهشدگان و مستمریبگیران با افراد خانواده و گروههای تحت تکفل پوشش میدهد. به این ترتیب، به نوعی بیش از نیمی از جمعیت ایران از خدمات این نهاد بیمهگر استفاده میکنند.
به گزارش تأمین ۲۴، با وجود ۱۸ صندوق بیمهگر در کشور اما سازمان تأمین اجتماعی بیشترین نفوذ بیمهای را با حدود ۵۳ درصد پوشش در حوزه بیمهای را به خود اختصاص داده است، پس از آن صندوق بازنشستگی کشوری بیشترین تعداد بیمهشده را در میان صندوقهای بازنشستگی به عهده دارد.
سازمان تأمین اجتماعی که در حال حاضر ۱۶ میلیون و ۱۳۵ هزار بیمهشده اصلی را در بیش از یک میلیون و ۳۴۷ هزار کارگاه تحت پوشش خدمات سهگانه بیمهای، درمانی و بازنشستگی ارائه میدهد. از طرفی دیگر به خانوادههای آنان نیز این خدمات گسترده در حوزههای مختلف ارائه میشود.
براساس آخرین دادههای آماری سازمان تأمین اجتماعی تعداد افراد تبعی بیمهشدگان اصلی این سازمان به ۲۱ میلیون و ۵۲۱ هزار نفر میرسند که طبق این آمارها جمعیت بیمهشدگان سازمان به حدود ۳۸ میلیون نفر رسيده است.
طبق اطلاعات موجود ضریب نفوذ بیمهای در کشور حدود ۷۳ درصد در میان همه صندوقهای بیمهگر و بازنشستگی است که سازمان تأمین اجتماعی به تنهایی ۵۳ درصد پوشش بیمهای را به خود اختصاص داده است. این موضوع نشان میدهد، جذب بیمهشدگان جدید به عنوان یک راهبرد در دستور سازمان قرار دارد تا بتواند به تأمین منابع پایدار و اجرای همه تعهدات خود در بخش مصارف برنامهریزی درستی داشته باشد.
تأمین اجتماعی که پوشش بیمهای را یکی از راهبردهای کلیدی خود قرار داده است با این اقدام مسیر توسعه بیمه و رشد ضریب نفوذ بیمهای را در دستور کار دارد تا با این اقدامات مسیر تحقق عدالت اجتماعی و توسعه پایدار خود در بخشهای مختلف کمک کند.
دامنه حمایت با بیمه همگانی
تأمین اجتماعی، شبکه امنیتی برای حدود ۵۰ میلیون ایرانی ایجاد کرده است این مسیر توسعهمحور به سمت اجرای عدالت اجتماعی و بهرهمندی بسیاری از افراد بدون بیمه از خدمات این سازمان بیمهگر را فراهم کرده است تا از این طریق با توسعه خدمات خود علاوه بر رضایتمندی همه افراد تحت پوشش، به تأمین منابع پایدار خود نیز به عنوان یک هدف مهم دسترسی داشته باشد.
سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمهگر و بازنشستگی کشور، دامنه وسیعی از خدمات درمانی، اقتصادی و حمایتی را تحت پوشش خود قرار داده است. با این حال، سهم جمعیت تحت پوشش صندوقهای مختلف از کل جمعیت کشور، شاخصی حیاتی به نام «ضریب نفوذ بیمهای» است که نیازمند توجه ویژه است. بررسی آمارها نشان میدهد، خدمات تأمین اجتماعی فراتر از یک «صندوق بازنشستگی» صرف است و چتر حمایتی آن از زمان تولد تا پس از بازنشستگی را در بر میگیرد.
چتر حمایتی وسیع، خدمات این سازمان به دو گروه اصلی بیمهشدگان و مستمریبگیران ارائه میشود، بیمهشدگان یا همان جمعیت فعال بیمهپرداز خدمات گسترده در بخش تعهدات کوتاهمدت و بلندمدت را دریافت میکنند، برخی از این خدمات در حوزه درمان با پوشش کامل واریز هزینههای بستری، جراحی، آزمایشهای تخصصی و خرید دارو، غرامت دستمزد با پرداخت حقوق در دوران بیماری و بارداری و حمایتهای بیکاری همچون پرداخت غرامت بیکاری برای مدت معین است.
