تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
همسر من به‌مدت دوسال‌ونیم در کارگاهی مشغول‌به‌کار بوده که کارفرما وی را بیمۀ اجباری و بیمۀ حوادث کار نکرده و ایشان دوماه پیش به‌علت برق‌گرفتگی در کارگاه فوت شد. آیا دیه یا بیمه‌ای به من تعلق می‌گیرد، جریمۀ کارفرما چقدر است و از چه راهی اقدام کنیم تا به نتیجه برسیم؟
بیمه کردن کارگران طبق قانون کار و مواد مختلف قانون تأمین اجتماعی اجباری است و اگر کارفرمایی از بیمه کردن کارکنان خودداری کند، علاوه‌بر‌این‌که ملزم به پرداخت حق بیمۀ دورۀ مربوط است، مشمول پرداخت جریمه نیز خواهد شد و این جریمه مستند به قانون کار و تأمین اجتماعی قابل وصول است. اگرچه کارفرما همسر شما را بیمه نکرده ولی ایشان به‌طور بالقوه بیمه هستند و خانواده می‌توانند با مراجعه به مراجع مربوطه خواستار احقاق حق شوند. در ابتدا مدارک کارکرد و اشتغال مرحوم را به شعبۀ تأمین اجتماعی محل کارگاه ارائه کنید تا در کمیتۀ احتساب سابقۀ شعبه، مورد رسیدگی قرار گیرد، درصورتی‌که از این راه به‌نتیجه نرسیدید به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار مراجعه و علیه کارفرما به‌خاطر عدم اجرای مادۀ ۱۴۸ قانون کار شکایت کنید. باتوجه به این‌که فوت شوهر شما ناشی از کار و در کارگاه بوده، درصورت تأیید کارکرد ایشان، برقراری مستمری بازماندگان به سهولت قابل اجراست. ولی اول از همه باید موضوع حادثه در کارگاه که منجر به فوت کارگر شده به ادارۀ کار و شعبۀ تأمین اجتماعی گزارش شود تا بازرسان به کارگاه اعزام و ضمن تأیید فوت ناشی از حادثه، مقصر را نیز تعیین کنند. درصورت تقصیر کارفرما در عدم تأمین استانداردهای ایمنی و حفاظتی وی موظف است خسارات وارده شامل هزینه‌های درمانی و برقراری مستمری را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند. البته کارفرما می‌تواند با پرداخت 10 سال مستمری خانوادۀ مرحوم بیمه‌شدۀ به سازمان تأمین اجتماعی به‌صورت یک‌جا بری‌الذمه شود. علاوه‌بر‌این، درصورت تأیید حادثه در کارگاه و تقصیر کارفرما در این امر، می‌توانید به دادگاه مراجعه و درخواست دیه کنید.
مادرم بازماندۀ مستمری‌بگیر سازمان تأمین اجتماعی هستند. پدر ایشان سال‌ها حق بیمه به سازمان پرداخت کرده بودند و 15 سال پیش فوت کردند. آیا امکان دارد مادرم حقوق مستمری پدرشان را بگیرند؟
درصورتی‌که درحال‌حاضر مستمری‌بگیر هستند و از بابت همسر خود مستمری بازماندگان دریافت می‌کنند، نمی‌توانند از مستمری مربوط به پدر خود نیز بهره‌مند شوند، ولی اگر پدر ایشان مستمری‌بگیر بوده و ایشان اکنون فاقد شوهر و شغل هستند و از جایی نیز مستمری دریافت نمی‌کنند، می‌توانند از مستمری پدر خود استفاده کنند.
اگر خانمی شوهرش فوت کند و یک پسر داشته باشد که الآن بزرگ شده، آیا حقوق او با خروج پسر از صف مستمری‌بگیران قطع می‌شود یا خیر؟
اگر منظور این است که این خانم مستمری‌بگیر سازمان تأمین اجتماعی از بابت شوهر خود بوده و با خروج فرزند از صف مستمری‌بگیران مستمری وی قطع می‌شود، خیر این‌گونه نیست، همسر درهرحال تا آخر عمر استحقاق دریافت مستمری فوت را دارد.
