کارتن خواب ها و معتادان خیابانی، قشری از جامعه اند که به دلیل شدت بیماری اعتیاد و متاثر از شرایط خیابان خوابی از حقوق انسانی خود محروم مانده اند. این افراد فاقد هرگونه جایگاه اجتماعی هستند و به عنوان افرادی منفور و طرد شده در سطح جامعه حضور می یابند.
تامین ۲۴/شاید به همین دلیل است که معتادان خیابانی با یافتن پستوها، مکان های متروکه و خرابه های شهر؛ پاتوق هایی را برای خود مهیا و درآن مکان ها بدون هیچ محدودیتی در شرایط غیر بهداشتی به تزریق مواد مخدر وخون بازی اقدام می کنند؛ از طرفی این اقدام خطرناک آنان موجب انتشار واشاعه بیماری های خطرناک درمیان خود و خانواده هایشان می شود و علاوه بر این، سلامت جامعه را تهدید می کند.
طرح اتاق امن تزریق در همین راستا و با وجود بایدها و نبایدها و مخالفت های برخی صاحب نظران به منظور حفظ سلامت جامعه و نیز کمک به بازگرداندن حقوق ازدست رفته معتادان خیابانی از سوی دولت در برخی استان ها به اجرا درآمده است.
اتاق تزریق، پاتوقی امن برای معتادان خیابانی به شمار می آید. پاتوقی که معتادان بدون هیچ اجباری در منع مصرف مواد مخدر، می توانند د در آن مراکز با کمک کادر متخصص و توانمند، متشکل از پزشکان متخصص، روانکاو مددکاران برای بازگشت به پاکی و زندگی سالم برای بهبودی خود تلاش کنند.
شاید باید گفت اتاق تزریق به مثابه روزنه ای بسوی پاکی و امید برای معتادانی که به تنهایی قادر به رهایی از چنگال اعتیاد نیستند بشمار می آید و فرصتی است تا آنان بتوانند خود را از چنگال افیونی مخدرها نجات دهند.
طرح ایجاد اتاق امن تزریق برای معتادان ابتدا ازسال 93 از سوی مدیرکل درمان وقت ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان طرحی موثر برای نظارت و احصای معتادان مطرح شد که البته آن زمان با اجرای آن موافقت نشد و با وجود پیگیری های بعمل آمده دستگاه اجرایی؛ این طرح، امسال در کشور به اجرا درآمد.
** راه اندازی اتاق تزریق خوب است یا بد؟
با وجود به اجرا درآمدن طرح اتاق تزریق از سوی مسئولان کشوری اما همچنان مخالفان بر مخالفت های خود در اجرای آن اصرار می ورزند و اجرای این طرح را غیر کارشناسی می دانند ومعتقدند که طرح یادشده از همان بدو آغاز شکست خواهد خورد.
به اعتقاد اینان، راه اندازی اتاق تزریق، کاری عبث و بیهوده است و تنها محملی برای جولان معتادان خواهد شد تا آنان بدون دغدغه وصرف هزینه مالی به استمرار مصرف مواد مبادرت کنند.
مخالفان اجرای طرح راه اندازی اتاق تزریق همچنین می گویند: این طرح در کاهش آسیب اعتیاد هیچ کمکی به جامعه نخواهد کرد بلکه با لحاظ حقوقی به این افراد فرصت می دهد تا سلامت جامعه را در معرض خطر قرار دهند.
* موافقان طرح چه می گویند؟
و اما درمقابل نظرات یاد شده، موافقان طرح راه اندازی اتاق تزریق همچنان به اجرای این طرح اصرار دارند.
موافقان بر این باورند که اجرای طرح اتاق تزریق، می تواند در کاهش آسیب ها در جامعه و کنترل اعتیاد کمک کننده باشد.
«محمد خازنی» متخصص ویروس شناسی پزشکی یکی از موافقان طرح راه اندازی اتاق تزریق است و سال ها کار پژوهشی در حوزه اعتیاد به انجام رسانده است.
وی می گوید: معتقدم اجرای این طرح می تواند در کاهش آسیب اعتیاد، کمک کننده باشد به شرط آنکه پس از اجرا رها نشود و تحت ساز و کار مدیریتی مناسب و به طور صحیح به اجرا درآید.
این پزشک متخصص با اشاره به اجرای طرح ارائه سرنگ های رایگان به زندانیان معتاد طی یک دهه گذشته می افزاید: معتقدم برای دستیابی به نتیجه مناسب تر،باید طرح ایجاد اتاق تزریق حداقل به مدت یک سال به صورت آزمایشی توسط تیمی از پزشکان متخصص در کشور اجرا شود تا به نتیجه درست دست یابیم.
این متخصص ویروس شناسی با تاکید براینکه بیماری های زیادی وجود دارد که از طریق تزریق مواد توسط معتادان به جامعه قابل انتقالند، می گوید: اتاق تزریق می تواند از اشاعه بیماری های شایعی همچون HIV, هپاتیت C در جامعه که از طریق سرنگ آلوده قابل انتقال است جلوگیری کند.