مستمریبگیران با حدود پنج میلیون نفر
همچنین مستمریبگیران بخش دیگر دریافتکنندگان خدمات از بزرگترین نهاد بیمهگر به شمار میروند که این افراد با جامعه آماری حدود پنج میلیون نفر، در حوزه مستمری بازنشستگی، ازکارافتادگی و بازماندگان، خدماترسانی میشوند.
علاوه بر بیمهشدگان سازمان تأمین اجتماعی در حوزه مستمریبگیران شامل بازنشستگان، ازکارافتادگان و بازماندگان خدمات گستردهای به همه گروههای مشمول ارائه میدهد. براساس آخرین دادههای آماری تعداد مستمریبگیران اصلی این سازمان به بیش از پنج میلیون نفررسیده است.
علاوه بر مستمریبگیران شامل افراد بازنشسته، ازکارافتاده و بازماندگان که خدمات گستردهای از سازمان تأمین اجتماعی دریافت میکنند خانوادهها و افراد تبعی با جامعه آماری بیش از چهار میلیون نفر تحت پوشش خدمات این سازمان قرار دارند.
مستمریبگیران و بازنشستگان به عنوان بخش بزرگی از گروههای مشمول دریافت خدمات ماهانه در حوزه مستمری خدمات جامع و کاملی از این سازمان بزرگ بیمهگر دریافت میکنند به طوری که براساس آمارهای موجود ماهانه ۱۰۰ هزار میلیارد توان برای مستمری این افراد از سوی سازمان هزینه میشود.
بیشترین مصارف سازمان تأمین اجتماعی در حوزه مستمریها است زیرا از ۱۲۵ هزار میلیارد تومان منابع سازمان حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان آن در حوزه مستمریها و به بخش تعهدات بلندمدت تعلق دارد بنابراین این اطلاعات نشان میدهد، حوزه مستمریها رشد مصارف سازمان را به دنبال دارد.
ضریب نفوذ؛ چالش بزرگ بیمهای
ضریب نفوذ بیمهای به درصد جمعیتی اطلاق میشود که تحت پوشش بیمههای اجتماعی و صندوقهای بازنشستگی قرار دارند. این شاخص یکی از مهمترین معیارهای توسعهیافتگی و قدرت سیستمهای رفاهی یک کشور است. در ایران، چندین صندوق بازنشستگی اصلی شامل سازمان تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح، کشوری، صندوقهای خاص فعال هستند. با این وجود، آمارها نشان میدهد، هنوز بخش قابل توجهی از جمعیت شاغل کشور، به ویژه در بخشهای غیررسمی و مشاغل آزاد، فاقد پوشش بیمههای اجتماعی هستند.
پیامدهای ضعف ضریب نفوذ نیز افزایش ریسک فقر در کهنسالی برای جمعیت غیرمتشکل، فشار مضاعف بر صندوقهای فعلی به دلیل پایین بودن نسبت جمعیت پرداختکننده حقبیمه و ناتوانی در ایجاد یک شبکه امنیت اجتماعی فراگیر برای تمام آحاد جامعه است.
برای افزایش ضریب نفوذ و گسترش چتر حمایتی تأمین اجتماعی، راهکارهایی همچون سازماندهی اقتصاد غیررسمی، طرحهای انعطافپذیر، شفافیت و اعتمادسازی و فرهنگسازی ضروری است، هدفمند کردن برنامهها برای تحت پوشش درآوردن کارگران و شاغلان این بخش، طراحی بستههای بیمهای متنوع برای مشاغل آزاد و قراردادی، افزایش اعتماد عمومی با عملکرد شفاف در سرمایهگذاری و پرداخت به موقع مستمریها و تبیین مزایای بلندمدت بیمه تأمین اجتماعی برای نسل جوان موردنیاز است.
سازمان تأمین اجتماعی با دارا بودن زیرساختهای عظیم، پتانسیل تبدیل شدن به یک شبکه امنیت اجتماعی فراگیر را دارد. تحقق این مهم اما تنها با افزایش ضریب نفوذ بیمهای و تحت پوشش درآوردن جمعیت بیشتر ممکن خواهد بود. حرکت به سمت «بیمه همگانی اجباری» نه یک انتخاب، که یک ضرورت انکارناپذیر برای تضمین آینده رفاهی تمام مردم ایران است.