مادرم حدود 61 سال دارند و من نزدیک به هفت‌سال است برای او بیمۀ فرش‌بافی تأمین اجتماعی واریز می‌کنم. چون مادرم سن‌شان بالاست، دیگر نمی‌تواند به این کار ادامه دهد. در‌این‌خصوص دو سؤال دارم؛ آیا امکان دارد با همین هفت‌سال، ایشان را بازنشسته کنم و تأمین اجتماعی ماهانه حقوق هفت‌روز را به‌عنوان حقوق بازنشستگی واریز کند؟ آیا امکان دارد با 10 سال سابقه ایشان را بازنشسته کنند، با‌این شرط که حق بیمۀ سه‌سال باقی‌مانده را محاسبه کرده و حق بیمۀ آن‌را به‌صورت قسطی از حقوق بازنشستگی‌اش کسر کنند؟
بله اگر سن‌شان بالای 55 سال است، می‌تواند با پرداخت حق بیمۀ سه سال کسری تا 10 سال از مستمری بازنشستگی استفاده کند. در‌این‌صورت میزان مستمری وی براساس10 سال سابقه محاسبه و پرداخت می‌شود که یک‌سوم حداقل حقوق سال مربوطه خواهد بود. ضمناً بازپرداخت قسطی کسری حق بیمه سه‌سال ممکن نیست، زیرا تا حق بیمۀ دورۀ مربوط پرداخت نشود، امکان صدور حکم بازنشستگی و برقراری مستمری وجود ندارد.
آیا با ۲۸ سال سابقۀ پرداخت بیمه و 56 سال سن و خرید بیمۀ دوسال پایانی، می‌توانم بازنشسته شوم؟
خیر، برای بازنشستگی باید هر دو شرط سن و سابقه تحقق یابد. برای مورد شما داشتن ۵۰ سال سن و ۳۰ سال سابقه توأمان لازم است. اگرچه سن را پر کرده‌اید ولی سابقۀ لازم را ندارید و باید سابقه به ۳۰ سال برسد. درضمن امکان خرید سابقه برای مورد شما وجود ندارد. خرید سابقه فقط برای بازنشستگی آقایانی است که بالای 60 سال سن دارند ولی سابقۀ آن‌ها به 10 سال نمی‌رسد؛ قانون به این بیمه‌شدگان اجازه داده تا با خرید سوابق کسری تا 10 سال از مستمری بازنشستگی مطابق با سنوات پرداخت حق بیمه (۱۰روز حقوق) بهره‌مند شوند. در این قانون نیز خرید سابقه بیش از سقف 10 سال امکان‌پذیر نیست.
خانمی 40 ساله هستم و مدت 10 سال سابقۀ بیمه دارم. آیا امکان دارد با خرید ۱۰ سال سابقۀ بیمه و درخواست بازنشستگی با سابقۀ 20 سال بازنشسته شوم؟ درحال حاضر بیکارم و تصمیم به ادامۀ کار نیز ندارم. امکان پرداخت ماهانۀ بیمه توسط خودم را هم ندارم.
خیر، امکان خرید سابقه وجود ندارد. سابقه با اشتغال در کارگاه‌های مشمول قانون کار به‌وجود می‌آید یا با پرداخت حق بیمه از طریق بیمه‌های اختیاری و مشاغل آزاد میسر است. خانم‌ها با 55 سال سن و 20 سال سابقه و 20 روز حقوق، می‌توانند بازنشسته شوند. هم‌چنین با 45 سال سن و 30 سال سابقه با 30 روز حقوق نیز امکان بازنشستگی خانم‌ها فراهم است. بازنشستگی خانم‌ها با 20 سال سابقه و 42 سال سن نیز وجود دارد به‌شرطی‌که در هنگام درخواست بازنشستگی در کارگاه‌های مشمول قانون کار اشتغال داشته باشند. خانم‌هایی که 55 سال یا بیش‌تر سن دارند، می‌توانند با حداقل 10 سال سابقه بازنشسته شوند.
