سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یک نهاد غیردولتی با منابع داخلی، ارائه خدمات به حدود 50 میلیون نفر را به عهده دارد، به همین واسطه منابع این سازمان از محل وصول حقبیمه از میلیونها بیمهپرداز تأمین میشود. بنابراین، منبع اصلی داراییهای این سازمان، تحت عنوان حقالناس، حق بیمه دریافتی از بیمهشدگان و کارفرمایان است که در واقع امانتی برای آینده این افراد و خانواده آنان محسوب میشود.
به گزارش تأمین 24، از آنجا که جریان مستمر ورود منابع به تأمین اجتماعی، از حقبیمه افرادی همچون کارگران، کارمندان و کارفرمایان نشأت میگیرد. این وجوه، بخشی از دستمزد و هزینه نیروی کار است که برای روزهای بازنشستگی، ازکارافتادگی و بیکاری کنار گذاشته میشود. هرگونه تصرف نابجا یا مدیریت نادرست این اموال، در واقع تعرض به حق این افراد محسوب میشود.
سازمان تأمین اجتماعی وظیفه اصلی حفظ ارزش واقعی داراییها و کسب بازدهی مناسب برای توانایی پرداخت تعهدات آینده برای پرداخت حقوق مستمری را به عهده دارد، بنابراین باید در حفظ و صیانت از این اموال به خوبی کوشا باشد، زیرا در مقابل این داراییها، سازمان متعهد به پرداخت مستمری به حدود پنج میلیون بازنشسته و مستمریبگیر فعلی و آینده است. این تعهدات به نوعی بدهیهای قطعی سازمان به شمار میرود که باید در موعد مقرر آنها را به گروههای تحت پوشش پرداخت کند.
اثر خدشه به داراییهای تأمین اجتماعی بر زندگی بیمهشدگان
به همین واسطه، هرگونه خدشه به این داراییها، نه تنها بر زندگی مستقیم بیمهشدگان و مستمریبگیران، بلکه بر ثبات بازار سرمایه، اشتغالزایی و رشد اقتصادی کل کشور تأثیر منفی میگذارد و به حق عمومی جامعه لطمه میزند.
در همین رابطه، علی جهانی، کارشناس بیمههای اجتماعی گفت: بیش از 80 درصد منابع سازمان با مشارکت بیمهشدگان و کارفرمایان تامین شده و اساسا زیرساخت شکلگیری تأمین اجتماعی مبتنی بر مشارکت مردم است. اکثر منابع این سازمان با سهم کارفرما و بیمهشده تامین شده و به عبارتی حقالناس محسوب میشود.
جهانی پیشتر در گفتوگو با تأمین 24 افزود: حفظ و نگهداری این حقالناس و سرمایهگذاری بهینه این سرمایهها و منابع از اساسیترین اهداف و اولویتهای سازمان تامین اجتماعی محسوب شده و ضرورت دارد که نگاه ویژهای به مقوله منابع و مصارف سازمان شود. هر پدیدهای که بتواند خسارتی را به این منابع و مصارف وارد کرده و مسیر سرمایهگذاری و بکارگیری و مسیر ارتقای کیفی و کمی سرمایههای بیمهشدگان و شرکای اجتماعی را تهدید کند باید با آن مبارزه کرد.
صیانت از اموال تأمین اجتماعی نفعی دوسویه
صیانت از اموال و داراییهای موجود سازمان تأمین اجتماعی منافعی برای سازمان و همه گروههای مشمول و ذینفعان این نهاد بزرگ بیمهگر دارد.. بیمهشدگان و بازنشستگان ذینفعان مستقیم هستند..از این رو، امنیت خاطر ازدریافت منظم و کامل حقوق بازنشستگی و سایر تعهدات، مستقیماً به سلامت مالی سازمان وابسته است. همچنین بیمهشدگان در این عرصه مطمئن میشوند که حق بیمههایی که امروز پرداخت میکنند در آینده به خودشان بازمیگردد و تأمین اجتماعی برای دوران بازنشستگی آنان پابرجا و توانمند خواهد بود.
جهانی معتقد است: اساسا پایداری سازمان تأمین اجتماعی مبتنی بر عدالت، حفاظت و صیانت از سرمایه بیمهشدگان و شرکای اجتماعی است و حفظ این منابع و سرمایه ها از اولویت های مهم سازمان باید باشد. امروز محوریترین مساله کشور پایداری تأمین اجتماعی به عنوان یکی از سازمانهای بینالنسلی و متعلق به بیمهشدگان و مستمریبگیران تحت پوشش محسوب میشود، از اینرو حاکمیت، دولت و مخاطبان باید به یک گفتمان واحد برای حمایت از این سازمان برسند.
تاکید بر حقالناس بودن منابع تأمین اجتماعی
سازمانی که بیمهشدگان، کارگران و کارفرمایان مالک و صاحب قانونی آن هستند، باید به امانتداری خود در این ذخایر بیننسلی توجه خاص داشته باشد، به همین واسطه که کار تأمین اجتماعی به عنوان یک سازمان خدماتی، وظیفه خدمترسانی است از طرفی دیگر باید به عنوان یک صندوق بیننسلی امانتدار حقالناس باشد، موضوعی که از ابتدای تأسیس این سازمان تاکنون به شیوهای مطلوب دنبال شده است.
