تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
در این نوشتار به‌طور خاص به نحوۀ پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش علمی و پژوهشی و دانشگاه‌های علوم پزشکی، هم‌چنین کارکنان سازمان تأمین اجتماعی می‌پردازیم.
آیا در حال حاضر محدودیتی در خصوص تعداد فرزندان، برای پرداخت کمک بارداری بیمه‌شدگان در تأمین اجتماعی وجود دارد؟
خیر. قبلاً به استناد «قانون تنظیم خانواده و جمعیت» مصوب 26 اردیبهشت 1372 مجلس شورای اسلامی، غرامت دستمزد ایام بارداری (مرخصی زایمان و شیردهی) به مادران تا حداکثر سه فرزند تعلق می‌گرفت، ولی با تصویب «قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده» مصوب 20 خرداد 1392 مجلس شورای اسلامی، از تاریخ لازم‌الاجراشدن این قانون (29 تیر 1392) تمامی محدودیت‌هایی که در قانون قبلی براساس تعداد فرزند برای زنان شاغل ایجاد شده بود، لغو شد. بنابراین پرداخت کمک‌‌بارداری (مرخصی زایمان و شیردهی) به زنان شاغل بیمه‌پرداز، بابت فرزندان چهارم و بیش‌تر آن‌ها که از تاریخ 29 تیر 1392به بعد متولد شده یا می‌شوند بلامانع است و دیگر محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.
آیا چنان‌چه بیمه‌شدگان زن پس از اتمام مرخصی زایمان به بیماری یا عوارض دیگری مبتلا شوند، غرامت دستمزد ایام بیماری به آنان تعلق می‌گیرد؟
بله. در صورت تأیید استراحت پزشکی آن‌ها در مراجع پزشکی سازمان تأمین اجتماعی (پزشک معتمد یا شورای پزشکی حسب مورد) می‌توانند برابر مقررات از غرامت دستمزد ایام بیماری بهره‌مند شوند.
لطفاً در خصوص نحوۀ پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی توضیح دهید.
اولاً به استناد مادۀ ۸۷ آیین‌نامۀ استخدامی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی، پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری (مرخصی زایمان و شیردهی) اعضای هیئت علمی رسمی و پیمانی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی برعهدۀ کارفرما (دانشگاه یا موسسه آموزش عالی و پژوهشی محل خدمت آنان) است و براساس مادۀ ۶۴ قانون تأمین اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی در طول مرخصی زایمان آنان با ارائۀ دفترچۀ بیمۀ درمانی صرفاً عهده‌دار درمان آن‌هاست. یعنی در این‌گونه موارد دانشگاه یا مؤسسۀ مربوطه باید ضمن پرداخت حقوق و مزایا در طول مدت مرخصی زایمان و شیردهی (حداکثر ۹ ماه برای زایمان‌های یک یا دو قلو) حق‌بیمۀ ایام مذکور را نیز مانند ایام اشتغال آنان به تأمین اجتماعی برای ایجاد سابقه برای آن‌ها بپردازد. دوم آن‌که پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری اعضای هیئت علمی رسمی و پیمانی به استناد تبصرۀ ۴ مادۀ ۸۸ آیین‌نامه استخدامی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی برعهدۀ تأمین اجتماعی است، یعنی در طول دورۀ بیماری (نه بارداری) سازمان تأمین اجتماعی ضمن پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری به این‌گونه بیمه‌شدگان، سابقۀ پرداخت حق بیمه نیز برای آنان لحاظ می‌کند.
آیا تفاوتی در خصوص نحوۀ پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی با سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی وجود دارد؟
بله. به استناد مادۀ ۹۸ آیین‌نامۀ استخدامی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری اعضای هیئت علمی پیمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی برعهدۀ تأمین اجتماعی است. اما در مورد کارکنان و اعضای هیئت علمی رسمی، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری برعهدۀ دانشگاه علوم پزشکی محل خدمت آنان است.
آیا کارکنان زن شاغل در خود سازمان تأمین اجتماعی (در بخش‌های بیمه‌ای و درمانی) می‌توانند از ۹ ماه مرخصی زایمان و شیردهی مانند سایر بیمه‌شدگان استفاده کنند؟
بله. از آن‌جا که سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان عمومیِ غیردولتی است، کارکنان زن شاغل در این سازمان نیز مانند زنان شاغل در بخش‌های غیردولتی در صورت شکایت در دیوان عدالت اداری و ارائۀ رأی دیوان مذکور مبنی بر «الزام تأمین اجتماعی به افزایش مرخصی زایمان آنان از ۶ ماه به ۹ ماه» می‌توانند از مدت ۹ ماه مرخصی زایمان و شیردهی بابت زایمان‌های یک قلو و دوقلو بهره‌مند شوند. توضیح این‌که براساس رأی قطعی شمارۀ ۶۴ مورخ 31 فروردین 1394 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع «صدور رأی ایجاد وحدت‌رویه در خصوص افزایش مرخصی زایمان از ۶ ماه به ۹ ماه»، پرداخت حقوق و مزایای کارکنان قراردادی و پیمانی دستگاه‌های دولتی در ۳ ماهۀ سوم مرخصی زایمان برعهدۀ دستگاه محل خدمت آنان است و سازمان تأمین اجتماعی مسئولیتی دراین‌خصوص ندارد. بنابراین این گروه از بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی نیاز به شکایت مجدد در دیوان عدالت اداری ندارند، لذا بیمه‌شدگان زن ادارات و مؤسسات دولتی که ۶ ماه مرخصی بارداری خود را از تأمین اجتماعی دریافت می‌کنند، پرداخت حقوق و مزایای ۳ ماه پایانی آن و نیز واریز حق بیمۀ ایام مذکور به استناد رأی فوق هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، برعهدۀ دستگاه محل خدمت آن‌هاست. ضمناً پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری شاغلان رسمی (رسمی آزمایشی و رسمی قطعی) مشمول تأمین اجتماعی دستگاه‌های دولتی (به‌جز برخی موارد مستثنی‌شده مانند سؤال ۳) برعهدۀ دستگاه محل خدمت آنان است و سازمان تأمین اجتماعی مسئولیتی دراین‌خصوص ندارد.
