تعطیلات دو هفته‌ای پیشنهاد شده از سوی محیط زیست برای کاهش آلودگی هوا، همین که دارد تغییری را در ذهن مدیران و مسوولان باعث می‌شود، به تنهایی مبارک است.
علی نوذرپور
رییس جامعه مهندسان شهرسازی ایران
تامین ۲۴ / هر چیزی که تبدیل به عادت یا عرف شد، لزوما درست نیست. می‌شود با ایجاد تغییراتی برای بهبود امور، مدیریت را منعطف کرد. ده‌ها سال رسم بر این بود که مدارس اول مهر باز و اواخر اردی بهشت تعطیل می‌شدند. حالا می‌شود فکر کرد مدارس در مقطعی دیگر شروع و تعطیل شوند. این خوب است که ما مرتب راجع به مسائل جامعه‌مان فکر کنیم، این پویایی و راه‌حل جدید نکته مثبت ماجراست.
نکته دوم اینکه، این موضوع در همه جای دنیا هست، در اروپا هم مرسوم است تعطیلات اقشار مختلف همزمان نباشد که با هدف مدیریت جامعه این تصمیم گرفته شده. در این مورد از تجارب کشورهای دیگر هم می‌شود استفاده کرد و ابعاد مختلف این طرح را دید.
نکته سوم اینکه این طرح از این جهت که بار ترافیکی در زمان‌های مختلف توزیع می‌شود، بار مثبت دارد. بار ترافیکی در آبان و آذر ماه زیاد می‌شود، می‌توان بار ترافیکی ناشی از سفر دانش‌آموزی را به ماه‌های دیگری که بار سبک‌تری دارد، انداخت. اوایل مهر و خرداد ماه‌های مناسبی به لحاظ این جابه‌جایی‌اند.
این قضیه اساسا برای کاهش آلودگی هوا طراحی شده است، در ماه‌هایی که با پدیده اینورژن و وارونگی هوا مواجهیم، اگر تعداد سفرهای‌مان را کمتر کنیم، قطعا با هوای سالم‌تری مواجه خواهیم شد. آلودگی هم تابعی است از تعداد سفرهایی که با وسایل نقلیه انجام می‌شود. سهم سفرهای دانش‌آموزی در سفرهای روزانه، بین ٢٠ تا ٢٥ درصد است. اگر در ماه‌های پر ترافیک، این میزان سفر را حذف کنیم می‌تواند با توجه به مجموعه اقداماتی که دولت برای کاهش آلودگی هوا انجام می‌دهد، تاثیرگذار باشد.
دولت امسال عزمش را جزم کرده که آلودگی هوای کلانشهرها را کاهش دهد. مجموعه برنامه‌هایی را هم دارد انجام می‌دهد؛ از جایگزینی اتوبوس‌های پایه گازسوز با اتوبوس‌های آلاینده فعلی، توسعه ناوگان ریلی که مصوبه دو هفته پیش دولت بود که دو میلیارد یورو برای دو هزار واگن قطار درون‌شهری گذاشته شد تا در مناقصه‌ای بین‌المللی انجام شود.
مدیریت تقاضای سفر هم بخشی از این بحث است که تعطیلی مدارس به نوعی آن را مدیریت می‌کند. یا بحث LEZ در شهر تهران که ایجاد منطقه کاهش آلودگی هوا در منطقه زوج و فرد تهران است که از اول مهر قرار است اجرایی شود تا ماشین‌هایی که دارای معاینه فنی نیستند وارد محدوده نشوند. در اوایل آبان هم که برای کل شهر تهران این ممنوعیت ایجاد می‌شود، اینها همه سیاست‌هایی است که دارد برای کاهش آلودگی اجرا می‌شود.
سامانه یکپارچه معاینه فنی که در وزارت کشور شکل گرفته هم اقدام دیگری است که همه مراکز به این سامانه متصل شدند و این سامانه هم به پلیس وصل شد، که الزام جدی ایجاد می‌کند که حتما معاینه فنی به درستی و صحت صورت گیرد و تقلبی در کار نباشد و ماشینی که مجوز می‌گیرد واقعا معاینه شده باشد، پلیس هم بر اساس آن اعمال قانون و جریمه کند. جایگزینی مینی‌بوس‌های نو به جای فرسوده یا تاکسی به جای مینی بوس فرسوده در تهران که قرار بر جایگزینی ٩٠ هزار تاکسی نو به جای هزار مینی‌بوس است هم در ادامه این سیاست‌ها است. دولت در سال جاری به دنبال این است که روزهای اضطرار کمتری داشته باشیم.
نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که کاهش سفرهای درون شهری دانش‌آموزی باید به گونه‌ای مدیریت شود که سفرهای دیگر درون‌شهری جایگزین آن نشود. اگر در آن ماه مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل می‌شوند، به جایش سفر دانش‌آموزان برای ورزش و استخر و مسائل دیگر جایگزین نشود، شاید بهتر باشد طوری برنامه‌ریزی شود که سفرهای بین شهری جایگزین سفرهای درون‌شهری شود. از آنجایی که یک ماه تعطیلی مدت کوتاهی است، برای خانواده‌ها هم فرصت سفر پیش می‌آید تا همراه فرزندان‌شان در آخر هفته یا بین تعطیلی به سفر بروند تا شاید با طرحی که سازمان گردشگری مبنی بر توزیع زمان سفر و تعطیلات زمستانه داشت هم منطبق باشد. از سویی تعطیلات تابستان به خاطر طولانی بودن سه ماهه‌شان، باعث می‌شود دانش‌آموزان برای مدرسه رفتن انتظار بکشند.
خانواده‌ها که اکثرا هسته‌ای شده‌اند، والدین شاغل‌اند و دانش‌آموزان ترجیح می‌دهند برای اینکه حوصله شان سر نرود به مدرسه برگردند. به همین دلیل اگر طول مدت تعطیلات تابستان هم کم شود و یک ماه به زمستان اضافه شود، این موضوع به نوعی حل خواهد شد. تاثیرات منفی آموزشی هم نخواهد داشت. هرچه تعطیلات تابستان طولانی‌تر باشد آموخته‌های دانش‌آموزان کمرنگ‌تر می‌شود. این کوتاهی و تقسیم تعطیلات در طول سال می‌تواند آثار مثبت بیشتری داشته باشد، هم در جهت کاهش بار ترافیکی، کاهش آلودگی، توزیع سفرهای بین شهری، به شرط اینکه با مطالعه و تحقیق پیش برود و ابعاد مختلف طرح به خوبی لحاظ شود.
منبع : روزنامه اعتماد