سیاست‎گذاری اجتماعی و کژ اندیشی انتخاباتی

دکتر فرشید یزدانی

کارشناس تامین جتماعی 

تامین ۲۴/ در دوران انتخابات معمولا کاندیداهای ریاست جمهوری برنامه‎های خود را اعلام می‎کنند و معمولا رویکرد تبلیغاتی آنها بیان مشکلات ملموس مردم است و ارائه راهکارهایی که بتواند این مشکلات را حل کند. اما در کشور ما در فضای غیر حرفه‎ای و غیرکارشناسی هر چیزی گفته می‎شود بدون آنکه شرایط امکان انجام آن اقدام وجود داشته باشد و اینکه از پیامدهای آن اقدام ارزیابی‎ای صورت گرفته باشدو برخی آنچنان بر ایده ارائه شده خود پافشاری و جدیت بخرج می‎دهند که نه تنها گاه به نظر می‎آید خودشان نیز آن را باور کرده‎اند، بلکه در افواه عمومی نیز این باور ریشه می‎گیرد حتما یک اتفاق مهمی خواهد افتاد.

چون سیستم پاسخگویی در بعد از انتخاب شدن نیز وجود ندارد، امکان پایش این ایده‎ها بعد از انتخابات نیز وجود ندارد و عملا شعاری است که در یک مقطعی اساسا" برای رای آوردن مطرح می‎شود، بدون آنکه به پیامدهای اجرایی و حتی اثرگذاری آن در فضای عمومی و فرهنگی توجه ‎شود. اثرگذاری‎هایی مانند انکه در یک فرآیند بلندمدت افکار عمومی همه حرفها و برنامه‎ها را دروغ بپندارند و اعتماد عمومی به حوزه‎های سیاست‎گذاری بشدت کاهش یابد که این امر در بلند مدت می تواند به جدایی هر چه بیشتر حوزه حاکمیتی از حوزه مدنی بینجامد.

در این دور از انتخابات به واسطه مشکلات اقتصادی حل نشده مانند اشتغال و بیکاری و همچنین کاهش ارزش یارانه‎های پرداختی، دو موضوع دارد بشدت مورد تبلیغ قرار می‎گیرد. نخست بحث اشتغال‎زایی گسترده است که برخی از کاندیداها آمارها و ارقام آنچنانی اعلام می‎کنند با این اندیشه که هر چه رقم‎ها بزرگتر باشد امکان تکذیب آن کمتر می‎شود و احتمالا برخی نیز می‎گویند حال اگر مثلا امکان ایجاد یک میلیون شغل در هر سال را نداشته باشد، 500 هزار شغل را که می‎تواند ایجاد کند.

جالب اینکه هیچگونه برنامه مشخصی مبتنی بر تحلیل از وضعیت موجود و شرایط تغییر آن ایجاد نمی‎شود. معلوم نیست که چگونه و با چه سازوکاری قرار است اشتغال ایجاد شود؟ آیا ایجاد اشتغال در مشاغل کوچک است یا بزرگ؟ هزینه ایجاد این اشتغال چقدر است و قرار است از کجا تامین شود؟ همه این ابهام باعث می شود که این شعارها صرفا" در حد همان شعار باقی بماند، شعاری که فاقد هر گونه پشتوانه نظری و اجرایی است و صرفا" به نوعی عوام فریبی تقلیل می‎یابد. این مساله درخصوص یارانه ها نیز مطرح است. چنان از افزایش چند برابری یارانه‎ها سخن گفته می‎شود که گویی اساسا در فرآیند پرداخت یارانه و اثرات و پیامدهای آن تا کنون نبوده‎اند و به آن به مثابه یک امر ابتدا به ساکن نگاه می کنند. مشخص نیست منابع آن چگونه تامین می‎شود. پیامدهای پرداخت آن و اثر آن بر تورم و سطح عمومی قیمت‎ها نامعلوم است، صرفا" بر پرداخت چند برابری یارانه‎ها تاکید می‎شود.

به نظر میرسد که حوزه سیاست‎گذاری اجتماعی توسط برخی کاندیدا بیشتر از آنکه بتواند حتی بصورت جدی مورد بهره‎برداری تبلیغاتی هم قرار گیرد، مورد تمسخر قرار گرفته است. تمسخر که ناشی از رویکرد سیاسی‎کاری محض برای جلب آراست، و در بطن آن نوعی بی احترامی به شعور عمومی است. اینگونه شعارها بجای آنکه به کارکرد آگاهی بخشی عمومی در زمان انتخابات یاری برساند بیشتر در پی تعمیق جهل است. شاید وظیفه متخصصان این حوزه است که نه فقط در زمان‎های انتخابات بلکه در طی فرآیندهای سیاست‎گذاری حضوری جدی‎تر در این عرصه داشته باشند، تا اینگونه شعارها نتواند صرفا مستمسکی برای بازی‎های سیاسی و کسب قدرت قرار گیرد.