خازنی همچنین معتقد است: تزریق مواد مخدردراتاق های تزریق، باید حتما توسط صاحب فن وکارشناسان بهداشت در شرایط مناسب پزشکی انجام شود تا این مکان ها جایی برای جلوس معتادان نشود واز خون بازی آنان که منجر به آلوده کردن جامعه می شود، جلوگیری شود. همچنین در این مکان ها باید به معتادان ضمن ارائه خدمات پزشکی در بهبودی کمک شود.
وی در ادامه می افزاید: ایجاد اتاق تزریق نیاز به ساختمانی مجهزندارد ومی توان حتی از دفاتر نگهبانی پارک ها برای این کار استفاده کرد تا معتاد بتواند به راحتی در محل قابل دسترس ش به آن مکان ها مراجعه کند.
خازنی معتقد است که با انجام کارهای علمی روی معتادان در اتاق های تزریق و با ارائه داروهای شبه مواد می توان به معتادان در بهبودی و سلامت جسمانی و روانی کمک کرد.
** مسئولان چه می گویند؟
در برابر نظرات مخالفان اجرای طرح راه اندازی اتاق امن تزریق؛ مسئولان اجرایی این گونه نظر می دهند:ایجاد مکانی امن به نام اتاق تزریق برای معتادان یک ضرورت است و باید در کشور به اجرا درآید.
این گفته «پرویز افشار» معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر است.
وی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درباره راه اندازی اتاق تزریق در کشور به خبرنگار ایرنا اظهار می کند: آمادگی کافی و لازم برای اجرایی شدن این طرح در کشور وجود دارد.
افشار در عین حال از راه اندازی اتاق تزریق در 2 استان کرمان و خوزستان خبر می دهد و می افزاید: اقدامات لازم در این باره انجام شده است.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر همچنین تصریح می کند: اتاق تزریق در تهران راه اندازی نخواهد شد چرا که هنوز درخواستی در این باره نداشته ایم.
«انوشیروان محسنی بندپی»، رئیس سازمان بهزیستی کشورهم درباره راه اندازی اتاق تزریق و عملکرد این اتاق ها به خبرنگار ایرنا این طور پاسخ می دهد: این طرح، کاری علمی است که ابتدا از سوی سازمان بهزیستی ارائه شده است.
وی می گوید: طرح ایجاد اتاق امن تزریق در همه جای دنیا موفق عمل کرده است و بدون شک در کشورنیز جواب خواهد داد و با اجرای آن، قادر به مدیریت معتادان خواهیم شد.
بندپی با بیان اینکه هم اینک معتادان از مواد ناخالص غیراستاندارد که عموما به سرب آغشته است استفاده می کنند، می افزاید: با راه اندازی این گونه اتاق ها سلامت معتادان کنترل و مدیریت خواهد شد.
وی جلوگیری از حضور معتادان درحال تزریق در خیابان، پارک‌ها و اماکن عمومی و همچنین کاهش تزریق پرخطر مواد مخدر را از عمده اهداف این طرح بیان می کند.
بند پی در توضیح بیشتر می گوید: ایجاد اتاق های تزریق به معنای تأیید مصرف مواد نیست بلکه یک دیدگاه علمی واقع بینانه و پذیرفته ای شده است تا افراد مصرف کننده مواد که به هر دلیلی قادر به کنار گذاشتن آنی مواد نیستند تحت کنترل قرار گیرند.
وی می گوید: باید به تدریج عوارض اعتیاد را در معتادان کم کرد تا آسیب، کاهش یابد و انگیزه ترک و بهبودی در مصرف کننده ایجاد شود.
رئیس سازمان بهزیستی کشور می گوید: هدف از ایجاد این مراکز زیر سوال بردن مصرف معتادان نیست بلکه هدف آن است که عوارض مصرف برای مصرف‌کننده کاهش پیدا کند.
به گزارش خبرنگار ایرنا با وجود همه نظرات مخالف و موافق باید امیدوار بود که با کارشناسی به موقع اجرای طرح هایی همچون اتاق امن تزریق معتادان ، بتوان پاسخگوی نیاز جامعه درکاهش آسیب اعتیاد بود و این مکان ها واقعا به مکانی قابل اعتماد برای کارتن خواب ها و معتادان خیایانی تبدیل شود تا آنان به دور از پستوها و پاتوق های خیابانی به این مکان ها برای مصرف مواد مراجعه کنند.
اتاق تزریق باید بتواند امید وانگیزه لازم را به معتادان برای بازگشت به زندگی سالم القا کند و آنان را به جامعه بازگرداند.
همچنین باید امیدوار بود با اجرای طرح های مناسب، پاتوق های کارتن خواب ها و معتادان خیابان خواب توسط خود معتادان پاکسازی شود و آنان به صورت اختیاری و به دور از هر اجباری به مراکز اتاق تزریق مراجعه کنند؛ اینگونه ممکن است تا حدی از آسیب های اعتیاد کاست.
گفته می شود که یک میلیون و 325 هزار تن در کشور به اعتیاد دچارند .
پرویز افشار ، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر ، پیش تر اعلام کرد که امسال، 6 درصد مرگ و میر معتادان نسبت به سال گذشته افزایش داشته است.
افشار، علت این امر را زیاده روی در مصرف مواد مخدر عنوان کرد.
گزارش: فرزانه جلالیان