همچنین بند ۳ سیاستهای کلی تأمین اجتماعی نیز به موضوعاتی نظیر (پایبندی به حقوق و رعایت تعهدات بیننسلی و عدم تحمیل طرحهای فاقد تضمین مالی بیننسلی، تأمین منابع پایدار، رعایت محاسبات بیمهای و تعادل بین منابع و مصارف و حفظ و ارتقای ارزش ذخایر سازمانها و صندوقهای بیمهگر اجتماعی به عنوان اموال متعلق حق مردم با تأکید بر امانتداری، امنیت، سودآوری و شفافیت با ایجاد ساز و کار لازم) به صورت ویژه تأکید دارد.
محمدعلی جنانی، کارشناس بیمههای اجتماعی نیز در این باره در گفتوگو با تأمین 24 گفت: بقا و ماندگاری صندوق بیننسلی تأمین اجتماعی حفظ ورودی و منابع سیستم همان حق بیمهها هستند و برای حفظ حقبیمه و منابع آن باید نیروی جوان و فعال در عرصه کار داشته باشیم. در مجموع برای حفظ حقبیمه و منابع آن باید کارگری فعال در عرصه کسب وکار وجود داشته باشد تا با پرداخت حقبیمه منابع سازمان در عرصه تولید تأمین شود.
جنانی ادامه داد: باید روند تولید به شکلی باشد که صندوقهای بیمهای متضرر نشوند، چون رونق نداشتن عرصه کار و تولید موجب ضرر سازمانها و صندوقهای بیمهگر خواهد شد و این موضوع هم باعث کاهش ورودیهای تأمیناجتماعی خواهد شد. کارگر و وجود نیروی کار در عرصه تولید موجب رونق فعالیتهای اقتصادی و تولید خواهد شد و با وجود این نیروها سازمانها و صندوقهای بیمهگر میتوانند وصول درآمد داشته باشند.
راهکارهایی برای تأمین منابع پایدار
یکی از مسیرهای دسترسی به منابع پایدار و از طرفی دیگر صیانت از اموال و داراییهای بیمهشدگان، این است که به ثبات اقتصادی توجه داشته باشد زیرا تأمین اجتماعی با سرمایهگذاری در پروژههای عمرانی و تولیدی، به رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال کمک میکند که نفع آن به کل جامعه میرسد.
همچنین شرکتها و پروژههای اقتصادی میتوانند از طریق جذب سرمایهگذاری تأمین اجتماعی، به منابع پایدار و بلندمدت دست یابند. شفافیت و سلامت مالی در مدیریت داراییهای کلان تأمین اجتماعی، به افزایش اعتماد در بازار سرمایه و جذب سرمایهگذاران دیگر کمک میکند.
جنانی معتقد است که از طرفی دیگر باید اصلاحات بیمهای «پارامتریک» در سازمان تأمین اجتماعی انجام شود تا از برخی ناترازیها و عدم تعادل در منابع و مصارف نیز جلوگیری شود. این اقدامات حتی میتواند به تأمین منابع پایدار و صیانت از حقوق قانونی بیمهشدگان و مستمریبگیران منجر شود.
این کارشناس بیمههای اجتماعی گفت: در صورتی که اصلاحات پارامتریک در سازمان اجرایی شود، تأمین اجتماعی میتواند به نسلهای آینده به عنوان یک صندوق بیننسلی خدمت بیشتری ارائه دهد زیرا این سازمان با جامعه آماری تحت پوشش خود نیازمند صیانت از حقوق قانونی همه گروههای مشمول را به عهده دارد.
صیانت از حقالناس تکلیفی قانونی
از آنجا که اموال سازمان تأمین اجتماعی، حقالناس محسوب میشود، بنابراین صیانت از آن تنها یک وظیفه مدیریتی نیست، بلکه یک تکلیف قانونی، شرعی، اخلاقی و ملی است. که باید برای تحقق آن شفافیت درباره عملکرد مالی و کیفیت داراییها، مدیریت درست بر اموال به صورت حرفهای، نظارت قوی و مستمر بر این عملکردها و افزایش آگاهی عمومی نسبت به حقوق قانونی خود به خوبی اجرایی شود.
تأمین اجتماعی یک صندوق بیننسلی است، همه منابع وصولی خود را از محل پرداخت حقبیمهها از سوی جامعه کارفرمایی با حدود یک میلیون و 400 هزار کارگاه با حدود 80 درصد منابع تأمین اجتماعی، تأمین میکند، سازمان به همین خاطر صیانت از اموال و داراییهای بیمهشدگان به عنوان حقالناس را به عهده دارد.
در نهایت، حفظ و رشد اموال و داراییهای تأمین اجتماعی، در واقع سرمایهگذاری برای امنیت و آرامش امروز و فردای تمامی بیمهشدگان به عنوان فعالان بخش بیمهپردازی و مستمریبگیران و افراد تبعی و خانوادههای آنان است.